Kentsel dönüşüm yasası kapsamında oturduğu evden çıkmak zorunda kalan kiracıya da ‘konut’ veya ‘işyeri’ edinme kredisi açacak. Bu kredilerin faizi TÜFE oranında olacak.
Bakanlık, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu çerçevesinde, Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı, Gelir, Harcama, Kredi ve Kaynak Aktarımı Yönetmeliği hazırladı. Yönetmelikle, dönüşüm projeleri için oluşturulan özel hesabın gelir ve gider kalemleri ile harcama usulleri belirlendi.
EV SAHİBİNE DE KİRACIYA DA KREDİ
Buna göre Bakanlık, anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların sahipleri ile bu yapılarda en az 1 yıldır ikamet ettiği veya işyeri bulunduğu tespit edilenlere; konut ve işyerini kendi imkanları ile yapmak veya edinmek isteyenlere kredi açacak.
Oluşturulacak ‘özel hesaptan’ verilecek kredilerin miktarı ile kimlere verileceğini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yıllık olarak ilan edecek.
BAŞVURU NASIL YAPILACAK?
Özel Hesaptan kredi kullanmak isteyenler, bulundukları yerlerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuracaklar. İl Müdürlüklerince incelenen kredi başvurularından uygun görülenler onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilecek.
Onaylanan kredi karşılığında Bakanlıkça belirlenen tutarda teminat alınacak ve kredi kullananla Bakanlık arasında ‘borçlanma sözleşmesi’ imzalanacak.
YÜZDE 25’İ PEŞİN
Konutunu veya işyerini kendi imkânları ile yapmak isteyenlere açılan kredinin yüzde 25’i peşin verilecek. Geri kalan bölümler de inşaatın ilerlemesine göre 3 eşit taksitte hak sahibinin hesabına yatırılacak.
TAKSİTLER EN GEÇ 2 YIL SONRA
Kredi geri ödemesi inşaatın bittiği tarihten itibaren başlayacak. Ancak inşaat bitse de bitmese de geri ödeme 2 yılın sonunda mutlaka başlayacak. Geri ödeme taksitleri her ayın ilk iş günü ile son iş günü arasında ödenebilecek. Taksit ödemelerini geciktirenlere Amme Alacakları Kanunu’nda öngörülen ‘gecikme zammı’ uygulanacak.
FAİZİ VE VADESİ NE OLACAK?
Özel Hesaptan kullandırılacak kredilere uygulanacak artış oranı 6 ayda bir ‘güncellenecek.” Yani her yıl 1 Ocak-30 Haziran ile 1 Temmuz-31 Aralık tarihleri arasında oluşan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranına göre yılda 2 kez artacak. Buna göre;
*Brüt inşaatı 100 metrekareye kadar olan konutlar için açılan krediler 6 ayda bir TÜFE oranında faiz işletilecek. Vadesi 10 yıl olacak.
*Brüt inşaat alanı 101 ile 150 m² arasında olan konutlara veya brüt inşaat alanı 50 m² olan işyerlerine açılan krediye ise 6 aylık TÜFE’nin yüzde 10 fazlası oranında faiz işletilecek. Kredi vadesi konutlar için 7 yıl, işyerleri içinse 4 yıl olacak.
*Brüt inşaat alanı 150 m² den büyük olan konutlara veya brüt inşaat alanı 50 m² den büyük olan işyerlerine açılan kredilerde ise faiz oranı 6 aylık TÜFE’ye yüzde 20 fazlası eklenerek bulunacak. Kredi vadesi konutlar için 5 yıl, işyerleri içinse 3 yıl olacak.
İsteyen kredi borcunu erken kapatabilecek. Vadesinden önce kapatılan borçlar için indirim de yapılacak. Kredi borcu, kredi geri ödemeleri başladıktan sonra, geri ödemenin başladığı ay veya takip eden ay ile her yıl Ocak, Şubat, Temmuz veya Ağustos aylarında tamamen kapatılabilecek. Ya da isteyen geri kalan borcunu toplatıp 1 yıl içinde en fazla 4 eşit taksitte de bitirebilecek.
SİGORTA ŞART
Kredi açılan konut ve işyerleri, kredi geri ödeme süresi boyunca zorunlu deprem sigortası ve konut sigortası ile tüm riskleri içeren ‘all risk’ inşaat sigortası yaptırmaları gerekecek. Yine kredi kullanan kişinin ‘hayat sigortası’ da yaptırması zorunlu olacak.
ÇÜRÜK TESPİTİ VE YIKIMI İÇİN DE KREDİ
Özel Hesaptan ayrıca, ‘riskli yapıların’ tespiti amacıyla da kredi kullandırılabilecek. Riskli olduğu tespit edilen bu yapıların yıkımı için de ayrıca kredi verilebilecek. Bu krediler için geri ödeme süresi ise 2 yıl olacak. Geri ödeme taksitleri, paranın verildiği tarihten sonraki ay başlayacak.
Yıkım kredisi kullananlar, paranın hesaba yatırılmasından itibaren en geç 6 ay içinde riskli binayı yıkmak ve enkazını kaldırmak zorunda olacak.
YOKSULA 30 YIL VADELİ, FAİZSİZ KREDİ
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Yasası çerçevesinde yoksul veya dar gelirli vatandaşlara ise ‘faizsiz’ kredi kullandırılabilecek. Bu kredi koşulları, 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna göre olacak.
Özel Hesaptan açılacak kredilerin vadesi konut inşaatı için en az 20 ve en çok 30 yıl vadeli olacak. Dükkan ve fırın gibi yerler için yapılacak kredi yardımlarında ise yıllık faiz oranı yüzde 4 olurken; vadesi en az 5 en çok 15 yıl olacak.
YOKSUL KİM?
Peki ama kimler ‘yoksul’ veya ‘dar gelirli’ sayılacak? Gecekondu Kanunu 25. Maddeye göre bir ailenin yoksul veya dar gelirli sayılabilmesi için; 2 kişilik ailede aylık net gelirinin 400 lira üzerinde olmaması gerekiyor. Ailede yaşayan kişi sayısı 2’nin üzerinde ise, çocuk ve bakmakla yükümlü olunan kişiler, her bir kişi için 100 lira ilave edilecek tutarı aşmaması gerekiyor. Örneğin anne baba ve 4 çocuklu bir aile ise; aylık net gelirin 800 lirayı aşmaması gerekiyor.