‘17 Ağustos 1999 M7.5 İzmit Depremi Avcılarda sonlandı.’
Bu görüş doğruysa Kuzey Marmara Fayı üzerinde beklenen büyük deprem Avcıların batısına kaymıştır.
İzmit Depremi öncesinde (1985-1999), İstanbul un batısında, Avcılarda görülen sismik kümeler deprem sonrası (1999-2013) dönemde yok olmuştur. Bu özellik İzmit-Avcılar kırık hattının eş zamanlı geliştiğini, kırık hattındaki gerilmelerin boşalması ve sismik aktivitenin azalmasıyla sismik kümelerin de yok olduğu görüşünü öne çıkarır.
Haritadaki daire içinde, İzmit Depremi öncesi, 1985-1999 dönemine ait sismik kümelerin deprem sonrası, 1999-2013 döneminde yok olması, İzmit depremi sırasında Avcılar ikincil fayının kırılarak gerilmesini boşattığını, böylece sismik aktivitenin duraksadığını gösterir. Bu veriler 17 Ağustos 1999 İzmit Depreminde Avcılarda beklenenin üzerinde yaşanan hasarın topografyadan kaynaklanmadığını aksine Avcılar Fayının tetiklenerek bölgede ağır hasar oluşturduğu anlamını taşır.
DEPREM ÖNCESİ VE SONRASI SİSMİK AKTİVİTE FARKI
17 Ağustos 1999 M 7.5 İzmit depreminin İstanbul çevresindeki faylar üzerinde oluşturduğu gerilme birikimleri ve gerilme azalmalarını anlamak için bölgenin İzmit depremi öncesi (1985-1999) ve sonrası (1999-2013) dönemlerine ait sismik aktiviteleri karşılaştırılmıştır.
AVCILAR FAYINDA BİRİKEN VE YOK OLAN SİSMİK KÜMELER
Büyük depremler yakın ve uzak çevresindeki faylar üzerinde gerilme artışına veya azalmasına neden olur. Artan gerilme ve sismisite (depremsellik) sonucunda oluşan sismik kümeler büyüyerek yeni bir deprem oluştururlar. Aksine gerilmelerin azalması, sismik aktivitenin duraksaması, var olan önceki sismik kümenin yok olmasına neden olur.
İzmit depremi öncesinde, İstanbul-Avcılardan kuzeybatı ve kuzeydoğu doğrultularında Karadeniz e uzanan iki sismik hat üzerinde yer almış 5 sismik kümeden (gerilme birikmesine bağlı sismik aktivite artışı) 4’ü İzmit depremi ve sonrası gerilmelerini boşaltarak yok olmuşlardır. Bu iki sismik hat veya aktif fay ’ Kuzey Marmara Fayının’ ikincil kollarına karşılık gelir.
BEKLENMEYEN HASARIN NEDENİ TOPOGRAFYA VEYA ZEMİN DEĞİL
Yukarıdaki bulgular İzmit deprem odağından 105km uzakta yer alan Avcıların beklenenin üzerinde hasar görmüş olmasının nedenin topografik veya zemin etkilerinden kaynaklanmadığını, aksine bölgedeki ikincil aktif fay hatlarının deprem sırasında tetiklenerek hareketlendiğini ve birikmiş gerilmelerini boşattığını gösterir.
Bu görüş doğruysa Kuzey Marmara Fayı üzerinde beklenen büyük deprem Avcıların batısına kaymıştır.
TEŞEKKÜR: Bu makalenin hazırlanmasında katkı koyan Doç.Dr. Nafiz MADEN ve Arş.Gör. Ufuk.Celal. YAĞCIOĞLU'na teşekkür ederim.
Prof. Dr. Osman BEKTAŞ