Türkiye ve Rusya'dan son 24 saatte peş peşe bomba açıklamalar geldi. 24 Kasım 2015'te sınır ihlali yapan Rus uçağının Ankara tarafından düşürülmesiyle başlayan ilişkilerdeki kriz, gün içinde bir kez daha tırmandı.
İlk açıklama Rusya Federasyon Konseyi Uluslararası İlişkiler Komitesi Üyesi İgor Morozov'dan geldi. Türkiye ile ilişkilerin düzelmesi için Moskova'nın iki şartı olduğunu ilan eden Morozov, Rus haber ajansı Ria Novosti'ye verdiği demeçte taleplerini sıraladı:
"Düşen uçağın zararının ödenmesi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın ulusal bir kanala çıkıp özür dilemesi."
Ankara'dan Moskova'ya: Pervasızca ayaklar altına alıyor
İkinci açıklama ise Ankara'dan yapıldı. İdlib'de onlarca sivilin öldüğü hava saldırısı üzerine Türkiye Dışişleri Bakanlığı Moskova yönetimini hedef aldı. Hastane ve caminin vurulduğu bombardımanda en az 60 sivilin öldüğünü belirten Türk Dışişleri, şu ifadelere yer verdi:
"Rejim ve Rusya Federasyonu’nun Suriye’de işlemekte olduğu suçlara bugün sabaha karşı bir yenisi daha eklenmiştir... Şiddetle kınadığımız, derin infial uyandıran bu saldırıda... Suriye’de siyasi bir çözümü ve Çatışmaların Durdurulması Mutabakatı’nı savunduğunu söyleyen Rusya Federasyonu’nun, bu ilkeleri pervasızca ayaklar altına almakta olduğu açıktır. Rejim ve Rusya Federasyonu’nun, tarih ve maşeri vicdan önünde hiçbir savunmanın aklayamayacağı ölçüdeki bu suçları karşısında uluslararası camianın üzerine düşeni daha fazla gecikmeden yerine getirmesini bekliyoruz."
Dakikalar sonra yanıt: Korku hikayeleri!
Ankara'dan açıklamasına dakikalar sonra Rusya Savunma Bakanlığı yanıt verdi. Bakanlık Sözcüsü İgor Konaşenkov, "Rus hava güçleri İdlib bölgesinde herhangi bir savaş görevi ya da hava saldırısı gerçekleştirmedi" diyerek bombardımanla bir ilgileri olmadığını savundu.
Uluslararası haber ajanslarının İdlib'den geçtiği fotoğraf ve görüntülere rağmen Moskova yönetimi haberleri 'korku hikayeleri' olarak nitelemekten de geri durmadı.
Lavrov: Irak'taki askeri varlık 'hukuksuzluk', askerler çekilmeli
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, gün içinde Ankara'ya 'zeytin dalı' uzatmadıklarını belirtti. Türkiye'den özür beklediklerinin altını çizen Lavrov, Türkiye'nin Irak'taki askeri varlığını 'hukuksuzluk' olarak tanımladı ve Ankara'nın bölgedeki askerlerini çekmesini istedi.
Komsomolskaya Pravda gazetesine röportaj veren Rusya Dışişleri Bakanı, "Türkiye'ye 'zeytin dalı' ya da başka herhangi bir 'dal' uzatacağımızı hiçbir zaman söylemedik. Neye dayanarak bunu söylüyorlar? Bizim söylediğimiz, Türkiye'nin özür dilemesi ve işlenen savaş suçu nedeniyle yaşanan kayıpları tazmin etmesi gerektiğiydi" dedi.
Lavrov ayrıca Türkiye'nin Irak'taki askeri varlığını 'hukuksuzluk' olduğunu iddia etti:
"Türkiye'nin Irak'taki bu hukuksuzluğu sona erdirmesini talep ediyoruz ve talep etmeye devam edeceğiz. Türkiye'nin eski başbakanı (Ahmet) Davutoğlu, Türk askerlerinin Irak'ın egemenliğini güçlendirmek için bu ülkede bulunduğunu söylemişti. Bize göre bu kabul edilemez bir tavır ve Türklerin yaptığı Batılı partnerlerimizin dikkatini hak ediyor."
Erdoğan: Nasıl bir ilk adım bekleniyor, anlamakta zorlanıyorum
Son açıklama ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan geldi. Uganda'ya gitmeden gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, şunları söyledi:
"Bizden nasıl bir ilk adım bekleniyor, anlamakta zorlanıyorum?
Biz Türkiye olarak suçlu sandalyesinde oturan bir ülke değiliz ve biz kesinlikle münasabetleri bozmak isteyen bir ülke de değiliz. Tam aksine Rusya ile münasebetleri arzu eden bir ülkeyiz.
Sayın Putin ile bizim ilişkilerimiz gerçekten çok farklı bir noktadayken, iki iyi dost noktasındayken böyle bir konuma gelmiş olması veyahut da bir pilotun yapmış olduğu hata veya bir yanlış sebebiyle koskoca Türkiye'yi feda etmesi gerçekten düşündürücüdür. Burada Rusya ile münasebetlerimizi kesinlikle yeniden geliştirmenin, yeniden çok daha farklı bir konuma taşımanın gayreti içerisinde olmamız gerekir."
O tarihten sonra her şey değişti
Kasım 2015'ten önce Suriye'de karşı karşıya gelseler de iyi ilişkileri olan Türkiye ve Rusya, o tarihten bu yana bozuk. Moskova yönetimi Türkiye'den ürün ihraç etmemek ve turist göndermemek gibi ekonomik tedbirler aldı. Ankara halen Rusya'dan gaz almayı sürdürüyor. Rusya lideri Putin geçtiğimiz hafta Yunanistan'da yaptığı açıklamada ilişkileri düzeltmek istediklerini ve Türkiye'yle savaşmayı hiç düşünmediklerini söylemişti. Putin, özür beklentisinin altını çizmişti.