Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye’yi derinden etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremleri mercek altına almak ve deprem etkilerini analiz etmek için TÜBİTAK MAM (Marmara Araştırma Merkezi) koordinasyonunda yürütülen 1002- C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması ve Acil Destek Programı kapsamındaki acil proje çağrısına yapılan başvuruları 24 saat içerisinde değerlendirerek karara bağladı.
Usta’nın yürütücülüğündeki “Merkez Üssü Kahramanmaraş/Pazarcık Olan Deprem Sonrası Gerçekleştirilen Müdahale ve İyileştirme Çalışmalarının Yerinde Değerlendirilmesi: Gözlemsel Çalışma” adlı proje kapsamında görev alan isimler arasında Ardahan Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Aslan, Sinop Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Dr. Fatma Gündüz, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Ezgi Atalay ve Trabzon Üniversitesi’nden Öğr. Gör. İsmail Turgut Pala da yer aldı. Trabzon Üniversitesi Tonya Meslek Yüksekokulu (MYO) Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü İlk ve Acil Yardım Programı Dr. Öğr. Üyesi Galip Usta’nın yürütücülüğünde hazırlanan projenin destek görmesiyle birlikte proje ekibi genel olarak Diyarbakır, Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay ve depremden etkilenen diğer alanlarda, saha çalışmalarına hemen başladı.
Konu ile ilgili açıklamada bulunan Usta, deprem nedeniyle büyük bir üzüntü duyduğunu belirterek, hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı, yaralılara ise acile şifalar diledi.
Hizmetlere İlişkin Güçlü ve Zayıf Yönleri Değerlendireceğiz
Yaptığı incelemelerin devam ettiğini belirten Usta, “Deprem sonrası yerinde yürütülen sağlık, beslenme, barınma, arama-kurtarma, defin, enkaz kaldırma, psikososyal destek hizmetleri, tahliye, ulaşım, haberleşme, hasar tespit çalışmaları, organizasyon çalışmalarını gözlemlemekteyiz. İnceleme tamamlandığında bunları kayıt altına alarak sunulan hizmetlere ilişkin güçlü ve zayıf yönleri değerlendireceğiz. Özellikle yaşlıların, çocukların, hamilelerin, kronik hastalığı bulunanların, göçmenlerin, engelli bireylerin, kadınların vb. savunmasız grupların sunulan hizmetlere erişimlerini inceliyoruz. Gerekli ve uygun durumlarda gözlem yönteminin yanı sıra görüşme yöntemine de başvuruyoruz. Sahadan elde edilen verileri alan çalışması ile eş zamanlı olarak değerlendirdikten sonra belgeleyecek ve sonuçları anlık ve uzun vadeli olacak şekilde TUBİTAK ile izin dahilinde resmî kurumlarla paylaşacağız.” dedi.
Afetlerin Yönetişim Sürecinin İyileştirilmesine Katkı Sağlayacak
Proje ile kısa vadeli olarak mevcut deprem sonrası çalışmaların iyileştirilmesine ve toplumsal yönetime katkı sunmanın öngörüldüğünü kaydeden Usta, “Uzun vadeli olarak ise benzer afetlerin öncesinde ve sonrasında yapılacak planlamalara ışık tutacak. Sonuç olarak; meydana gelen deprem sonrası yürütülen çalışmalar ve bu çalışmaların alıcısı olan vatandaşların hizmetlere erişimleri değerlendirilecek ve elde edilen veriler doğrultusunda varsa mevcut çalışmaların iyileştirilmesine zemin hazırlanacak, uzun vadede benzer afetlerin yönetişim sürecinin iyileştirilmesine ve planların hazırlanmasına katkı sunulacaktır.” diye konuştu.
Desteklenen projeler çerçevesinde 18 araştırma grubu, deprem sonrası veri toplamak amacıyla sahaya inerek sismik gözlemden başlıca hasar modlarının incelenmesine kadar birçok konuda çalışıyor.
28 farklı kurumdan oluşan 18 araştırma grubunda 81 araştırmacı sahada araştırma faaliyetleri yürütüyor, araştırma gruplarının yanı sıra 14 farklı projenin de değerlendirmeleri sürüyor.
Acil Destek Programı, Türkiye sınırları içinde gelişen deprem, heyelan, kaya düşmesi, sel, çığ, yangın, müsilaj gibi doğa kaynaklı afetler sonrası veri toplamak amacıyla saha çalışması yürütecek üniversitelerde ve araştırma enstitülerinde görevli araştırmacıların çalışmalarına en hızlı şekilde destek sağlamayı amaçlıyor.