Tarihi çok eskilerde dayanan ve kaybolmaya başlayan yorgancılık sanatının yaşatılması için Trabzon'da farklı projeler üretiliyor.
Ortahisar Halk Eğitim Merkezi’ndeki Alacahan’da faaliyet gösteren yorgancılık kurslarında yorganın sadece yatarken örtünmek yerine üzerinde işlenen nakışların giysiler üzerinde de kullanılabileceği gözler önüne seriliyor.
Eskiden kızların çeyizlerinde bulundurdukları el yapımı yorganlar günümüzde artık pek tercih edilmediğinden bu sanatın bitme noktasına geldiği ifade edilirken, açılan kurslar sayesinde yorgancılık mesleği yaşatılmaya çalışılıyor.
Türkiye’de ilk kez Trabzon’da yorgan üzerindeki nakış işlemelerin giysilere uyarlandığını belirten Ortahisar Halk Eğitim Merkezi yorgancılık sanatı usta öğreticisi Fatma Tomar, bu yönde çok güzel tepkiler aldıklarını söyledi.
Günümüzde el yapımı yorganların pek kullanılmadığından yorgancı dükkanlarının da birer birer kapanmaya başladığını ifade eden Tomar, ”Trabzon’da yorgancılık sanatı çok eskilere dayanır. Türkiye’nin neresine giderseniz gidin mutlaka Trabzonlu, Maçkalı bir yorgancıya rastlarsınız. Yorgancılık, Trabzon’un çok eski ancak kaybolmaya yüz tutmuş el sanatları arasında yer alıyor. Günümüzde genç kızlarımız çeyiz için çok tercih etmediğinden yorgancı dükkanları yavaş yavaş ı kapanıyor. Biz yorgancılık sanatını sadece yorgan üzerinde uygulamıyoruz. Keşke el yapımı yorganlar satılabilse. Artık günümüzde el yapımı yorganlar tercih edilmediğinden bizde farklı arayışlara girdik. Eskiden el yapımı yorganlarda kullanılan malzemeler organikti yani pamuk ve yündü, dolayısıyla çok sağlıklı idi. Şimdi ise piyasada satılan elyaf yorganlar tamamen sağlıksız, daha kolay kullanıldığı için daha çok tercih ediliyor. Buna paralel olarak da ne yazık ki hanımlarımızda tembelleşti, el yapımı yorgan dikmiyor” dedi.
"Modacı Cemil İpekçi yaptıklarımızı çok beğendi"
Yorgancılık sanatını giysilerdeki modaya uyarladıklarını kaydeden Tomar, “Bizim farkımız, biz yorgancılığı sadece yorgan üzerinde değil, nakışla mefruşata, giyime taşıdık. Yorgancılık sanatı çok güzel, her yere uygulanabilir. Yorganı sadece yatarken bir örtü olarak değil, giysilerde, salon takımlarında, panolarda kullanabiliriz. Burada yapılanlara piyasada bulamazsınız. Bu sadece Trabzon’a özgü bir giysi başka hiçbir yerde yok. Halk Eğitim'de uzun yıllardır çalışıyorum. Giyim, mefruşat, nakış bildiğim için yorgancılığı onun üzerinde harmanladım. Yorgancılar bile gördüklerinde şaşırıyorlar. Yani moda sektörüne taşıdık. Cemil İpekçi’ye de üç tane yelek verdik, sergimize geldi çok beğendi. Sırtımdaki yeleği beğenerek aldı. Bizimle çalışma yapacağına söz verdi” diye konuştu.
"Yeni nesil de yorgan motifli elbiselere ilgi gösteriyor"
Yeni neslin dikilen kıyafetleri çok beğendiğini belirten Tomar, "Yeni nesil diktiğimiz kıyafetleri, yaptığımız salon takımlarını çok beğeniyor ve çok farklı buluyorlar. Bunlar zaman zaman gördükleri nakışlardı. Yorgan sanatındaki nakışları güncel kıyafetler üzerindeki taşıyarak gençlerin giyebileceği duruma getirdik. Gençler çok severek alıyor. Yorganda kullanılan ince fiskeleri artık kadın eline taşıdık. Eskiden bunu erkekler yapıyordu şimdi kadın eline taşıdığımız için incelikte arttı, yorgan sanatı da. Kızlarımız genellikle reklamlarda gördüğü elyaflı, sağlıksız, ışıltılı renkleri görünce yorgan sanatını hiç düşünmüyorlar. Gelen gençlere yorgan sanatını anlatmaya çalışıyoruz. Sanki yavaş yavaş bir kıpırdanma var. Evlerinde hiç olmazsa yastıklı yorganlarını değiştirmelerini tavsiye ediyoruz. Çok bilinci olanlar artık eski yorganları kullanmaya başladılar. Belediye başkanımız bizi ziyarete geldiğinde bize evlenen çiftlere altın değil, yorgan hediye edelim demişti çok güzel bir düşünce idi ancak henüz bunu hayata geçiremedik” şeklinde konuştu.
Kursiyerlerden Hacer Şerifoğlu da giysilere uyarladıkları sanatın çok beğeni gördüğünü ifade ederek “Kursa 6 ay önce başladım çok şeyler öğrendim. Henüz olmayan torunuma 2 tane yorgan yaptım. Çok renkli ve yelpazesi çok geniş bir sanat. Dikiş, nakış , tekstil var. Yorgan üzerindeki nakışları yeleğe işliyoruz. Çok beğenip sipariş verenler var. Üzerimizdeki giysiyi görüp nasıl bunu bu şekle soktunuz diyenler var. Yorganı, yorganlama tekniğiyle giysilerde ve bir çok obje üzerinde uygulamaya çalışıyoruz. Bu sadece Trabzon’da var. Trabzon’dan başka bir yerde yapılmıyor” bilgisini paylaştı.