Haber61 – Haber Servisi – Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen, fındık sektöründe yaşanan sorunları TBMM gündemine taşıdı. Pekşen fındık sektöründe yaşanan sorunların araştırılması ve gerekli politikaların oluşturulması için verdiği araştırma önergesinde Türkiye'de yaklaşık 700 bin hektar arazide aile işletmeciliği biçiminde 400.000 kadar çiftçi fındık üretimiyle uğraşmaktadır. Fındık, yetiştirildiği bölgede doğrudan ya da dolaylı olarak 8 milyon nüfusu ilgilendirmekte olup, bu durum fındığın sosyo-ekonomik önemini artırmaktadır bilgilerine yer verdi.
FINDIK ÜRETİMİNDE VE TİCARETİNDE DÜNYA LİDERİ TÜRKİYE
Pekşen, “ Son beş yıllık (2010-2014) ortalamalara baktığımızda, 778 bin tonluk dünya fındık üretiminin yaklaşık %68’ini (530 bin ton), 675 bin ton kabuklu fındık karşılığı dünya ihracatının %76’sını Türkiye gerçekleştirmektedir. Türkiye fındık üretiminin ortalama %85’ini ihraç etmektedir. 2015 yılında Türkiye, fındık ihracatının %59’unu iç fındık olarak, %41’ini ise işlenmiş fındık olarak gerçekleşmiştir. Türkiye, 2015 yılında 240.137.287 kg fındık ihracatı karşılığında, 2.827.316.418 $ ihracat geliri elde etmiştir.”dedi.
Pekşen, “ Türkiye’de dekar başına fındık üretimi 130 kg/da iken, ABD’de 364 kg/da’dır. Fındık verim ortalaması Doğu Karadeniz Bölgesi’nde (ortalama 76 kg/da), Batı Karadeniz Bölgesi’nden (ortalama 111 kg/da) düşüktür. Fındık bahçelerinin genelde yaşlı olması, ocakların ise sık dikili olmasından dolayı Trabzon, Giresun ve Ordu illerindeki verim seviyesi Kocaeli, Sakarya ve Düzce illerinin verim düzeyine göre daha düşüktür. Ülkemizde ekonomik ömrünü tamamlamış, yaşlı ve verimden düşmüş fındık bahçelerinin yenilenmesi ve gençleştirilmesi sektörün geleceği açısından çok önemlidir. Dünya fındık tüketiminin %91’ini gerçekleştiren Avrupa ülkeleri, fındığın %80’inin çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanmaktadır. Dünyadaki en büyük fındık ithalatçısı ülkeler İtalya, Almanya, Fransa, Kanada, Rusya, Belçika ve İsviçre’dir. Bu ülkeler ithal ettiği fındığı çikolata ve şekerleme sanayisinde işleyip ihraç ederek çok daha yüksek katma değer elde etmektedirler.”ifadelerine yer verdi.
Fabrikalarında kullandığı fındığın %80’ini Türkiye’den ithal Ferrero, 2014 yılında 24.836 kişi çalışanıyla, 8,4 milyar Euro ciro elde etmiştir. 400 bin üreticisiyle Türkiye’nin 2015 sezonu fındık ihracat gelirinin sadece 2,8 milyar dolar olması fındığa dayalı sanayinin neden halen geliştirilmediğinin ve fındığın katma değerinin Türkiye’de kalması için neden halen bir planlama yapılmadığının sorgulanması gerektiğini gösterdiğini vurgulayan Pekşen, “ Fındığın çok fazla satıcının, az miktarda alıcının olduğu homojen olmayan bir piyasa da arz ve talep dengesine bırakılması fındık sektöründeki sorunları ağırlaştırmaktadır. Fındık üretiminde ve ticaretinde dünya lideri olan Türkiye’de fındık sektöründe katma değeri yüksek üretime geçilmesi, markalaşmaya yönelik planlama yapılması zorunludur. İç ve dış pazara uygun, piyasaların talep ettiği fındık üretiminin gerçekleştirilmesi; pazar odaklı üretim ve ürün çeşitlendirilmesi çalışmalarına ağırlık verilerek işlenmiş ürün ihracatını artırmaya yönelik bölgesel bazda sektörel destekleme araçlarının geliştirilmesi için araştırma ve incelemelerin yapılması gerekmektedir.”dedi.
Pekşen, “Ürünün mülkiyetine sahip olan üretici, ürün satış işlemlerini üretici birlikleri veya kooperatifler üzerinden gerçekleştiremediğinden dolayı piyasa fiyatlarının belirlenmesinde etkin bir rol oynayamamaktadır. 2015 yılında fındığın %55,4’ünü 9 firma ihraç etmiştir; bu dokuz şirket arasında yer alan Ferrero şirketinin satın aldığı tek bir firma sadece fındığın %29,3’ünü ihraç etmiştir. Rakamlar ortadayken fındık fiyatı arz-talep dengesiyle oluşuyor söyleminin arkasına saklanmak fındık üreticisinin sorunlarını görmezden gelmek demektir. Üretim ve Ticaretinde Dünya Lideri Olduğumuz Fındıkla İlgili Devlet Politikası Gereklidir Çikolata sanayinde faaliyet gösteren firmaların ham madde giderlerini azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan’da fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye’nin pazardaki etkinliğini azaltmaya yönelik faaliyetlerinin incelenmesi gerekmektedir. Üretim ve ticaretinde dünya lideri olduğumuz bir ürünle ilgili devlet politikasının olmayışı sürdürülebilir bir anlayış değildir. Fındık sektöründe, katma değer kazandırılmış ürün yelpazesinin oluşturulması; bölgesel ve ürün bazlı yatırım teşviklerinin belirlenmesi; yüksek marka değerli ürün yelpazesinin oluşturulması; yabancı yatırımcılarla işbirliğinin geliştirilmesi; kooperatifçilik kültürünün geliştirilmesi, optimal büyüklükte işletme tesisinin oluşturulması, tam rekabetçi piyasa şartlarının tahsis edilmesi, kalite ve verimliliğin artırılması, sektöre yön verecek kurumsal yapının (Lisanslı Depoculuk, Fındık İhtisas Borsası, Üretici Birlikleri vb.) oluşturulması, fındık ticaretiyle iştigal eden tacirler için bir standart belirlenmesi; sektörün sorunlarının tüm yönleriyle ele alınıp incelenmesi ve gerekli politikaların üretilmesi amacıyla Anayasa’nın 98 inci ve TBMM İçtüzüğünün 104 üncü ve 105 inci maddeleri gereği, Meclis araştırmasına ihtiyaç duyulmaktadır. “şeklinde konuştu.