2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü dolayısıyla KTÜ Farabi Hastanesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği’nden Dr. Öğr. Üyesi Esra Hoşoğlu, konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) yani otizm, kişide sosyal iletişim ve etkileşim alanında güçlüklerin, kısıtlayıcı ilgi alanları ve tekrarlayıcı davranışların görüldüğü psikiyatrik bir durumdur. Sosyal iletişim ve etkileşim alanında küçük çocuklarda konuşmanın gecikmesi ya da hiç olmaması, göz teması kurmama, adı seslenildiğinde bakmama, beraber oyun oynama becerisinin gelişmemesi, kendi halinelik gibi belirtiler görülebilir. Kısıtlı ilgi alanı dediğimizde ise çocuğun belirli bir konuda, yaşından beklenmeyecek ya da yoğun bir şekilde ilgisi olabilir. Örneğin; 4 yaşındaki bir çocuk, ailesinin bu konuda öğretmekle ilgili bir çabası olmamasına rağmen bütün dinozor türlerini, ülke bayraklarını ya da başkentlerini ezbere bilebilir. Tekrarlayıcı davranış olarak ise çocuk sevinince ellerini çırpma davranışı gösterebilir, oyuncaklarla sürekli belirli ve farklı bir şekilde oynayabilir (arabaların tekerleklerini döndürüp izlemek gibi) ya da sürekli ve amaçsız bir şekilde kendi etrafında dönüyor olabilir. Saydığımız durumların hepsinin bir çocukta bir arada bulunması gerekmez. Yaşa göre görülen belirtiler değişebilir ve her çocuk farklı alanlarda, farklı şekilde ve düzeyde etkilenme gösterebilir.
Otizm Oranı Son Yıllarda Arttı
Otizmin yıllar boyunca nadir bir durum olduğu ve sıklığının yaklaşık 10000 çocukta 2-4 olduğu düşünülmektedir. Ancak otizm sıklığına dair son yıllarda yapılan çalışmalarda artan oranlar görülmektedir. Son istatistiklere göre 36 çocuktan 1’inde otizm bulunmaktadır. Bu artan oran, otizmi tanıyıp hafif vakaların tespit edilmesiyle de ilişkilidir. Bu çocukların erken tanı ve tedavisi önemlidir. Erken tanı konulup müdahalelere başlanması, gidişatın iyi olduğuna işaret etmektedir. Otizm, eskiden tedavisi olmayan bir durum olarak değerlendirilmekteyken son yıllarda uygun tedaviyle birlikte çocukların otizm tanısından çıkabildiğini görülmektedir.
Otizmin Sebebi Tam Olarak Bilinmiyor
Otizmin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Hem genetik hem de çevresel faktörlerin otizmin oluşumunda etkili olduğu düşünülmektedir. Ancak burada bilinmesi gereken nokta, aşıların ya da ebeveyn tutumlarının otizm sebebi olmadığıdır. Uygunsuz ve aşırı ekran maruziyeti ise direk otizm yapmamakta ancak çocukların dil ve sosyal gelişimi başta olmak üzere birçok alanda gelişimsel sorunlara yol açabilmektedir.