KTÜ Of Teknoloji Fakültesi Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı ve Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Erol İskender, Trabzon'daki Kanuni Bulvarı, hafif raylı sistem ve Güney Çevre Yolu projesi ile ilgili olarak değerlendirmelerde bulundu.
Haber61'e açıklamalarda bulunan Prof. Dr. İskender, "Güney Çevre Yolu ve hafif raylı sistem yapıldı, bitti ve Trabzon'da trafik sorunu ortadan kalktı diye bir durum yok. Asıl ulaşım planlaması o zaman başlayacak" dedi.
Prof. Dr. İskender'in açıklamaları şu şekilde;
"Ulaşım sadece sahil üzerinden sağlanabiliyor"
Trabzon'da ciddi bir trafik sıkıntısı var, bu sıkıntının başlıca nedeni şehrin yerleşimi. Deniz kenarlarında yerleşimi olan şehirler, denize paralel olarak yapılaşırlar. Bu da trafik sorunu beraberinde getirir ve Trabzon gibi şehirlerde ulaşımı deniz kenarlarına doğru sıkıştırır. Trabzon'da problem buradan başlıyor. Kuzeyden şehrin denizle sınırlandırılması, güneyde de dik dağların olması yol yapmakta zorluk oluşturuyor. Ulaşım sadece sahil üzerinden sağlanabiliyor. Trabzon'da ulaşım konusundaki sorunlardan biri de bireysel ulaşımın yaygın şekilde kullanılması. Bireysel ulaşımda caydırıcılık politikaları uygulanabilir ama toplu taşımayı iyileştirmeden bunlar yapılırsa, verimlilik düşük olur. Kısa vadede bunlar bir çözüm olabilir, bu konuda da çalışmalar yapmak gerek.
"Kanuni Bulvarı tek başına yeterli değil"
Trabzon'da sahil yoluna ilk paralel yol, 2005 yılında yapılan ve şu anda şehrin içinde kalan tanjant yolu. Tanjant yolu açıldığında şehri çevreliyordu ve merkezi teğet geçiyordu. Şehir hızla büyüyünce, şehrin içinde kaldı. Buna alternatif olarak Kanuni Bulvarı yapıldı ve devam ediyor. Bu projenin şu an itibarıyla en önemli avantajı meydan civarındaki ulaşımı Çukarçayır'a sağlaması. Ama bu yolun asıl faydasını görmek için bağlantılarının, özellikle de Değirmendere bağlantısının tamamlanması gerekiyor. Terminal bağlantısı da tamamlandığında bu yol, şehirler arası otobüslerin de kullanabileceği bir yol. Bu anlamda sahilde oluşan trafiği azaltacaktır ancak tek başına yeterli değil. Bunun bir sonraki aşaması ise Güney Çevre Yolu.
"Tanjant bir caddeye dönüştü"
Samsun'dan Sarp Sınır Kapısı'na kadar trafik yoğunluğuna bakınca, en yoğun kısım Trabzon. Trabzon sahil geçişinde yıllık ortalama günlük trafik 88 bin araç civarında. Samsun daha kalabalık olmasına rağmen en yoğun olan bölgede bu değer 79 bin civarında. Aslında Sarp Sınır Kapısı ile Samsun arasındaki ulaşım toplanarak devam eden bir trafik: Artvin, Rize, Trabzon, Giresun ve Ordu'dan geçen şehirler arası otobüsler toplanarak Samsun'dan geçiyor. Buna rağmen Trabzon'da trafik daha yoğun. Trabzon'da araçların geçtiği tek nokta Trabzon Tüneli. Bütün taşıtlar buradan geçmek durumunda. Bir de Trabzon'un iç hareketliliği var. Şehrin genelinde oluşan trafik ile şehirler arası trafiği ayırmak mecburiyet. Tanjant ve Kanuni Bulvarı'nın artık bu görevi görmesi mümkün değil. Tanjant bir caddeye dönüştü, Kanuni Bulvarı da neredeyse aynı şekilde.
"Güney Çevre Yolu'nun bu sorunu tek başına çözmesi mümkün değil"
Trabzon sahil bandına sıkıştı kaldı. Ne denize ulaşabiliyor ne de yukarıya doğru açılabiliyor. Güney Çevre Yolu şehri güneye doğru açacak, arazilerin katma değerini artıracak ve şehirler arası trafiğe çözüm getirecek. Ama Güney Çevre Yolu'nun bu sorunu tek başına çözmesi mümkün değil. Özellikle bağlantılarının; güney ve kuzey yönündeki bağlantılarının yerleri ve aralıklarının iyi belirlenmesi gerek. Diğer toplu taşıma güzergahları ile çok iyi koordine edilmesi gerek. Bunlar sağlanamazsa, buradan beklenen verim çok azalır.
"Projeler tamamlanmadan şehir hastanesi açılırsa..."
Hastane devreye girince sahil şeridinde ciddi bir yoğunluk olacak. Şu anki yol yapısı ile bunu çözmek de mümkün değil. Eğer hafif raylı sistem, Güney Çevre Yolu ve Kanuni Bulvarı gibi yollar tamamlanmadan şehir hastanesi açılırsa, Trabzon çok daha karmaşık bir trafiği göğüslemek durumunda kalabilir. Stadyum ile hastanenin yan yana olması hafif raylı sistemi zorunlu kıldı ama bunu da yapınca, trafik sorunu bitti diye bir anlayış yok. Diğer tüm ulaşım modlarıyla birlikte çalıştırılmalı. Hafif raylı sistemi yaptığınızda diğer otobüs güzergahlarını gözden geçirmek gerek. Bunları bir rekabet halinde değil, tamamlayıcı olarak çalıştırmak gerek. Hafif raylı sisteme paralel olarak otobüs taşımacılığı yapmak yanlış bir anlayış olur. Hafif raylı sistemde, duraklardan alıp belki dik ve çapraz taşımacılık yapacak güzergahlar düzenlemek gerekecek. Bu nedenle hafif raylı sistem de tek başına bir çözüm değil. Hafif raylı sistem projesi önemli ancak şu aşamada bakılınca, Güney Çevre Yolu'nun daha önce bitirilmesi elzem bir durum.
"Şu anki güzergahlar, hafif raylı sistem ve Güney Çevre Yolu tamamlandıktan sonraki duruma uygun değil"
Asıl iş, Güney Çevre Yolu ve hafif raylı sistem tamamlandıktan sonra başlayacak. Yapıldı, bitti ve Trabzon'da trafik sorunu ortadan kalktı diye bir durum yok. Asıl ulaşım planlaması o zaman başlayacak. Bütün otobüs ve dolmuş güzergahlarının sıfırdan gözden geçirilmesi gerekecek. Şu anki güzergahlar, hafif raylı sistem ve Güney Çevre Yolu tamamlandıktan sonraki duruma uygun değil. Bunun da şimdiden kamuoyu ile şeffaf şekilde paylaşılması ve tartışılması gerek.
"Güney Çevre Yolu'nda da tanjant ve Kanuni Bulvarı gibi bir sonla karşılaşılabilir"
Güney Çevre Yolu şehre oldukça yakın. Kanuni Bulvarı ve tanjantı düşündüğümüzde, çok hızlı şekilde şehir içerisinde kaldılar. Yine öyle bir tehlike söz konusu olabilir. Daha önceden beri savunduğumuz bir şey var: Güney Çevre Yolu yapılırken daha güneyden yapılmalı diye düşündük. Güney Çevre Yolu'nun yüksek maliyetinden dolayı ne zaman tamamlanacağı tam belli değil. Şimdiden, daha sonraki aşamada yapılacak olan doğu batı yönündeki yolun da planlanması gerek. Daha sonraki yapılacak yola göre, Güney Çevre Yolu'nun güzergahı biçimlendirilmeli. Güney Çevre Yolu'nda da tanjant ve Kanuni Bulvarı gibi bir sonla karşılaşılabilir. Tanjant 2005'te tamamlandı, şu anda bir caddeye dönüştü. Kanuni Bulvarı zaten şu anda şehrin içinden gitmiş bir yol. Kuzeyi de güneyi de dolu. Kanuni Bulvarı ile Güney Çevre Yolu'na baktığımızda, Güney Çevre Yolu’nun denizden en uzak geçtiği kesim Değirmendere. Bunun dışında Güney Çevre Yolu Akyazı'da ve Trabzon'un batısında, kuzey güney aksında sahile çok yakın gidiyor. Bağlantı sayısını net olarak bilemiyoruz ama çok fazla değil. İlerleyen dönemde yine ihtiyaç görememe durumu söz konusu olabilir.
Trabzon'da ulaşım ana planı yapıldı. Ulaşım ana planında birtakım öneriler var. Şu anda paylaşılmadı. Bildiğimiz tek şey hafif raylı sistemin önerildiği. Bununla birlikte diğer toplu taşıma sistemlerin ulaşım ana planında yer alması gerekir. Bunlar paylaşılınca, daha sağlıklı yorum yapılabilir. Dediğim gibi; ne Güney Çevre Yolu, ne hafif raylı sistem ne de Kanuni Bulvarı kendi başına çözüm olamaz. Mutlaka diğer sistemlerin de düzenlenmesi gerek.
"Hafif raylı sistem güvenli ve kaza açısından ciddi sorun oluşturmaz
Hafif raylı sistem dediğimizde, Trabzon kamuoyunda algılanan şey tramvay oluyor. Oysa hafif raylı sistemler tramvay ile metro arasında farklı bir sistemdir. Yol kesişmeleri tramvaylara göre çok çok azdır ve zorunlu olmadıkça yapılmaz, çok nadiren trafik ışıklarıyla geçiş önceliği sağlanmış şekilde yapılır. Onun dışında kara yolu ile ortak kullanımı yoktur. Diğer bir ayrım da kapasite ve hız. Hafif raylı sistemler daha hızlı hareket eder ve yolcu kapasitesi daha yüksektir. Kazaların olabileceği ve artabileceği endişesi var. Bu konuda tedirginlik olmamalı, tramvaya göre daha güvenlidir ve kaza açısından ciddi sorun oluşturmazlar.