Trabzon'un afet durumunu ve afetlerin olası etkilerini en aza indirebilmek için yapılacak çalışmaları eylemler biçiminde gösteren Trabzon İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) 8 aylık çalışma sonucunda tamamlandı.
Trabzon İRAP da afet tehlikelerinin, risklerinin belirlenmesine yönelik çalışmaları arttırmak, ili afetlerin etkilerine karşı dirençli hale getirmek ve toplumu afetlere karşı bilinçlendirmenin de aralarında yer aldığı 15 hedef belirlendi.
Heyelan, kaya düşmesi ve çığı da kapsayan kütle hareketlerinde 43, sel, su baskını ve taşkınlarda 52, depremde 19, meteoroloji ve iklim değişikliği kaynaklı afetlerde 25, büyük endüstriyel kazalarda 18, diğer afetlerde de 50 olmak üzere toplam 207 eylem belirlenerek ilgili kurumlarla ulaştırıldı.
"Veriler, tedbir almaları açısından ilgili kurumlara gönderildi"
AFAD Trabzon Müdürü Ömer Kıratlı, afet olmadan önce ilde gerekli önlemlerin alınmasını amaçlayan Trabzon İRAP'ın, ilgili kurumların temsilcilerinin katılımıyla hazırlandığını söyledi.
Yaklaşık 70 resmi ve sivil toplum kuruluşu temsilcisinin yanı sıra akademisyenlerin de katıldığı çalışmanın 8 ay sürdüğünü belirten Kıratlı, "Çalışma sonucunda 1 amaç, 15 hedef, 207 eylem hazırladık ve kurumlarımıza görevlerini gönderdik. Bütün kurumlar belirlenen süre içinde eylemlerini tamamlayabilmek için çalışmaya başladılar." dedi.
Kıratlı, 5 farklı afet türü üzerinde çalıştıklarını anlatarak, şu değerlendirmede bulundu:
"Bizde daha yoğun olarak sel ve kütle hareketleri görülüyor. Kütle hareketleri dediğimiz zaman da heyelan, kaya düşmesi, çığ bunun içerisinde yer alıyor. Türkiye'nin en uzun kırsal yol ağlarından biri Trabzon'da, yerleşim yerleri dağınık olduğu için her yere yol vurduğumuz, bu yolların da maliyet açısından baktığımızda sanat yapılarının eksik kalması vesilesiyle çok sayıda heyelanlarımız meydana geliyor. Onun haricinde kırsalda çok fazla konut yapıyoruz, oradaki kazılardan kaynaklı heyelanlarımız var, yağmur çok fazla, toprak örtüsü fazla, eğim de fazla olunca bu tür olayların sayısı artıyor. Bunlarla ilgili eylemler daha fazla. Sel ve su baskını da aynı şekilde, onlarda daha fazla oluyor."
Trabzon İRAP'la ortaya konulan sonuçlarının yol gösterici olacağına işaret eden Kıratlı, şunları kaydetti:
"Yapılan bu çalışmada belirlenen 207 eylem kurumlara dağıtıldı, en fazla eylem Büyükşehir Belediyesine düştü. Bunların 6 aylık-1 yıllık kontrolleri var, tablolara işleniyor oranları, 5 yılda bir de güncellemesi var. Bu süre içerisinde biz bunların kontrollerini yapacağız. Bunlar akademik çalışma, tüm illerimizde de bu şekilde yapıldı. Kütle hareketleriyle ilgili biz tehlike haritalarımızı yapmıştık, üniversite ile beraber bunların analizleri yapıldı. Son durumları değerlendirildi, ne kadar konut, okul, cami var, bunların ne kadarı heyelanlı alanda kalıyor, bunların hepsi belirlendi. Veriler, tedbir almaları açısından ilgili kurumlara gönderildi."
"İRAP, afet olmadan önce neler yapmamız gerektiğini anlatıyor bize"
Kıratlı, bölgede toprak kalınlığının ve eğimin yüksek olduğu, kazıların yapıldığı yerlerde heyelanlara daha çok rastlandığının altını çizerek, vatandaşlara mühendislik hizmeti almadan, ilgili kurumlara müracaat etmeden kazı yapmamaları önerisinde bulundu.
Belediyelerin de bu tür arazilerde yol açarken mutlaka proje hazırlamaları ve sanat yapılarını tamamlamaları gerektiğine işaret eden Kıratlı, bunlarla ilgili eylemleri olduğunu da aktardı.
Kıratlı, daha önce hazırlanan heyelan tehlike haritalarında riskli bölgelerin mevcut olduğunu belirterek, "Geçmişten günümüze kadar yapmış olduğumuz incelemelerimiz var, 437 afete maruz bölgeyle ilgili raporumuz var, 650'nin üzerinde de krokimiz var. Bu, 650 noktada heyelanla ilgili ikamet edilmemesi gereken alanımız var demek." ifadelerini kullandı.
Afetin öncesi, sırası ve sonrası olmak üzere üç aşaması olduğuna dikkati çeken Ömer Kıratlı, sözlerini şöyle tamamladı:
"İRAP öncesini kapsıyor, afet olmadan önce neler yapmamız gerektiğini anlatıyor bize. Türkiye Afet Müdahale Planı da (TAMP) afet sırasında yapılması gerekenleri gösteriyor. Şimdi Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı da (TASİP) hazırlanıyor. İRAP'la belirlenen eylemlerin ilgili kurumlarca uygulanması sayesinde, afet olmadan önce yapılacak 1 liralık yatırımla afet sonrasındaki 7 liralık maliyeti önlemiş olacağız. Bu yaklaşık bir istatistik, dolayısıyla belki vatandaşımız konut yaparken maliyeti düşünerek, 'Arkasına duvar yapmayalım, drenajını yapmayalım.' diye düşünüyor ama oraya 1 liralık, 1 birim daha fazla maliyet yaptığında afeti engellemiş olacak. Afet olursa 7 liralık daha az zararı olacak. Esas amaç bunları önlemek. Bu anlamda çalışmaların Türkiye'nin ekonomisine de büyük katkısı olacağını düşünüyoruz."