1994 yılının sonunda taşan Gelingüllü Sulama Barajı, 2 ay içerisinde Esenli köyünü sular altında bıraktı. 1987 yılında yapımı tamamlanan Gelingüllü Sulama Barajı’nda, su tutulmaya başlanmasıyla birlikte baraj suları altında kalan yerleşim yerlerinde yaşayan vatandaşlar, yüksek kesimlere yerleşmek zorunda kaldı. Evini ve bahçesini sular altında bırakan Esenli köyü sakinleri, şimdilerde baraj sularının çekilmesiyle ortaya çıkan yerleşim kalıntılarında anılarını yaşıyor. Suların çekilmesiyle birlikte taşkının üzerinden 23 yıl gibi bir süre geçmesine rağmen köyün camilerinin, okul binalarının, mezarlarının ve belediye binasının ayakta durması ise köy sakinlerinin anılarının tazelemesini sağlıyor.
1994 yılında köylerinin su altında kaldığını söyleyen 64 yaşındaki İsmail Ataman, "1987 yılında Gelingüllü Barajı’nın temeli atıldı. Esenli Köyü o zamanlar 600 haneydi. Esenli’de demircisi, kömürcüsü, marangozcusu, değirmencisi şehirde olan her meslek gurubu burada da vardı. Biz çocuktuk o zaman baraj gelecek diyorlardı. Biz 50 yaşlarına geldik baraj geldi ve en sonunda 1994 yılında köyümüz sular içerisinde kaldı. Milyarlarca maddiyatımız da bu suyun içinde kaldı. Çoğunun evi, bahçesi, eşyası kaldı alamadık. Su geldi köyü bastı" dedi.
Suların çekilmesiyle birlikte köyün çıkan kalıntıları hakkında bilgiler veren Ataman, Esenli’nin 200 yıllık geçmişinin suyun içerisinde yattığını söyleyerek, "Bu köyün içerisinde sanat okulu var. İlköğretim okulu var. Sağlık ocağımız var, camilerimiz var, kalemiz var. Belediye binamız var. Fırınımız var, betonarme evler var. Ahşap yapılar suyun içinde kaldı. İki tarafta mezarlarımız var. Geçenlerde karşı tarafa gittim. Su altında açılan yerleri gezdim. Benim evim de orada. İçime hançer sokuldu, duygulandım. Fazla da gezmedim, anılarım canlandı. Benim 50 senem orada geçti. Amcam, dayım dedem, ecdadım hep orada yaşadılar" şeklinde konuştu.
Bu sene suyun çekilmesiyle sular altında kalan yerleşim yerinin büyük bir kısmının gün yüzüne çıktığını dile getiren Ataman, "Sular sulama mevsiminde Nisan ve Mayıs ayları itibariyle çekilmeye başlıyor. Sular çekilince binalar çıkıyor. Her sene bu kadar olmuyordu ama bu sene köyün büyük bir kısmı gün yüzüne çıktı. Seneye su olmazsa baraj boşalır ve Esenli Köyü’nün tamamı gün yüzüne çıkar" ifadelerini kullandı.
Baraj altında kalan Esenli köyünü görmek için Ankara’dan Yozgat’a gelen Ahmet Songur ise, "Şefaatli ilçemizin Halaçlı köyünden bir dostumuza ziyaret için geldiğimizde Esenli köyünün suların altında kaldığından bahsetti. Bir köyün suların altında kalması belki telaffuz itibariyle çok basit ve kolay olabilir ama orada insanların hatıraları, tarihi, geçmişi, anıları hepsi onunla birlikte suların altında kalıyor. Sular çekildiği zaman belki hatıraları suyun üstüne çıkıyor. Ama baraj tekrar dolduğu zaman tekrar hatıralar suyun altında kalıyor. Televizyonlardan, belgesellerden gördüğümüz gibi olmuyor buralara gelip o duyguyu yaşamak gerekiyor" diye konuştu.