Doğu Karadeniz Bölgesi'nde deprem kuşaklarının hasar türleri

Türkiye’nin Deprem Tehlike Haritası 22 yıl sonra yenilerek 19.3.2018 tarihinde Resmi Gazetede yayınlandı.

Doğu Karadeniz Bölgesinin kuzeyinden sahile paralel geçen Karadeniz Fayı (KF) ve güneyindeki Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ile Kuzeydoğu Anadolu Faylarını (KDAF) bir deprem kaynağı olarak değerlendiren Türkiye’nin yeni probabilistik (olasılık) haritası 2009 yılında yayınladığımız ‘Doğu Karadeniz Bölgesi Deprem Kuşakları ve Hasar Türleri Haritası’ ile tam bir uyum içindedir.

Her iki haritanın da Doğu Karadeniz Bölgesi için ön görüsü olabilecek deprem sırasındaki en büyük yer sarsıntısının ivmesinin g: 0,2-0,3 aralığında değişmesidir. Bu tür yer sarsıntısı 1968 yılında Karadeniz Fayının Bartın’da Oluşturduğu 6,6 büyüklüğündeki depreme karşılık gelir.

Bu büyüklükteki bir deprem 100 tonluk bir binada yaklaşık 20-30 ton yatay deprem yükü üretir.

Oysa 1996 yılında yayınlanan haritaya göre bu yatay deprem yükü 10 ton olarak öngörülmüştü.



Harita1: 2018 yılında resmileşen Türkiye’nin yeni deprem tehlike haritası. Doğu Karadeniz Bölgesi için g:0,2-0,3 aralığında değişir.


Harita2: 2009 yılında tarafımızdan yayınlanan ‘Doğu Karadeniz Bölgesi Deprem Kuşakları ve Hasar Türleri haritası’.

Bu haritada güneyden kuzeye doğru 3 deprem kuşağı bulunmaktadır. 2. Deprem kuşağında, Doğu Karadeniz sahil bölgesi, 2018 yılında resmileşen yeni deprem haritasında olduğu gibi g: 0,2-0,3 olarak değişir ( olabilecek en büyük deprem 6.6).

TÜRLERİNE GÖRE YAPILAR

Doğu Karadeniz Sahil Bölgesinde dört tür yapı bulunmaktadır.

A Türü yapılar: İşçilik ve donatılar iyi. Deprem hesabı yapılmış, iyi mühendislik yapısı.
B Türü yapılar: Düşey statik hesabı yapılmış, fakat yatay deprem yükü hesaplanmamış kötü mühendislik yapıları.
C Türü yapılar: Yatay ve düşey deprem yükleri hesaplanmadan yapılan usta yapıları.
D Türü yapılar: Kötü işçilikle yapılan kalfa yapıları.

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE İKİNCİ KUŞAKTA OLABİLECEK DEPREM HASAR TÜRLERİ

Gerek 2009 da tarafımızdan yayınlanan haritada ikinci deprem kuşağında, gerekse 2018 yılında resmileşen yeni deprem haritasına göre Doğu Karadeniz Bölgesi sahil kesiminde g: 0,2-0,3 alanındaki yapılarda olabilecek muhtemel hasar türleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

A Türü yapılarda hasar az veya olmaz.
B Türü yapılarda önemsiz hasar.
C Türü yapılarda hasar ve yıkılmalar.

Hasarın türü ve miktarı ayrıca zeminin özelliklerine ve deprem büyütmesine bağılı olarak da değişmektedir.
Heyelanlı sahalar hareketlenir.

Sahil ve dolgu alanlarında sıvılaşma görülebilir.