Trabzon'un Akçaabat ilçesinde denize hakim noktada bulunan ve 13. yüzyılın son döneminde İmparator 2. Alexios tarafından yaptırıldığı tahmin edilen Akçakale Kalesi'nde üçüncü dönem kazı çalışmaları sürüyor.
Trabzon Müze Müdürü ve Akçakale Kalesi Kazı Başkanı Levent Alnıak, Karadeniz Bölgesi'nin önde gelen büyük ve iyi korunmuş kalelerinden biri olan Akçakale'nin, adını da verdiği Akçakale Mahallesi'nde denizden yaklaşık 25 metre yüksekteki kayalık tepe üzerinde yer aldığını söyledi.
Dikdörtgen şeklinde olan ve 20. yüzyılın başına kadar askeri üs fonksiyonunu sürdüren kalenin duvarlarının bir bölümünün yıkılmasına rağmen yapı özelliğini halen koruduğunu vurgulayan Alnıak, geçmiş dönemlerde bir ailenin mülkü olan yaklaşık 750 yıllık eserin 2006'da kamulaştırıldığını aktardı.
Alnıak, birçok medeniyete ev sahipliği yapan Akçakale'nin iç alanında 2007'de Trabzon Müze Müdürlüğünce ilk kazıların gerçekleştirildiğini, kalenin kuzey alanındaki çalışmalarda birtakım mezar buluntuları, bronz top gülleleri ve Bizans dönemi sikkesi ortaya çıkarıldığını anlattı.
Kalenin restitüsyonuna yönelik bilimsel arkeolojik kazı çalışmasına ise 2017'de Akçaabat Belediyesinin maddi desteğiyle başladıklarını dile getiren Alnıak şöyle devam etti:
"Kalenin kuzeyindeki top mazgalların ön kısmında, güney kulede ve avlunun güney bölümünde gerçekleşen bu çalışmalarda demirden bir Osmanlı topu, kule içinde pithoslar (pişmiş topraktan yapılan büyük küp), avluda tek nefli kilise yapısı ve bununla birlikte birçok mezar buluntusu da açığa çıkarıldı. Kalede 2021 yılı sonunda başlayan üçüncü dönem kazıları ise Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izni ile gerçekleştiriliyor. Çalışmalar Müze Müdürlüğümüz başkanlığında, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Doktor Öğretim Üyesi İlker Mete Mimiroğlu'nun bilimsel danışmanlığında yürütülüyor."
Alnıak, Akçaabat Belediyesinin sağladığı ayni ve maddi destekle kış aylarında da devam edilen üçüncü dönem kazılardaki amacın, kalenin iç avlu bölümü ile kapalı bölümlerdeki tüm toprak dolgusunun orijinal seviyeye indirilerek mimari buluntuların ve iç avludaki zemin döşemelerinin ortaya çıkarılarak restorasyona hazır hale getirilmesi olduğunu belirtti.
Halihazırda süren üçüncü dönem kazılarda ağırlıklı olarak Osmanlı ve Bizans dönemlerine ait yaklaşık 30 sikke ve bir iskeletin ortaya çıkarıldığını ifade eden Alnıak, bunun yanı sıra iki ok ucu, çeşitli taş tılsımlar ve top güllerinin de bulunduğunu aktardı.
Alnıak, çalışmaların ana amacının, taşınır taşınmaz kültür varlıklarının ortaya çıkarılması olduğunu vurgulayarak "Kaledeki kazı çalışmaları tamamlandıktan sonra eserin restorasyon, konservasyon çalışmalarını da gerçekleştirerek ilimiz ve bölge turizmine kazandırılmasını hedefliyoruz." dedi.
Deniz altında da buluntulara rastlandı
Akçaabat Belediye Başkanı Osman Nuri Ekim de üçüncü dönem kazılarının daha kapsamlı olduğunu belirterek "Finale ulaşabileceğimiz bir proje ile beraber hareket ediyoruz." diye konuştu.
Dönemsel olarak değişmekle birlikte yaklaşık 8 kişilik profesyonel ekibin sahada çalıştığına işaret eden Ekim, kazıda bulunan Osmanlı ve Bizans dönemlerine ait pipo, sikke, porselen parçaları ve iskeletin gerekli tedbirler alınarak Trabzon Müze Müdürlüğü ekiplerine teslim edildiğini aktardı.
Ekim şu değerlendirmede bulundu:
"Mevcut çalışmalar dikkate alınarak ilerleyen aylarda hazırlayacağımız restorasyon projesini uygulayarak kaleyi turizmin bir kapısı olarak vatandaşlarımızın hizmetine açacağız. Burada özellikle son dönemlerde deniz kısmında da dalgıçlarla beraber bir tespit yaptırdık, oralarda da buluntular var. Oradaki buluntuların da gün yüzüne çıkarılması için Müze Müdürlüğümüzle beraber çalışıyoruz. Yaza yakın dalgıç ekibiyle beraber oraya müdahil olacağız tekrar. Bir gemi kalıntısının 70-80 metrelik bir bölgede derin bir dehlizin olduğu söyleniyor. Bunlar tespit edilecek ilerleyen günlerde."
Kalenin deniz kısmında dalış yapılabileceğini dile getiren Ekim şunları kaydetti:
"Bu bölge, aynı zamanda turizm açısından da önemli, yazları revaçta bir bölge. Batı kısmında plajımız var, doğu kısmında çekek yerimiz var, insanlar buralara özellikle plajlarından yararlanmak için geliyorlar. Bunların hepsini bir şekilde harmanlayıp bir turizm bölgesi oluşturmak hedefimiz. Zaten geçmişte de bu bölgenin turizme kazandırılması için çalışmalarımız devam ediyordu, bunlarla beraber finale kavuşturmuş olacağız."