Çimento Fabrikası ve Geri Dönüşüm
Özelleştirme kapsamında Trabzon Çimento Fabrikasının satış süreci henüz belleklerimizdeki yerini korumaktadır. Tarihten gelen ve adeta gelenek olan bir davranış şekli bu fabrikayı Trabzon’lu Girişimcilerin almasını engellemiştir. Başka bir deyişle bu güzel kentte 3 kişi bir araya gelip bir helva yapmayı başaramamaktadır. Hal böyle iken yine de Aşkale Çimento’nun bu fabrikayı satın almasına yan gözle bakmaktan da geri kalmadık ne yazık ki.
Aşkale Çimento’nun fabrikada bazı iyileştirmeler yaptığı bilinmektedir. Özellikle çevre temizliğine duyarlı bir atık sisteminin olduğu aşikardır. Buna rağmen satış sözleşmesindeki bir madde kamuoyunu yorum yapmaya teşvik etmektedir. İlgili maddenin fabrikanın satıştan 10 yıl sonra bir başka alana taşınmasını şart koştuğu iddia edilmektedir.
Meselenin esasında çıkış noktası böyle bir sanayi tesisinin gün geçtikçe büyüyen Trabzon Kent Merkezi içinde kaldığı gerçeğidir. Yani konunun Aşkale Çimento ile uzaktan yakından bir ilgisi yoktur. Hatta 3 kişinin bir araya gelip yatırım yapmayı beceremediği bir ortamda Erzurum’dan kalkıp Trabzon’da iş gücü oluşturan bir şirketin bu davranışının takdir edilmesi gereği de ayrıca dikkat edilmesi gereken bir husustur. Ama her şeye rağmen ihale şartları sonucu belirleyecektir. İhale dosyasındaki ilgili husus fabrikanın kent merkezi dışına taşınmasını gerektirecektir. Ancak işin ne yazık ki mali tarafının da irdelenmesi lüzumu vardır. Böyle bir fabrikanın sökülüp kent dışında tekrar kurulması ilk yatırım maliyetinden daha fazla olmaktadır. Dolayısı ile bu yatırımı yapan şirketin iki ayrı hesap durumu ile karşı karşıya gelecek olması elzemdir. Efendim “şirket bu şartı bilerek ihaleye girdi” gibi bir itiraz da elbette gelecektir. Ama gelişen ekonomilerde yatırımcıya destek çıkmakta işin bir diğer tarafıdır.
Burada bendeniz bir mimar olarak Aşkale Çimento yönetimine bir öneri fikir götürmek istiyorum. Dünyada ve ülkemizde sanayi yapılarının farklı bir fonksiyon ile geri dönüşümü projeleri uygulanmaktadır. Bir sanayi tesisi veya deposu otel, kültür merkezi, müze, müzik okulu, sanat galerisi, iş merkezi…vs gibi örneklere dönüştürülmektedir. Bu örnekler bu satırlara sığmayacak kadar çoktur dolayısı ile burada bunları adlandırmak yerine konunun çimento fabrikasını ilgilendirecek bölümüne dikkatleri çekmek istiyorum;
Fabrikanın sökülmesi çöpe atılacak bir harcama olacağından aynı fabrikada bir fonksiyon( kullanım) değişikliğine gidilmesi Trabzon için adeta sembol olmuş bir yapı ve içinde bulunduğu bölge için de ilgi çekici olabilecektir.
Ben burada çimento fabrikasının aynı silueti korunmak üzere bir müze-çarşı ve kültür yapısı olarak Trabzon Ekonomisine tekrar kazandırılabileceğine inanıyorum. Zemin katlar çarşı ve kültür merkezi olarak çözülürken adeta sembol olmuş olan kule ve diğer mekanik bölümler fabrikanın eski haline atıfta bulunan şeffaf birer müze ve kafeteryalar olarak projelendirilecektir. Aşkale Yönetiminden bu fikrimin kabul görmesi durumunda hemen mimari proje çalışmalarına başlayabileceğimi de buradan belirtmek istiyorum. Paris, Londra, İstanbul gibi kentlerden sonra Trabzonumuzun da bir sanayi tesisinin farklı bir fonksiyon ile ekonomiye katkısı dünyada ilgi çekebilecek bir örnek olarak kullanıma açılacaktır.