Haber61 - Özel haber - Efnan Demireren / Bu durum okuyucuyu ve aynı zamanda öğrencileri zorladı. Yaşanan ekonomik kriz nedeni ile kırtasiye baskı ve kâğıdın maliyeti de yükseldi. Yılbaşında da yeni bir zam geleceği konuşulurken Trabzon’da kitapçılar etiket değiştirmekten yorulduklarını söyledi.
Haber61’ e açıklamalarda bulunan kırtasiye esnafı Cem Kadakal, “En son %30 zam geldi. Bazı yayınlarda da 50 liralık kitaplar 150 lira oldu. Her gün etiket değiştiriyoruz. Yorulduk bu durumdan. Sektör iyi gitmiyor. Kâğıtlara zam geliyor. Haliyle kitaplara zam geliyor. İnsanlar kitap zevkini değiştirmeye yöneliyor. Alışkın olduğu ve sevdiği bir yayınevinden vazgeçmek zorunda kalıyor. 2. El kitap satma oranımız yükseldi. Çoğu insan 2. El kitap okuyor artık. Lise öğrencilerine üzülüyorum. TYT, AYT kitapları almak zorundalar. Geçen yıl 4 kitabı 200 liraya alıyordu. Şimdi kitabın tanesi 300 lira. Okumak artık lüks oldu.” dedi.
SEKTÖRDE DURUM ACI VERİCİ
Zamları takip etmekten yorulduğunu dile getiren Mustafa Alagöz ise,” Çok hızlı zam geliyor. Hatta ilk başlangıcı birkaç yıl önce dolar beşten sekize çıktığında o an kitaplara %50-60 zam geldi. O günden beri katlanarak arttı. Bahane hep hazırdı “dolar yükseldi” şu an ki doların durumunu düşünürsek, her şeye etki ediyordur da kitap sektörü zaten oldum olası kâğıdı da ithal ettiği için malum dışa bağımlı o konuda. O yüzden ha bire zam geliyor. Bu aylık ya da yılbaşlarında gelen zamlar değil artık 10 günde bir fiyatlar değişiyor. Biz takip etmekten yorulduk. 3-4 sene önce bir kitabın fiyatı 19 lira olmuştu. Okunan bir kitaptı 13 liradan 20 liraya çıkınca artık bu kitabı kimse okumak istemeyecek, alamayacak diye düşündüm. Şimdi o kitap 115 TL. Gelen zamları oradan siz düşünün işte. Okuyucuya da yansıyor tabi. Ekmek değil ki bu mecbur olmadığı sürece satın almıyor. Kitap sektöründe durum acı verici. KDV %0’a düşürüldü. Bunun olumlu yansıyacağını düşünürken yayımcılar hiç umursamadı. Dolar yükseldi deyip daha zam yaptılar. Önüne nasıl geçilir bilemiyorum ama sanırım üretici büyük bir zam yapmazsa, olması gerektiği kadar yaparsa sorun da olmaz. Ocak ayında asgari ücrete zam geleceği konuşuluyor ya, bazı yayınevleri arıyor fiyatları değiştirin diyor. Çünkü sattığımızı yerine koyamayacağız. Fiyatlar %100 değişti. Bu adettendir. Bir ay sonra asgari ücret açıklandığında tekrar zam yapacak. “şeklinde konuştu.
Alım gücünün düşüyor olmasından ötürü üzgün olduğunu dile getiren Alagöz,” Alım gücü yükselmiyor ki maaş bir anda eriyor. Bende akşama kadar buradayım. Eskiden çalışmaktan yorulurum. Şimdi can sıkıntısından yoruluyorum. Sosyal medyada zaman harcıyorum. Eskiden kitap okur motive olurdum. Şimdi ay sonunu düşünüyorum. Sektör daralıyor. Müşteriye de bir şey diyemiyorsun ki. Herkes aynı durumda. Önceden çok sık gelen müşterilerimi aydan aya zor görüyorum. Olabildiğince fiyatlarda taviz vermeye çalışıyorum. Bu sefer de ben geçinemiyorum. Zevki ürünler bitti artık. Öğretmenlerin istediği kitaplar alınmak durumunda kalınıyor. İnternetten alıyor insanlar. Ucuzluk, kampanya yakalamaya çalışıyor. Şehir kitapçılarının potansiyeli ister istemez düşüyor. Gereğinden fazla zam yapıldı okuyucuyu inanılmaz etkiledi. Eskiden insanlar kütüphane kurmak isterdi. Artık öyle bir şey yok. Nokta atışı yapıp bir tane alabiliyor. Kişi isteklerini zevklerini sınırlandırıyor.
Kitaplara zam gelebilir belki ama alım gücünün düşüyor olmasından ötürü çok üzgünüm. Maaşına zam geliyor maaşına gelen zamdan daha çok satın alacağın ürüne zam gelmesi kötü. Yazın Arapların piyasaya para bırakması dolaylı da olsa azıcık bize de yansıyor. Birkaç yayınevi var sağ olsunlar fazla zam yapmıyorlar. Hem kaliteli hem de fiyatı daha uygun olunca insanlar daha çok alabiliyor. Bu duruma seviniyorum. Öğrenciler için durum kötü tabi ki soru bankaları, konu anlatımları almış başını gidiyor. Öğrenciler zaten internet ortamından belirli hocaların videolarıyla öğrenmeye çalışıyorlar."
“OKUYUCULAR 2. EL KİTAPLARA YÖNELİYOR”
“Sahaf kitaplarını 2. El olarak okuyucudan aldığımız için onlar diğerlerine oranla daha çok düşüş yaşıyor. 2. El kitaplarla, al oku geri getirler ile okuyucularla anlaşarak veriyoruz. Okuyucular haliyle 2. el kitaplara yöneliyor. Eleştirilecek ya da övülecek bir durum değil. Şartlar gereği bu. İnsanlar önemli klasikleri, popüler kitapları ancak bu şekilde okuyabiliyor. Yayınevleriyle alakalı bir durum. A yayınevi %20-30 makul bir zam yaparken B yayınevi %100 zam yaptığı zaman durum değişiyor. Yapılan zam beni de etkiliyor. Rafımı tamamlayamıyorum. “ şeklinde konuştu.
Sabit fiyat olayının yaşanmasıyla toplumun rahat edeceğine dikkat çeken bir başka kırtasiye esnafı ise,” Ekonomi bir bütün. Havuz gibi her şeye karışıyor. Kitap işine de yansıyor. Matbaasına, kalemine kâğıdına her dizgisine, grafikerine hepsine yansıyor. Doğal olarak bu da kitap fiyatlarına yansıyor. Yayıncı yansıtıyor. Kitap fiyatları son 1 yılda 3-4 katı oldu. Her yayınevi için demiyorum tabii. Hepsi stabil tek çizgide değiller bu yüzden değişkenlik gösteriyor. Farklı kitaplara farklı oranlarda zam geliyor. Kitap işi sorun. Günümüzde dijitalleşme her şeyin önünde. Nesil gelişiyor değişiyor.
“EVİNDE KÜTÜPHANESİ OLAN ZENGİNDİR”
İnsanların bütçesine göre bir durum oluşuyor. Evinde kütüphanesini oluşturabilen zengindir. Trabzon için konuşalım. Eğer varsa çok zenginiz derim ben. Kitap fiyatı bir anda fırlıyor. Girdaptasın yani. Artı değer yaratamıyorsun. Olumsuz yansıyor her şeye. Bu zamlar çalışanlara da müşteriye de yansıyor. Kitap yolda gelirken zam yiyor. 50 liradan sipariş veriyoruz gelene kadar 80 lira oluyor. İnsanlar tepki gösteriyor. Eline kitabı alan “ çok pahalı” diyor. Gün içerisinde gelen 100 müşteriden 95’nin yüz ifadesi bu. Her konuda toplumda şu an kaos yaşanıyor. Yayıncılarda ortak bir birlik yok. Genel bir karar almıyorlar. Sabit fiyat olayı yok. 2022 yılı içerisinde bunu bekliyorduk. Yayıncıların işine gelmiyor bence. Sabit fiyat olayı toplumun işine yarayacak bir konu. Böyle bir şey çıksa okuma oranı artacaktır. Zamlar durmuyor devam edecek. Alıştık bu duruma. Her şey bağlantılı. Umarız daha iyi günler bizi bekliyordur. “ dedi.