Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, ihracatta devlet destekleri kapsamında yıl sonuna kadar ihracatçılara 3 milyar 754 milyon lira destek vermeyi öngördüklerini bildirdi.
Ticaret Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2020 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na sunum yapan Pekcan, yılın ilk 10 ayındaki dış ticaret rakamlarını değerlendirerek, dış ticaret dengesine 29 milyar 118 milyon dolarlık pozitif katkı sağlandığını belirtti.
Pekcan, net ihracattaki bu olumlu performansın ekonomik büyümeye ciddi bir katkı sağladığını ifade ederek, 2019 yılının ilk yarısında net ihracatın büyümeye katkısının 9,7 puan olduğunu söyledi.
Miktar bazında bakıldığında da ihracatın ilk 8 ayda miktar endeksine göre yüzde 8,5 arttığını anlatan Pekcan, ihracatın miktar bazında artışın ilerisi için olumlu sinyal verdiğini kaydetti.
Pekcan, ithalatın önemli bir kısmı dolar üzerinden olurken, ihracatın önemli bir kısmının avro üzerinden yapıldığına işaret ederek, "Geçtiğimiz 9 aylık süreçte avro/dolar paritesi geçen seneye göre yüzde 5,9 oranında gerilemenin ihracatımıza da 3,92 milyar dolarlık negatif etkisi olduğunu da görüyoruz." diye konuştu.
İhracatın ithalatı karşılama oranında yakalanan mevcut iyileşmenin belli ölçüde korunabileceğini vurgulayan Pekcan, bu amaca yönelik olarak yapısal politika adımlarımızla ithalata olan bağımlılığı düşürmeyi ve ileri teknoloji içerikli ihracatı ve üretimi artırmayı hedeflediklerini bildirdi.
Pekcan, Ticaret Bakanlığı olarak ihracatçılara sağladıkları teknik ve mali desteklerle, ticari diplomasi bağlamındaki temaslarıyla, uluslararası hukuk temelinde Türkiye'nin ticari hak ve menfaatlerinin geliştirilmesi yönünde attıkları adımlarla ihracatçının önünü açmak için çalıştıklarını kaydetti.
Pekcan, çağın gereklerine uygun yenilikçi politikaları takip ederek, dijital ekonomiye geçişe özel önem verdiklerini belirtti.
Bakanlık tarafından dış ticarette öncelikli hedef ülkeler seçtiklerini hatırlatan Pekcan, Kimya, Makine, Otomotiv, Elektrik-Elektronik ve Gıda sektörlerinde dünya ihracatında yüzde 0,76 olan Türkiye'nin payının yüzde 1’e yükseltilmesini hedeflediklerini vurguladı.
Pekcan, ihracata ilk hazırlıktan, pazarlama kabiliyetlerinin geliştirilmesine ve dış pazarda tutunup markalaşmaya kadar, firmaların yetkinlik düzeyine göre farklılaşan özel destek mekanizmalarının mevcut olduğuna değinerek, "Bütçemiz içinde en büyük kalemi oluşturan ihracatta devlet destekleri bağlamında bu yıl ihracatçılarımıza yaklaşık 3 milyar 754 milyon TL destek vermeyi öngörüyoruz." dedi.
11 bin 952 ihracatçıya yeşil pasaport
İhracatın hemen her alanıyla ilgili kritik desteklerinin söz konusu olduğunu belirten Pekcan, "Bugüne kadar 11 bin 952 ihracatçımıza hususi damgalı yeşil pasaport temin ettiğimizin de altını çizmek isterim." ifadesini kullandı.
Pekcan, Türkiye'nin, sağlık hizmetlerinden bilgisayar oyunlarına, müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetlerinden dizi film ihracatına kadar pek çok alanda rekabet gücü yüksek ihracatçı ülke konumunda olduğunu vurgulayarak, "Müteahhitlik firmalarımız 126 farklı ülkede toplamda 9 bin 900 proje ile 392,7 milyar dolarlık fiili proje gerçekleştirmiş bulunmaktadır. " diye konuştu.
İhracatta devlet desteklerini esnaf-sanatkara açmak için mevzuat çalışmalarını tamamladıklarını anlatan Bakan Pekcan, bazı faaliyet kollarındaki esnafın, özellikle e-ticaret imkanlarından faydalanarak ihracata adım atabilmesi için eğitimleri sürdürdüklerini belirtti.
Eximbank'ın sigorta imkanları geliştirilecek
Serbest bölgelere ilişkin verileri paylaşan Pekcan, "Ülkemiz genelinde 18 serbest bölgemizde Ekim 2019 itibarıyla toplam ticaret hacmi 16,1 milyar dolara, istihdam 73 bin 922’ye ve buradan yapılan ticaretin içinde ihracatın payı da yüzde 71'e ulaştı." diye konuştu.
Pekcan, sanayi ürünleri grubunda Türkiye'den yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatının payının son 10 yılda yüzde 3,5 seviyesinde gerçekleştiğini aktararak, şunları kaydetti:
"Serbest bölgelerimizden yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatının payı yüzde 9'dur. Bu doğrultuda serbest bölgelerimizin bu potansiyelini güçlendirmek amacıyla Yeni Nesil İhtisas Serbest Bölgeleri'ni kuruyoruz. Burada teknoloji odaklı yatırımların ve ihracatın desteklenmesini özendireceğiz. Bu konudaki mevzuat çalışmalarımızı da tamamladık. Hedefimiz bu bölgelerden yapılan yüksek teknolojili ürün ihracatını OECD ortalaması olan yüzde 14'e ulaştırmak."
Türk Eximbank'ın ihracatçılara sunduğu finansal ürünlere de değinen Pekcan, ihracat kredilerinin yüzde 53'ünü Türk Eximbank'ın tek başına sağladığını aktardı.
Pekcan, Türk Eximbank'ın finansman desteğini bu yıl 48,4 milyar dolara çıkaracaklarını belirterek, "Eximbank'taki KOBİ oranını artırmayı ve tabana yaymayı, firma sayısını artırmayı hedefliyoruz. Müşteri sayısında 11 bin 897'ye ulaştık, 12 bin 500'e çıkarmayı hedefliyoruz. KOBİ oranı yüzde 73'e ulaştı sayılır, hedefimizi yakaladık. Eximbank'ta sigorta konusunda yeniden yapılandırmaya gidiyoruz. Uluslararası Eximbanklarda olduğu gibi kur riski, akreditif teyit ve politik risk sigortası dahil olmak üzere Eximbank'ın sigorta imkanlarını genişletiyoruz." diye konuştu.
Ticarette yoğun diplomasi trafiği
Pekcan, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesi konusunun gündemlerinde olduğuna işaret ederek, "Geçen hafta yayımlanan değerlendirme raporunda, Gümrük Birliği'nin güncellenmesinin AB'nin ticaret gündeminin önemli bir önceliği olmaya devam ettiği vurgulandı. Biz de AB Komisyon Başkanın göreve gelmesiyle ikili temaslarımıza yeniden başlayacağız." diye konuştu.
Brexit sürecini de değerlendiren Pekcan, Birleşik Krallığın Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı 2. ülke olduğunu, teknik seviyede görüşmelerin devam ettiğini, iş dünyasının en az oranda etkilenmesine yönelik çalışmaların sürdüğünü ifade etti.
Pekcan, Türkiye'nin ABD ile 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi olduğunu hatırlatarak, ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross ile her koşulda iletişimi sürdürdüklerini, sektör bazında derinleştirerek çalışmalarına devam ettiklerini aktardı.
21 sanayi girdisine tarife kontenjanı
Ticaretteki korumacı politikaların dış ticarete etkisini anlatan Pekcan, "2017'de ihracatımızın 893 milyon dolarlık kısmı ticaret politikası önlemlerine tabi iken, 2018'de bu miktar 7,2 milyar dolara ulaştı." dedi.
Pekcan, Türkiye'nin ABD ve Fas'a karşı çelik sektöründe Dünya Ticaret Örgütü nezdinde iki dava kazandığını hatırlatarak, iki ülkenin temyize gittiğini, ABD'nin çeliğe açtığı koruma önlemine karşı ise panel sürecinin devam ettiğini aktardı.
Yerli üreticiyi ithalattan kaynaklanan haksız rekabet ve zarara karşı korumak için ticaret politikası önlem ve araçlarını kullandıklarını belirten Pekcan, şöyle devam etti:
"Yerli sanayimizi korumak için uyguladığımız tüm ticaret politikası önlemlerinin kapsadığı ithalat değeri 2018'de 41,6 milyar dolarla toplam ithalatımızın yüzde 18,7'sine tekabül etmektedir. Ayrıca 21 sanayi girdisinde tarife kontenjanı açtık, Türkiye'de üretimi bulunmayan özel nitelikli girdilerle sanayicimize gümrüksüz ithal hakkı sağlayarak 103 milyon dolarlık katkı sağladık."
Veri Analitiği Mükemmeliyet Merkezi kamuda ilk olacak
Gümrüklerle ilgili Bakanlık faaliyetlerini ve hedeflerini de aktaran Pekcan, Öncüpınar, İpsala, Hamzabeyli, Habur ve Kapıkule Gümrük Kapılarının inşa halinde olduğunu, Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü Gümrük Kapılarında çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Kağıtsız Gümrük vizyonu çerçevesinde, ihracat işlemleriyle ilgili tüm süreçlerinin elektronik ortamda izlenmesini sağlayan İhracatta Dijital Gümrük Uygulamasını devreye aldıklarını belirten Pekcan, ithalat işlemlerinde de kağıtsız ortama geçiş için diğer kamu kurum ve kuruluşlarla çalıştıklarını bildirdi.
Pekcan, "Bütünleşik Veri Analitiği Projesi" kapsamında risk analizleri çalışmalarındaki etkinliğin artırılması için Veri Madenciliği çalışmasını yürüttüklerine işaret ederek, şöyle konuştu:
"Aralık ayında devreye alınacak bu proje ile gümrüklerdeki riskli işlemlerin daha etkin ve doğru biçimde tespiti sağlanarak, gümrüklerde yapılan risk analizi çalışmalarının etkinliğinin artırılmasını amaçlıyoruz. Bakanlığımızda büyük veri analizlerini, iş analitiğini ve bunları destekleyecek yapay zeka kullanımını ön plana koyan Veri Analitiği Mükemmeliyet Merkezi'ni hayata geçirmek üzere çalışmalara başladık. Bu da kamuda bir ilk ama uzun soluklu bir proje, bunun birinci yarısı 2020 yılı sonunda, ikinci fazı da 2021 sonunda devreye girecek. Bakanlığımızın iç, dış ve gümrükleri ile ilgili bütün verilerine buradan ulaşabileceğiz.
Havayolunda Varış Öncesi Gümrükleme gelecek
Pekcan, Varış Öncesi Gümrükleme Projesi'ni 2019 yılının Nisan ayında hayata geçirdiklerini vurgulayarak, projenin havayolu taşımacılığına da uygulanması için çalışmaları 2020 yılında tamamlayacaklarını kaydetti.
Savunma Sanayii Başkanlığımız ile koordineli olarak Milli Tarama Sistemi (MİLTAR) Projesi çalışmalarına başladıklarını belirten Pekcan, üretilecek ilk yerli tarama sistemini (X-Ray) 2021 yılı başında kullanıma almayı planladıklarını bildirdi.
Pekcan, 21 kara kapısında Plaka Tanıma Sistemleri kurduklarını belirterek, 2019 sonu itibarıyla 10 Ro-Ro limanında bu sistemlerin kurulumunu tamamlayacaklarını ifade etti.
Bakan Pekcan, Yolcu Görüntüleme Sistemi'nin halihazırda, Kapıkule, Sarp, Gürbulak, Esendere Gümrük Kapıları ile İstanbul Havalimanında faaliyette olduğunu, İpsala, Habur, Kapıköy ve Dilucu Gümrük Kapılarına kurulumunu da 2019 yılı sonunda tamamlamış olacaklarını kaydetti.
6,5 ton uyuşturucu, 9,2 milyon kaçak sigara yakalandı
Pekcan, Ticaret Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2020 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı sunumda, kaçakçılıkla mücadele ve iç ticaretteki denetim uygulamalarını ve hedeflerini anlattı.
Bu yıl 31 Ekim itibarıyla 6,5 ton uyuşturucu, 9,2 milyon kaçak sigara, 123 bin 418 kaçak elektronik sigara yakaladıklarını, 16 bin 600 ton kaçak akaryakıt tespit ettiklerini ifade eden Pekcan, kaçakçılıkla mücadeleye kararlılıkla devam ettiklerini belirtti.
Pekcan, gümrüklerde kalan eşyanın değerlendirilmesi ile ilgili "eihale.gov.tr" internet adresinden erişilebilen sisteme kayıt yaptıran üye sayısının 708 bini aştığına işaret ederek, Ekim 2019 itibarıyla e-ihale yöntemiyle 273 milyon lira tutarında satış gerçekleştirildiğini kaydetti.
ETBİS ve PERBİS gelecek yıl devreye girecek
İç ticarette de uygulamaya aldıkları kare kodlu çekte sayının 112 milyonu aştığına değinen Pekcan, bunun yanı sıra elektronik bonoyu da sisteme dahil edeceklerini söyledi.
Pekcan, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemini (ETBİS) kurma çalışmalarının devam ettiğini belirterek, "İnşallah 2020 yılının ilk çeyreğinde ülkemizdeki e-ticaret resmi verilerini artık açıklayabileceğiz. Ayrıca girişimcilerimizi e-ticarete yönlendirmek amacıyla Elektronik Ticaret Bilgi Platformunu kuruyoruz." ifadelerini kullandı.
Taşınır Rehin Sicil Sistemi'nde bugüne kadar yaklaşık 27 bin rehin tescil edildiğini anlatan Pekcan, KOBİ alacaklarının elektronik ortamda devredilmesiyle ilgili bir çalışma yürüttüklerini söyledi.
Pekcan, Perakende Bilgi Sistemi'nin (PERBİS) kurulmasına yönelik çalışmalara başladıklarını vurgulayarak, yazılımının 2020 yılının ilk yarısında tamamlanmasını hedeflediklerini bildirdi.
Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sistemi'nin (ESBİS) çalışmalarının da devam ettiğini anlatan Pekcan, "İnşallah yıl sonu itibarıyla devreye girecek. Hem esnafımız kendi işlemlerini bunun üzerinden yapabilecek hem de tüketicimiz 'Evde su borusu patladı, nereden bulurum?' demeyecek. Bu sistem mobil uygulaması ile esnafımıza ulaşabilecek." diye konuştu.
"GÜBİS annelerin en çok kullandığı sitelerden biri"
Pekcan, ürün güvenliği ve denetimine ilişkin faaliyetler hakkında da bilgi vererek, bu yılın 10 ayında 1,7 milyar ithal ürünü doğrudan etkileyecek şekilde denetim yaptıklarını, yaklaşık 7,2 milyon güvensiz/uygunsuz ürünün ithalatına izin vermediklerini, bunları geri gönderdiklerini kaydetti.
Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi'ni n(GÜBİS) 750 bin üyesi bulunduğunu belirten Pekcan, "Annelerin en çok kullandığı sitelerden birisi." dedi.
Pekcan, sebze ve meyvede geri gelen ürünlerle ilgili yeni bir uygulama geliştirdiklerini, 125 bin partiden 2 bin partinin ihracatına izin vermediklerini ifade etti.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Pekcan, bakanlığın amaç ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere, 2020 yılı bütçesinin toplam 5 milyar 752 milyon 364 bin lira olduğunu kaydetti.
Rekabet Kurulundan 264,4 milyon lira ceza
Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle de komisyonda yaptığı sunumda, ekim sonu itibarıyla 10 soruşturmanın tamamlandığını, 48 soruşturmanın ise devam ettiğini vurguladı.