Ekliptik düzlemin göksel ekvator ile kesiştiği gün olan 21 Mart, kuzey yarım kürede başlayan İlkbahar ekinoksunun ilk günüdür. Bugünle birlikte doğa canlanır ve kışın kasvetli günleri biter. Eski insanlar, gözlemler yoluyla tespit ettikleri bu güne ayrı bir önem vermişlerdir. 21 Mart’ la beraber başlayan coşku ile bahara hoş geldin partisi yaparlar ve çeşitli Ritüeller düzenlerler, eğlenirlerdi. Orta Anadolu’ da ve orta Asya da ise ilkbahar, çeşitli adlarla kutlanırdı. Akad’lar da bu bayramın adı; akitu, Ketlerde ablan, Avrupa paganlarında ise Ostara adı ile kutlanırdı. Farsça da yeni gün anlamına gelen Nevruz bize daha aşina olanıdır.
Güneşin 0 derece ile yeni başlangıçları anlatan Koç burcuna geçmesi, bugünün ayrıcalığını ve önemini öne çıkarıyor. Eski insanlar 21 Mart gecesinin kutsal olduğuna bu gece Tanrı’ ya secde edildiğinde bir yıllık kısmetlerinin geleceğine inanırlardı. Eski takvimler Mart ayında başlar ve buna göre düzenlenirdi. İlk on günün on iki ayı temsil ettiğini var sayarak O, yıl içerisinde neler olacağını tahmin ederlerdi. Örneğin birinci gün güneşli ise ilkbahar güneşli olacak, ikinci gün yağmurlu ise yazın yağışlı geçecek gibi…
Osmanlıda da ayrı önem verilen 21 Mart günü; Müneccim başı, Padişaha hazırladığı takvimi sunar, ondan ödül alırdı. Hekim başı tarafından kaynatılan Nevruziye macunu da halka dağıtılırdı. Birçok gelenek gibi Türk bayramlarından biri olan Nevruz’ da zaman içinde unutuldu.
Günümüzde Nevruz orta Asya topluluklarında oldukça canlı ve geleneksel olarak kutlanmaktadır. Yumurtalar pişirilir, kurbanlar kesilir, ateş yakılarak üzerinden atlanır ve ağaçlara dilek bezleri bağlanarak halka halinde dizilip danslar edilir. Amin gecesi de denilen bayram öncesi gecede dileklerin kabul olduğuna inanılmaktadır.
Tarihte Nevruz gününe atfedilen birçok olay vardır;
-Hz Havva ve Adem’ in buluştukları gün
-Yıldızlar bir aradayken ayrılıp yörüngelerine girdiği gün
-Hz Muhammet’ e peygamber olduğu müjdesinin verildiği gün
-Hz Nuh’ un tufandan sonra toprağa ayak bastığı gün
-Dünyanın yaratıldığı gün
-Yusuf peygamberin kuyuya atıldığı gün
-Hz Musa’nın asasıyla Kızıl denizi yarıp halkını kurtardığı gün
-Hz Yunus’ un karaya çıktığı gün
Bektaşi inancına göre bugün doğan Hz Ali’ nin, Hz Fatima ile evlendiği gün olarak bilinmektedir.
Bilimsel ve Astrolojik olarak önemiyle öne çıkan 21 Mart, Nevruz bayramı hepimize kutlu olsun.