Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de solaryumun hızlı bronzlaşmak isteyenlerin en sık başvurduğu yol olduğunu belirten Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi’nden Dermatoloji Uzmanı Dr. Burcu Işık, “Bronzluğun hala modası geçmedi ve solaryuma gençler arasında çok fazla talep var. İleri yaşlarda kanser gelişme riski düşünüldüğünde 18 yaşından küçükler, kızıl veya sarı saçlı açık ten rengine sahip olanlar, kendisinde ya da ailesinde deri kanseri öyküsü olanlar, özellikle de çok sayıda beni bulunanlar solaryuma girmemeli” dedi.
Dr. Burcu Işık bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Solaryumlarda kullanılan yapay ultraviyole lambaları yüzde 95 oranında UVA, yüzde 5 kadar da UVB ışını yayar. UVA ışını deri yaşlanmasında daha etkili olurken, UVB ışını deri kanserlerinden sorumlu tutulur. Ultraviyole radyasyon ile deri kanseri arasındaki ilişkinin bilinmesi gerekiyor. Ultraviyole radyasyona maruz kalınan süre artıkça deri kanseri gelişme riski de artıyor. Ayrıca deri daha hızlı yaşlanıyor.
Özellikle hızlı veya 10 dakikada bronzlaştıran cihazlar olarak tanıtılanlar yüksek dozda ultraviyole ışığı yaydıklarından oldukça zararlıdır. Bunlardan uzak durmak gerekiyor. Amerika’da yapılan bir araştırmada solaryumun 35 yaş altında kullanımının melanom gelişme riskini yüzde 75 artırdığı ortaya çıktı. Yıllık kullanım sayısı yükseldikçe melanom riskinde de artış meydana geldiğinden, kanserojenik etkinin ortaya çıkmasının 10-15 yıllık bir süreç gerektiriyor. Bu sürede gelişmesi beklenen melanom sayılarının da artacağı tahmin ediliyor.
DÖVMESİ VE BENLERİ OLANLARDA RİSK ARTIYOR
Dünya Sağlık Örgütü, ultraviyole solaryum cihazlarının birçok kişide kansere neden olduğunu belirtti ve Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi de, 2009 yılında solaryumu kanserojen olarak tanımladı.
Bütün bu bilgiler ışığında solaryumun sağlıklı bronzlaşma sağladığından bahsetmek mümkün değil. Özellikle filtreleri ve ampulleri zamanında değiştirilmeyen hatta filtreleri sökülüp kullanılan nispeten piyasaya göre ucuz seans fiyatlarına sahip salonlarda risk daha da fazla oluyor. Ayrıca deri kanseri oluşma riski; kişinin deri tipine, yaşına, aldığı toplam doza ve seans sayısına, vücudunda bulunan benler gibi birçok etkene de bağlı.
AÇIK TENLİLER DİKKAT
Açık tenli, sarışın ya da kızıl saçlı, açık göz rengi olan kişiler, 18 yaşından küçükler, çok sayıda beni bulunanlar, çocukluk çağında sık güneş yanığı öyküsü olanlar, deri kanseri geçirmiş ya da deri kanseri öncülü lezyonları olanlar, ailesinde deri kanseri öyküsü bulunanlar solaryuma girmemeli. Öte yandan güneşe bağlı olarak ciltlerinde leke ve iz oluşmuş kişiler, kozmetik ürün kullananlar, vücudunda dövmesi olanlar da solaryumdan uzak durmalı. Epilasyon veya cilt bakımından sonra da solaryuma girilmemeli.
Solaryuma dünyada ilk yasak Brezilya’da uygulanmaya başladı. Sonra Belçika, Avusturya, Almanya, İspanya, Kanada gibi birçok ülkede 18 yaş altındakilerin solaryum kullanımı yasaklandı. Türkiye’de bu konuda benzer bir çalışma yürütüyor. 18 yaş altında solaryum kullanılmasının önüne geçilirken, 18 yaş üstündekilerin onam formu imzalayarak bilinçli şekilde solaryum kullanmalarına izin verilecek. Solaryum merkezlerinin standardizasyonuda yeniden düzenlenecek.
SOLARYUMUN CİLTTE GÖRÜLEN ZARARLARI
* Erken dönemde yanık riski ile birlikte bağışıklık sistemini etkileyerek özellikle uçuk gibi enfeksiyonları artırabilir
* Uzun süre kullanıldığında ciltte yaşlanmayı hızlandırır.
* Cilt tamamen temizlenmeden yapılırsa (kozmetik, makyaj, parfüm, epilasyon sonrası gibi durumlar) leke oluşabilir.
* Işığa karşı duyarlandırıcı ilaçlar kullanılıyorsa fototoksik ve fotoallerjik reaksiyonlara sebebiyet verebilir
* Solaryum, melanom ve diğer deri kanserleri riskini artırır.