Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Bülbül, Türkiye ile Pakistan arasındaki ticari ilişkilerin artması için bir kıvılcım beklendiğini ifade ederek, “Bu kıvılcım serbest ticaret anlaşması olabilir. Pakistan’da enerji başta olmak üzere yatırım yapılacak birçok alan var. Türklere karşı çok sıcakkanlı ve ilgililer” dedi.
PAKİSTAN ZİYARETİYLE İLGİLİ BİLGİ VERDİ
TTSO Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Bülbül, 8 – 12 Kasım tarihleri arasında işadamları heyeti olarak Pakistan’ın Karaçi kentine ziyaret gerçekleştirdiklerini belirterek şunları söyledi:
“Farklı ve bugüne kadar gidilmemiş bir ülke. Pakistan Ticaret ve Tekstil Bakanı’nın ilimize yaptığı ziyaretin ardından biz de bu ziyareti gerçekleştirdik. Türkiye-Pakistan Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı Sayın Muhammet Balta’ya çok teşekkür ediyoruz. Pakistan’da bizi evimizde gibi hissettirdi. Pakistan’da Expo Fuarı öncesinde bir takım ziyaretlerde bulunduk. Federal İşadamları Derneği’ni ziyaret ettik ve onları Trabzon’a davet ettik. Pakistan’da bizlere mükemmel bir ev sahipliği yapan Pakistan Ticaret ve Tekstil Bakanı Sayın Muhammed Pervaiz Malik’e teşekkür ederiz. Karaçi Başkonsolosu Mustafa Murat Onart ve Ticaret Ataşesi Sayın Murat Muştu da bizi hiç yalnız bırakmadı.”
“2016’DA İHRACATIMIZ İTHALATI GEÇTİ”
Pakistan’ın nüfus yapısı ve ekonomik rakamları hakkında da meclis üyelerine bilgi veren Şaban Bülbül, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dünyanın en kalabalık ülkeleri arasında dokuzuncu sırada yer alan Pakistan’ın nüfusu yaklaşık 202 milyondur. 2015 yılında nüfusun yüzde 0,7’si başkent İslamabad’da yaşamaktadır. Pakistan’da çalışabilir işgücü nüfusun yüzde 33’ünü oluşturmaktadır. İstihdamın yüzde 43,7’si tarımda, yüzde 22,4’ü imalat sektöründe çalışmakta ve yüzde 33,9'u hizmetler sektöründedir. İşsizlik oranı yüzde 6,4 düzeyindedir. Pakistan’ın ekonomik gelişiminde tarım sektörünün büyük payı vardır. Ülkede gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 20’sini tarım sektörü oluşturmaktadır. Başlıca tarım ürünleri; pamuk, buğday, pirinç, şeker kamışı ve mısırdır. Kişi Başı Gayri Safi Milli Hasılası 2015 yılında bin 434 dolar civarında. Enflasyon da yüzde 4.3 seviyelerinde seyrediyor. Ülke Gayri Safi Milli Hasılası ise 2105 yılında 271 milyar dolar olduğunu görüyoruz. Türkiye Pakistan dış ticaretinde yükseliş görülüyor. 2015 yılında ithalatın ihracatımızdan fazla olduğu konumdan, 2016 yılında ihracat rakamlarımız ithalatımızı geçti. 2016 yılında 347 milyon dolarlık ihracatımız gerçekleşmiş. Pakistan’dan pamuk ve pamuk ürünleri ithal ediyoruz. Toplamda da 263 milyon dolar civarında ithalatımız var.”
“ENERJİ ALTYAPISI EKSİK”
Pakistan ekonomisinin en önemli problemlerinden birinin, ülkenin sosyal düzenini ve yatırım performansını olumsuz etkileyen enerji açığı ve enerji altyapısındaki eksiklikler olduğunu vurgulayan Şaban Bülbül, şu ifadeleri kullandı:
“Pakistan’ın en büyük sorunu enerji. Hala bir doğalgaz hattı yok. Günde ortalama 4 - 5 saatlik elektrik kesintileri oluyor. Bu alanda enerji yatırımları yapılabilir. Güvence alındığı zaman bölgede her türlü enerji yatırım yapılabilir. Bunun içinde rüzgâr enerjisi, HES’ler, güneş enerjisi santralleri olabilir. Dünyanın en büyük kömür üreticileri arasında 10’uncu sırada bulunan Pakistan’da kömür yataklarıyla ilgili işler gerçekleştirilebilir. Ama bütün yatırımların kamu – özel sektör işbirliği içinde yapılması dikkate alınmalı diye düşünüyoruz. İletişim ve telekomünikasyon alanında eksiklikleri var. Altyapıları yok. Tekstilde ihracat fazla. Sanayi alanında yatırımlar yapılabilir. Ulaşım yok. Tarıma dayalı sanayi yok. Bu alanlarda birçok yatırım yapılabilir. Ahşap ve mobilya var ancak bunu sanayiye dönüştürme konusunda bir takım eksiklikler var. Araç yedek parçaları konusunda eksiklikler var. Enerji projelerine yönelik çok ciddi teşvikler bulunuyor ve Pakistan hükümeti bu anlamda çok istekli.”
“SERBEST TİCARET ANLAŞMASI BİR AN ÖNCE İMZALANMALI”
TTSO Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Bülbül, Türkiye ile Pakistan arasında serbest ticaret anlaşmasının hala imzalanmamış olduğunu hatırlatarak şunları söyledi:
“Kardeş Pakistan, Can Pakistan’ diyoruz ama hala iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması imzalanmamış olması da ayrı bir sorun. Çünkü bu anlaşmayla oradan alabileceğimiz birçok ürünü İngilizler ve Avrupa ülkeleri alıp ticaretini yapmakta. Serbest ticaret anlaşmasının bir an önce yapılması gerekiyor. Pakistan kabuk değiştirmek üzere olan bir ülke. Bundan 15 yıl önceki Gürcistan’ı, özellikle Batum’u düşünün. Bizlere karşı çok sıcakkanlı ve ilgililer. Ama bir kıvılcım bekleniyor. O da belki serbest ticaret anlaşması yapılmasıyla olabilir.”
PAKİSTAN’DA YATIRIM ALANLARI NELER?
Şaban Bülbül, Pakistan’da başlıca sanayi kollarının tekstil, gıda işleme, inşaat malzemeleri, kimyasallar, spor malzemeleri, medikal aletler, kâğıt ürünleri, petrol ve petrol ürünleri olduğunu belirterek, Pakistan Büyükelçiliği’nin öngördüğü potansiyel yatıran alanları ile Türk ve Pakistanlı şirketler arasında ortaklık için uygun alanlarını şöyle sıraladı:
Yatırım Yapılabilecek Alanlar:
İletişim/Telekomünikasyon
Altyapı (Limanlar, Havalimanları, Demiryolları vb.)
Katma değerli tekstil ve ihracat bazlı sanayi
Hizmet sektörü (Ulaşım, belediye hizmetleri, iş/ticaret merkezleri, vb.)
Tarıma dayalı sanayi kollan (Tarımsal Sanayi)
Hidro elektrik/Kömüre dayalı enerji üretimi
Ortaklık Kurulabilecek Alanlar:
Ahşap ve de monte mobilya
Tarımsal uygulamalar
Araç yedek parçaları
Klima, Buzdolabı, Televizyon
PVC Boru
Tekstil Makinaları
Yazılım
Ayakkabı