Başbakan Erdoğan, zirvenin açılışında konuşma yaptı.
Erdogan: "Kadınlar öldürülüyor, savunmasız liderler öldürülüyor. Biz buradayken Ortadoğu'da, dünyada bir yerlerde bir kadın katlediliyor ya da bir kadın kocasız babasız evlatsız bırakılıyor. Biz burada dünya barışı için çareler ararken dünyanın bir yerinde farklı olduğu için insan katlediliyor.
Altını çizerek ifade etmek istiyorum tarihte ya da bugün hiç birimizin şahit olmak istemediği savaşlar siyasi ve ekonomik nedenlerle yaşanmıyor. Din savaşları arkasında milyonlarca mazlum bıraktı.Mezhep savaşları kanlı enkazlar bıraktı. Bugün bunları yine3 yaşıyoruz gerek hristiyanlık gerek müslümanlık içerisinde farklı kollar birbirine kast etti ve bir çok sayfa kana bulandı.
Yeryüzündeki tüm semavi ve kitabi dinlerde öldürmek haram yani yasaktır. Sunni için öldürmek nasıl haramsa şii için de yasaktır. Bu hristiyanlık ve musevilikte de yasaktır. Kur'anı Kerim nasıl kesin bir dille öldürmeyi yasaklıyorsa tevrat da incil de cana kıymayı yasaklıyor. Peki biz yaşadığımız trajedileri nasıl açıklayacağız. Acı hadiseleri nasıl yorumlayacağız.
7. yüzyılın başlarında İslam dini Mekke'de yayılırken ilk müslümanlar çok acımasız baskılara maruz kaldılar. Katledilenler oldu. Evlerini yavrularını bırakıp şehirleri terk etmek zorunda olanlar oldu. Zor durumda kalan bir grup Hz. Peygamberimize bu zor durumu anlattığında, 'Habeş ülkesinde hiç bir insana zulmetmeyen bir hükümdar var. Ona gidin size sıkıntınız için bir kurttuluş yolu kalsın.'
Bu insanlara Hristiyan bir lider kapısını açmıştır. İslam dünyasının ilk yıllarında müslümanlar ve hristiyanlar böyle bir ilişki içerisine girmişlerdir. Bizler tarihte yaşanan acı hadiseleri değil peygamberleri örnek almalıyız. Dinler tarihi olumsuz olaylar üzerinden okunabileceği gibi olumlu hadiseler üzerinden de okunabilir. Başta Kerbala hadisesi olmak üzere bizi üzen hadiseleri elbette unutmyacağız. Ama bu acı olayı bir ayrılığı olarak değil vahdetin bir referansı olarak görmek zorundayız. Bu acı hadise bütün mezhepler için acı bir hatıra olacaktır. Yeni dönemde yeni kerbelalar üretmek başta Hz. Hüseyin ve onun ruhunu yaralayacaktır.
Şu anda Suriye'de zalim, diktatör bir yönetim toplu katliam gerçekleştirirken sırf mezhep birliği yüzünden bu zulme çanak tutanlar var. Benim mensubu olduğum dinde ve mezhepte öldürmek zulmetmek hele hele masum çocukların canına kıymak insanlık dışı bir durumsa onların mezhebinde de insanlık dışı bir durumdur.
1332 yıl önce Kerbela'da yaşanan neyse bugün Suriye'de yaşanan odur. Hz. Ömer ve Hz. Ali arasında herhangi bir sıkıntı yoktu. Peki bugünkü yaklaşım niye böyle?Mazlum değişik olabilir ama yaşananlar yeni birer kerbeladır.
Hiç bir dine mezhebe farklı bir gözle bakmıyoruz. Yüzlerce yıldır yaşanan acı tecrübelerden dersler çıkarmak ibretler almak zorundayız. Tarihten ibret almak zorundayız. Dinler arasındaki münasebetleri de tarihin acı hadiseleri üzerinden okumak ynaıltıcıdır. Haçlı Seferleri Endülüs Tecrübesi, Filistin Meselesi gibi olaylarla değil birlikte inşaa ettiğimiz medeniyetler yön vermelidir. Bu yüzyılda herkes her lider kendi özeleştirisini samimi bir şekilde yapmalıdır. Şunu burada büyük bir samimiyetle ifade etmek istiyorum.Tarihimizde yaşanan acı hadiseleri gündeme taşıyor özeleştirilerimizi yapıyoruz. Osmanlı içerisindeki farklı din ve mezhepler İstanbul tarafından büyük bir zenginlik olarak görülmüştür. Hristiyan tebaanın huzurlu yaşaması için büyük özen gösterilirken Endülüs'ten kovulan Musaviler korunmuş ve kollanmıştır. Biz Ermeni meselesinin ekademisyenler ve tarihçiler tarafından araştırılmasını istedik"