Rusya'nın en büyük ticaret pazarı konumundaki Moskova Çerkez Pazarı (Çerkezovski pazarı) hükümet tarafından kapatıldı. Tüm işlemleri durdurulan pazarda 2 milyar dolar değerinde deri, tekstil ve ayakkabı ürünü bulunan 5 bin Türk firması ne yapacağını kara kara düşünüyor.
Malları depolarda bekleyen firmalar, alternatif pazarlara sadece hava parası için 400 bin dolara kadar para ödüyor. Durumu fark eden dolandırıcılar ise Türk iş adamlarından kişi başı 10'ar bin dolar para toplayarak hayali Pazarlar kurmuş gibi gösterip vurgun yapıyor. Yetkililerin hiçbir açıklama yapmamasından şikayet eden Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı Ramazan Hazar, "Başbakan bir an evvel devreye girerek Rus devlet yetkilileriyle görüşmeli. Bir ticari heyet gelerek durumu incelerse ne kadar büyük sıkıntı yaşandığını görür. İş adamlarımız eli kolu bağlı vaziyette ne yapacağını bilmiyor. Rusya'daki iç hesaplaşmanın bedelini Türk ihracatçısı ödüyor." dedi. İngilizce seviyenizi test etmek için tıklayın.
Rusya'nın başkenti Moskova'da 15 yıldır faaliyet gösteren Moskova Çerkez Pazarı, Rusya ile Türkiye arasında yapılan bavul ticaretinin yüzde 80'inin yapıldığı bir merkez. Pazarın sahibi Azeri asıllı iş adamı Telman İsmailov, geçtiğimiz aylarda Antalya'nın Kundu bölgesine 1.4 milyar dolarlık Mardan oteli yatırımını yaparak adını duyurmuştu. Alınan bilgiye göre Rus hükümeti, otel inşaatını Antalya yerine Rusya'nın Soçi şehrine yapması yönünde Telman İsmailov'a baskı uyguluyordu. Baskılara rağmen İsmailov, kararında ısrar edip yatırımını Antalya'ya yapınca Rus hükümetiyle arası açıldı. Bunun üzerine hükümet İsmailov'un sahip olduğu Çerkez pazarının faaliyetlerini 'inceleme' adı altında durdurarak ticareti askıya aldı.
Çerkez pazarının Türkiye için hayatı önemi; 5 milyar dolara yakın ihraç malın büyük kısmının bu pazardan Rusya içlerine dağılması. Resmi mevzuat gereği Türk ihraç malları bu pazara gelerek pazarda kurulu 18 dış ticaret şirketinde kaydı yapılıp daha sonra piyasaya sürülüyor. Kaydı yapılmayan mallar ise piyasaya sokulmuyor. Gümrük sistemi Rusya'da tam oturmadığı için resmi mevzuat gereği ülkeye gelen mallar bu pazardaki şirketler üzerine kaydedilip komisyonu ödenerek iç pazara sunulabiliyordu. Çerkez Pazarı ve pazarda faaliyet gösteren tüm dış ticaret şirketlerinin faaliyetleri askıya alınınca kayıtlı bulunan Türk mallarının da satışı durduruldu. Türkiye'deki TMSF benzeri bir uygulamayla şirketlere el konulup incelemeye tabi tutulduğu için kaydı bulunan Türk malları da takibe alındı.
-FIRSATÇILAR, HAYALİ PAZARLARLA Türk İş ADAMLARINI KANDIRIYOR-
Yaşanan sıkıntı ihracatının yüzde 95'ini Rusya'ya yapan deri sektörünü de sarstı. TDKD Başkanı Ramazan Hazar, Çerkez pazarı'nın 28 Hazirandan bu yana kapalı olduğu için 5 bin Türk firmasına ait malların depolarda çürümeye terk edildiğini söylüyor. Askıya alınan işlemlerden ötürü yaz sezonunu kaçıran ihracatçıların tek umudunun kış sezonuna kaldığını anlatan Hazar, "Çerkez pazarında Çin, Türkiye, Pakistan, Hindistan, Rusya ağırlıklı olmak üzere çok sayıda ülke mal satıyor. Tekstil, ayakkabı, deri ürünleri başta olmak üzere yüzlerce kalem malın satışı yapılıyor.
İşlemlerin askıya alınmasıyla pazarda faaliyet gösteren 30 bin iş yeri de iş yapamaz hale geldi. Rusya'nın ve dünyanın sayılı dış ticaret merkezleri arasında gösterilen Çerkez pazarının kapanmasıyla mağdur iş adamlarının paniğinden yararlanmak isteyen fırsatçılar 2 aya kadar yeni Pazar kuracağız ve mallarınızı orada pazarlayacağız vaadiyle 10'ar bin dolar para toplayarak hayali Pazarlar kuruyor. Çok sayıda iş adamı bu kişilere paralarını kaptırdı. İş adamları paniğe ve telaşa kapılarak bu kişilere kanmasın." ifadelerini kullanıyor.
-400 BİN DOLARA VARAN HAVA PARALARI ÖDENİYOR-
Türkiye'nin her yıl Rusya'ya her yıl 5 milyar dolar civarında mal ihraç ettiğine değinen Hazar, Küresel kriz nedeniyle can çekişen sektörleri bir de Pazar krizinin vurduğunu anlattı. Yaşanan sıkıntı nedeniyle Türkiye'de çekler yazılmaya, krediler ödenmemeye başladığını vurgulayan Hazar, "Sorunun çözülmeyeceği ve pazarın bir daha açılmayacağı yönündeki söylentiler nedeniyle alternatif küçük Pazarlar bulan iş adamları sadece hava parası için 400 bin dolara kadar yüklü paralar ödemek zorunda kalıyor. Esnaf zaten sınırlı olan karını fırsatçılara kaptırmaya başladı. Bir tek yetkili de gelip pazarın açılıp açılmayacağı yönünde bir açıklamada bulunmuyor" dedi.
Türk ihracatçılarla birlikte diğer ülkelerin de aynı sıkıntıyı yaşadığına işaret eden Başkan Hazar, "Dün Çin Ticaret bakanın başkanlığında bir heyet Moskova'ya gelerek yetkililerle görüşmeler yaptı. Bakan, görüşmeler sonunda eğer sorun çözülmezse Rusya ile ticari ilişkilerini gözden geçirecekleri açıklamasını yaptı. Başka ülkeler soru çözmek için uğraşırken Türkiye de 5 bin firmaya sahip çıkmalı" şeklinde konuştu.
Rusya'da sıkıntı yaşayan firmaların daha çok küçük ve orta ölçekli şirketlerden oluştuğunu aktaran Hazar, "Şu an için gidilebilecek alternatif bir Pazar yok. Burası kapanacaksa ya bize güvenli bir yer tahsis edilsin ya da yeni Pazar buluncaya kadar bir süre verilsin. Türklerin yanı sıra burada 10 bin tane Rus esnaf işini kaybetme korkusu yaşıyor. Rus iş adamları buradan mal alıp Rusya'nın iç kesimlerine pazarlıyordu" dedi.
Ağustos Ayının 5'inde Rusya Eski Devlet Başkanı Viladimir Putin'in Türkiye'yi ziyaret edeceğini söyleyen Ramazan Hazar, "Rusya'da Putin çok etkin bir isim. Putin'in Türkiye ziyareti sırasında Başbakan Erdoğan kendisine sorunun çözülmesi noktasında ricada bulunabilir. Onun öncesinde Moskova'ya gönderilecek ticari heyet durumu bizzat gelip burada görebilir" dedi.
TDKD konuyu incelemek ve yetkililerle temasa geçmek için Moskova'ya Genel Sekreter Mehmet Alidinç'i gönderdi. Mehmet Alidinç, ihracatçıların çok zor durumda olduğunu belirterek, sorunun bir an evvel çözülmesini aksi taktirde büyük mağduriyetlerin yanabileceği uyarısında bulundu. İhracatçılara paniğe kapılmamalarını söyleyen Alidinç, herkesi TDKD ile iletişime geçerek sağlıklı bilgi almadan karar vermemeye çağırdı.