CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, önceki gün TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen torba kanun ile termik santrallere çevre düzenlemesi için 2,5 yıl daha süre uzatımının verilmesini sert dille eleştirdi. Konu yandaşlar olduğunda insan sağlığının bile hiçe sayıldığının altını çizen Kaya, Enerji ve Tabii kaynaklar bakanına;
“Çocuklarımızın ve insanlarımızın kanser olma riskini çok büyük oranda arttırdığını bile bile, 2,5 yıl daha termik santrallerin bacasız, filtresiz çalışmasına nasıl ve neden izin verdiniz?” diye sordu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2020 bütçesinin görüşüldüğü ve Enerji Bakanı'nın da katıldığı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bir konuşma yapan CHP’li Kaya, ilk olarak özelleştirilen termik santrallerin durumuna ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
“YAŞAMA DEĞİL, YANDAŞA DESTEK”
“Dün Genel Kurul’da AKP’li arkadaşlarımızın oylarıyla, özelleştirilen termik santrallere 2,5 yıl daha ‘çevreyi kirletme, milleti hasta etme hakkı’ tanıyan kanunu TBMM’den geçirdiniz.
Size yakın işadamlarına ait termik santrallere 2,5 yıl daha çevre yatırımlarını tamamlamadan çalışabilmeleri için zaman tanıdınız.
Doğayı çevreyi ve insan sağlığını düşünerek değil, yandaş enerji şirketlerinizi kurtarmak için bu düzenlemeyi yaptığınızı biliyoruz, biliyoruz da, yıllardır istenen hiçbir düzenlemeyi yapmayan bu şirketlerin, bundan sonrası için istenen düzenlemeleri yapıp yapmayacağını bilmiyoruz.”
Bakanlığın verdiği “ülke elektriğinin yüzde 18’ini karşılıyorlar” bilgisinin doğru olmadığını da vurgulayan Kaya, şöyle devam etti:
“Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Sayın Tancan, bu santrallerin ülkedeki elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 17-18’ini karşıladığını, bu nedenle süresinin uzatılması gerektiğini söyleyerek, bu uzatmaya gerekçelendirmeye çalışmıştı. Sonra da
‘Her bir santral için hiçbir şey yapmadıkları takdirde yaklaşık 60 milyon TL’lik bir cezai yaptırıma kadar çıkabilen bir rakam söz konusu’ demişti. Demişti de; bu güne kadar ki uygulamalar gösterdiği ki, bunlar sadece sözde kalıyor, günü geldiğinde, emir yukarıdan geldiğinde bütün bu açıklamalar unutuluyor.
Santrallerin üretimlerini ayrı ayrı bulabildiğimiz EPİAŞ Şeffaflık Platformu verilerine göre; özelleştirilmiş olan yerli kömür yakıtlı eski santraller ile halen EÜAŞ tarafından işletilen yerli kömür yakıtlı 13 santralde 1 Ocak – 31 Ağustos 2019 tarihleri arasındaki 8 aylık dönemde 22.904 GWh elektrik üretilmiştir. Rakamlar, ETBK Bakan Yrd. Tancan’ı yalanlamaktadır. Çünkü söz konusu santrallerin, bu yılın ilk sekiz ayında elektrik üretimindeki payı, sadece % 11’dir.”
“YANDAŞLARI KORUMA KAYGISI”
Doğalgaz santrallerinin daha az kapasite ile çalıştırılarak da yandaş termik santral sahiplerine kıyak yapıldığını ifade eden Kaya, “TEİAŞ’ın ülkemizde elektrik üretiminin durumunu gösteren verileri incelendiğinde ortaya çıkan bir gerçek var ki, ithal kömür santralleri ve yenilenebilir kaynaklara dayalı santraller yüksek kapasitelerde, doğal gaz santrallerin ise çok düşük kapasitede çalıştırılmış olduğuna işaret etmektedir” şunları söyledi:
“Dolayısıyla, bu 13 santralin çalıştırmaması durumunda oluşabilecek olan yaklaşık 23.000 GWh’lik üretim açığı doğal gaz santrallerinin ilave üretimi ile kolaylıkla kapatılabilir. Bu yapılabilirdi, Ama siz yandaşları korumak kaygısıyla bunu yapmadınız.
AKP iktidarı, bu yılın ilk 8 ayında toplam 200.000 GWh üretim yapabilecek kapasiteye sahip olan doğal gaz santrallerinin, sadece yüzde 17 kapasitesi kullanmıştır. Bu da yandaşlara yapılan bir başka kıyaktır.
Yani özetle şunu söylemek istiyorum, termik santrallerden bazıları, üretime devam edebilecek yatırımları tamamlamak üzeredir. Sadece onlara kısa süre verilebilirdi. Bunlar olmasa da ortaya çıkacak enerji açığı çok rahatlıkla doğal gaz santrallerinden telafi edilebilirdi. Böylelikle termik santrallerin çevreye verdikleri zararlar da minimize edilebilirdi. Fakat bu yapılmadı.”
KANSER VURGUSU
Termik santrallerin gerekli düzenlemeleri yapmadığı için 2,5 yıl daha halkı zehirlemeye devam edeceğini belirten Kaya, Türkiye’de hızla artan kanser vakalarına da şu sözlerle dikkat çekti:
“Dünya Sağlık Örgütü’nün 2014'te paylaştığı rapora göre, Türkiye'de erkeklerde kansere bağlı ölümlerin sayısı 58 bin 400, kadınlarda ise 32 bin 500'dü. Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı son rakamlara göre, bir yıl içerisinde kanser teşhisi konulanların sayısı erkeklerde 96 bin 200, kadınlarda ise 67 bin 200’e kadar yükselmiştir. Ülkemizde kanserden ölüm, tüm ölümlerin yaklaşık %20’si civarındadır. Yani Türkiye’de ölen her 5 kişiden biri kanser yüzünden hayatını kaybetmektedir.
“HANGİ GÜÇ YAPTIRDI?”
Ülkemizde kanser vakalarındaki artış bu kadar açık ve net ortadayken, çocuklarımızın ve insanlarımızın kanser olma riskini çok büyük oranda arttırdığını bile bile, 2,5 yıl daha termik santrallerin bacasız, filtresiz çalışmasına nasıl ve neden izin verdiniz? İstemeye istemeye izin verdiniz. Çünkü sürekli izin vermeyeceğinizi söylüyordunuz. Hangi güç sizlere bunu yaptırdı. Bunu izah ederseniz, bilgilenmiş olacağız.”