Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Alemdar Bayraktar, 1. derece deprem bölgesinde bulunan 14 ilde 5-6 büyüklüğünde olabilecek depremlerde, kırsal köy evlerinin önemli derecede tehlike arz ettiğini söyledi.
Prof. Dr. Bayraktar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dün Elazığ'ın Karakoçan ilçesine bağlı Başyurt beldesinde meydana gelen depremde kırsal bölgelerdeki köy evlerinin etkilendiğini ve 51 kişinin yaşamını yitirdiğini anımsatarak, hayatını kaybedenleri rahmetle andığını, yakınlarına ise sabır dilediğini belirtti.
Benzer özellikli depremlerin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde meydana geldiğini ifade eden Prof. Dr. Bayraktar, ''25 ve 28 Mart 2004'de Aşkale (Erzurum) depremleri ile 2 Temmuz 2004'de Doğubeyazıt depremi benzer özellikli depremlerdir. Her iki deprem de daha çok kırsal alanlarda etkili olmuştu'' dedi.
-''TAŞIYICI DUVARLARIN ÇOĞU UYGUN OLMAYAN TAŞ VE KİL ÇAMURUNDAN''
Bu tür köy evlerinin artçı depremlerden de çok fazla etkilendiklerini anlatan Prof. Dr. Bayraktar, ''Bu durum 28 Mart 2004 tarihli Aşkale depreminde açık bir şekilde gözlenmiştir. Aşkale ve Doğubeyazıt depremlerinden kısa bir süre sonra Doğubeyazıt ve Erzurum kırsal bölgelerinde 150 üzerinde köy evinde inceleme fırsatı bulduk'' diye konuştu.
Bu köy evlerinde oluşan hasar nedenlerini üç grupta topladıklarını belirten Prof. Dr. Bayraktar, şöyle devam etti:
''Köy evlerindeki taşıyıcı duvarlarının çoğu uygun olmayan taş ve kil çamurundan oluşan harçla yapılmıştır. Bu ise taş ile harç arasında yeterince aderans oluşmasına engel olmakta ve depremlerde taşıyıcı duvarlar hasar görmektedir. Köy evlerinin hemen hemen çoğunun çatısı, ahşap kalaslar üzerine kalınlığı 25 ile 100 santimetre arasında değişen toprak çatı döşemesine sahiptir. Sızdırmazlık için bu toprak kalınlığı her mevsim artırılmaktadır. Çatı döşemesi kalınlığı deprem sırasında yapıya gelen deprem kuvvetini artırmaktadır. Kalas uçlarının yağmurla çürümesi de yıkılmayı tetiklemektedir. Aşkale ve Doğubeyazıt depremlerinde ölümlerin çoğu, çatı döşemesinin ağır olması ve depremden etkilenmesi sonucu çatı çökmesi ile olmuştur. Diğer bir önemli konu ise işçiliğin çok zayıf olmasıdır. Başyurt-Karakoçan depreminde de ölümlerin benzer nedenlerden kaynaklandığı görülmektedir.''
-YENİ YAPILACAK KONUTLARDA DİKKATE ALINMASI GEREKENLER-
Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş, Elazığ, Diyarbakır, Erzincan, Van, Hakkari, Bingöl, Bitlis, Ağrı, Kars ve Ardahan bölgelerinde benzer özellikli köy evlerinin bulunduğunun bilindiğine dikkati çeken Prof. Dr. Bayraktar, ''Bu bölgeler 1. derece deprem bölgelerinde bulunmaktadır. 5-6 büyüklüğünde olabilecek depremlerde, bu tür kırsal köy evleri önemli derecede tehlike arz etmektedir. Kırsal köy evlerinin mühendislik hizmeti ile iyileştirilmesi ekonomik olmayacaktır. Bu illerin kırsal kesimlerindeki köy evleri için bir an önce önlem alınması gereklidir'' dedi.
Yapılacak yeni konutlarda yörenin mevsim özellikleri ve halkın yaşam kültürünün dikkate alınmasının uygun olacağını vurgulayan Prof. Dr. Bayraktar, şunları kaydetti:
''Bu illerde büyüklüğü 6'nın üzerinde olabilecek depremlerde ise binalar, tarihi eserler, köprüler ve barajlar gibi mühendislik yapıları da etkilenebilecektir. Dolayısıyla, yapısal deprem mühendisliğindeki güncel tekniklerden faydalanılarak, mevcut mühendislik yapılarının güvenliğinin tahribatsız yöntemler kullanılarak hızlı bir şekilde belirlenmesi faydalı olacaktır.''