TÜİK’in açıkladığı konut satış verilerine göre 2022 yılını 1 milyon 485 bin satışla kapatan konut sektörü, Türkiye’de en çok tercih edilen yatırım aracı olmaya devam etti. Artan maliyetlere, ekonomideki belirsizliklere ve arzın talebi karşılayamama durumuna rağmen yıllık satış rakamlarının geçen yılın rakamlarından çok da uzak olmadığını görüyoruz.
TÜİK’in yayınladığı 2022 rakamlarına detaylı baktığımızda:
• Konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4 azalarak 1 milyon 485 bin 622 olarak gerçekleşti.
• Konut satışları Türkiye genelinde Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,2 azalarak 207 bin 963 oldu.
• Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 51,8 azalış göstererek 21 bin 796 oldu.
• Yabancılara yapılan konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,2 artarak 67 bin 490 oldu.
Geçen yıl ekonomide yaşanan dalgalanmalara ve artan fiyatlara rağmen konut satış adetlerinin 2021 ile paralel seyretmesini gayrimenkul sektörü için olumlu olarak değerlendirebiliriz. Ayrıca konutun 2022’de en çok tercih edilen yatırım aracı olması, gayrimenkulün yatırımcı için enflasyon ve ekonomik belirsizlik dönemlerinde her zaman güvenli liman olduğu gerçeğini de bir kez daha ispat etmiş oldu.
TÜİK’in açıklamış olduğu rakamları incelediğimizde en çok dikkat çeken verinin ipotekli konut satışlarındaki düşüş olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumu hükümetin politika faizini düşürürken bankaların kredi faizlerinin beklenen oranda düşmemesi ve krediye ulaşım olanaklarının kısıtlı olmasıyla açıklayabiliriz. TÜİK rakamları çok da istediğimiz seviyede gelmese de 2023’e hükümetin konut üretimi ve satışlarına yönelik önemli düzenlemeleriyle başlamamız sektörde olumlu bir hava estirdi ve 2023’te bu rakamların yukarıya çıkacağı konusunda umutlarımızı artırdı.
Yeni Evim kampanyasının devreye alınmasıyla ihtiyaca rağmen konut alımlarının durma seviyesinde olduğu bir dönemde evi olmayan orta gelirli vatandaşa finansmana erişimde ve ödemelerde kolaylık sağlanarak ev sahibi olma fırsatı sağlandı. Çünkü, elinde nakit parası olmayan ama konut almak isteyen kesim için kredi faizleri belirleyici kriter olmaktadır. Yüzde 0,69'dan başlayan ve psikolojik sınır olan yüzde 1'in çok altında kalan faiz oranı kampanyasıyla ev almak isteyen kesim, fiyatların daha da artacağını öngörerek bu yıl harekete geçecektir. Yeni Evim kampanyasının ev sahipliği oranına pozitif katkı sağlayacağını ön görüyoruz.
Konut üretimi tarafında ise müteahhitlere verileceği açıklanan 25 milyar TL’lik finansman desteğiyle yeni yatırımların da önü açılacaktır. Bu destekle müteahhitler yeni projelere başlayabilecek. Her yıl ihtiyaç ve yatırım amaçlı 1,5 milyona yakın konut talebi oluşuyor. Üretim maliyetleri sebebiyle üretimin durma noktasına geldiği bu ortamda arzın desteklenmesi oldukça değerli bir hamle oldu. Dolayısıyla yakın dönemde konut üretim ve satış rakamlarının yukarılara doğru çıkmasını bekliyoruz.
Sıfır konutlar için düzenlenen Yeni Evim kampanyası ve yakın zamanda ikinci el konutlar için açıklanacak kampanya bu yıl hem satışları hem de üretimi destekleyecek olmasına rağmen satışlardaki hareketliliğin devam etmesi ve arzın artırılması için tek başına yeterli olmayacaklar. Daha önce de değerlendirdiğimiz gibi TÜİK’in 2022 verilerinde ipotekli satışların ve sıfır konut satışlarının en düşük seviyelerde olduğunu gördük. Bu detay bize tüketicinin düşük faizli konut kredisine ulaşımının kolaylaştırılması gerektiğini vurguluyor. Sadece faizlerin düşük olması konut satışlarını tek başına artırmakta yeterli olmayacaktır, krediye erişimin de kolaylaştırılması gerekmektedir. Ayrıca, şu anda genellikle yüzde 70'i tamamlanmış inşaatlar için kredi veriliyor. Bu oran aşağı çekilirse hem tüketicilerin konuta ulaşımı hem de inşaatçıların üretimi sürdürmesi sağlanacaktır.
Özetle ekonomideki belirsizliklere rağmen konut satış adedinin 1,5 milyona yaklaşmasını sektör adına başarı olarak değerlendirebiliriz. Hükümetin konut satışı ve üretimine yönelik atmış olduğu önemli adımların 2023 verilerine olumlu yansıyacağını ön görüyoruz. Küresel piyasalardaki dalgalanmalar ve enflasyon karşısında getiri arayışının da yabancıların Türk gayrimenkul piyasasına olan ilgisini artırarak rakamları yukarı yönlü etkileyecektir. Zorlu geçen bir yılın ardından atılan adımlarla hem üretimde hem de satışta gayrimenkul sektörünü haraketli bir yılın beklediğini söyleyebiliriz.