Bildiğim, Türkiye’nin ün büyük proje firmasının mevcut havalimanının kuzeyinde denizin de 100 m. kadar içine doğru dolgu projesi hazırladığıdır. Yeni havalimanı tartışması devam ededursun, ben bugün sizlere mevcut havalimanının yapılış hikayeseni anlatacağım.
xxx
Trabzon semalarında ilk uçak milli mücadele yıllarında görünmüştü. Mustafa Reşit Tarakçıoğlu, bu olayı hatıralarında yazmasaydı, İngiliz uçağının Trabzon semalarında neden turladığını öğrenemeyecektik. Kimi sözde tarihçiler milli mücadele yıllarında İngilizler, Mustafa Kemal’e destek verdiklerini söyler ve yazar. Mustafa Kemal’e destek veren İngilizler, Anadolu’nun önemli kentlerinde ve Trabzon semalarında, halka uçakla Padişahı destekleyin şeklinde bildiri atarlar mıydı?
Trabzon semalarında, ikinci dünya savaşı yıllarında da uçaklar görülmüştü. Bu savaş uçaklarından birkaçı karaya, denize düşmüştü. Yıldızlı sahilinde yıllardır duran ve sonrasında hurdacıya giden uçak da bunlardan biri idi. Bir de 1940’larda KTÜ TIP fakültesinin kuzeyine inen ve halkın büyük ilgisini çeken küçük pervaneli uçaklar vardı. Neyse gelelim Trabzon Havalimanının yapılış hikayesine…
xx
Trabzon Havalimanının yeri, 1950 öncesi karpuz, kavun, bostan tarlası idi. Arazinin kenarlarında üç beş ev vardı. Türkiye, İkinci dünya savaşı sonrası Rus tehdidine karşı ABD’den yardım istedi! ABD’ de buna karşılık ülkenin dört bir yanında üsler kurdu! Karadeniz’deki ABD üslerinin en önemlileri Ordu Ünye, Sinop ve Trabzon Boztepe’de idi… ABD üs kurduğu yerlerin yakınlarına kısa sürede bir de havaalanı yapıldı.
Trabzon havalimanının yer belirleme çalışmasında biri Trabzon’dan, biri Ankara’dan iki Türk teknik elemanın yanında bir de ABD’li bir uzman subay vardı. Sabri Pasinler, havaalanı yer tespitini belirleyen bu üç isimden biri… Pasinler, harita mühendisi idi… Ankara’da çalıştı sonra ABD’ye göç etti. 1960’lardan sonra İran’ın başkenti Tahran’da ABD patentli büyük bir otelin genel müdürlüğünü de yaptı! Sonra yine ABD’ye döndü, yaz tatillerini ise sürekli olmasa da ara sıra Trabzon’da geçirirdi.
xxx
Eczacı, sarraf iş insanı Tayfun Sezer, 15-20 yıl kadar önce bir gün, ‘Benim Sabri Pasinler adlı bir yakınım var. Sabri abi, Trabzon’da. Trabzon’u yazıyorsun, onunla bir görüştüreyim seni’ dedi. Sabri Beyle buluştuk ve uzun uzadıya sohbet ettik. Sabri Bey, Trabzon Havaalanın yer tespitinde bulunan heyette yer aldığını belirtti ve o günleri şöyle anlatmıştı; ‘1948 yılı idi. Ankara’dan Harita Kadastroda bir mühendis arkadaş, ben ve bir de ABD’li bir Binbaşı, Trabzon’da havaalanı yapılacak yeri aramaya başladık. Şarli’ye gittik. Şarli (Beşikdüzü) uygundu ancak batısındaki dağ iniş kalkışlar için büyük tehlike arz ediyordu. ABD’li Binbaşı ‘burada havaalanı olmaz’ dedi. Sonra direk Şana’ya geçtik. Şana düzlüğü, sahil kesimi bataklık ve alan dar, doldurulması, kurutulması gerekiyordu. Binbaşı, ‘burada da olmaz’ dedi. Ve nihayet Hosmeşeloz düzlüğüne geldik. Yer, denizden 20-25 metre yüksek.... Hosmeşeloz’un doğusunda da Gamboz. Çocukken oraya Gamboz çayırı derdik. Bizim evimiz ve arazimiz de Hosmeşeloz’da idi. Ankara’dan gelen arkadaş, ABD’li Binbaşı ve ben ölçtük, biçtik. Hoşmeşeloz düzlüğü ile Gamboz çayırında karar kıldık. (bugünkü havaalanın bulunduğu arazi). O gece eve gittiğimde ilk işim hanıma sarılmak olmuştu. Hanım, hayırdır Sabri, dedi. Ben de, ‘hanım buraya havaalanı yapılacak, yerimiz istimlak edilecek, zengin olacağız’ dedim.
Birkaç yıl içinde havalanı yapılacak bölge istimlak edildi. Havaalanı yapım ihalesi yapıldı. Trabzon’da birkaç müteahhit bir araya geldi, ortaklık kurdular, bankayı da işin içine kattılar. Bir süre sonra işi bırakmak zorunda kaldılar. Daha sonra, havaalanı yapım işi devam etti. Alana, Boztepe’de yapılmakta olan ABD tesisleri için uçaklar malzeme getirmeye başladı. Ankara- Trabzon ve İstanbul arası tarifeli seferler başladı.