İnsanlık tarihinden beri süre gelen tarım, kimyasal gübre kullanımı ve Doğu Karadeniz Bölgesindeki aşırı yağış, toprağa hayat veren minerallerin ve iz elementlerin büyük ölçüde azalmasına, kimi elementlerinde suda çözünerek topraktan uzaklaşmasına neden olmuştur.
Son 50 yıl içerisinde sebze ve meyvelerin besin değeri olan sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum fosfor, demir, bakır, çinko gibi elementler yüzde 10 ile 50 arasında azalmıştır.
Toprağın sürekli artan mineral eksikliği, üzerinde yetişen bitkilere de yansıdığından besin değeri düşük bitkiler hayvan ve insan sağlığını olumsuz olarak etkilemektedir.
Kanser gibi birçok hastalığın temel nedeni insan vücudundaki yapıcı elementlerin azalması ve eşik değerlerin altına düşmesine bağlanır.
Özetle elementlerce tüketilmiş sağlıksız toprak sağlıksız toplum oluşumunun ana nedenlerinden biridir.
Şekil 1: Haritada Türkiye ve kırmızı renkte gösterilen bölgelerin toprakları elementlerce aşırı tüketilmiş verimsiz topraklardır. Verimsiz topraklarda insan sağlığını tehdit eden unsurlardan biridir.
Şekil 2: 1910 yılı ile 2006 arasında toprağın mineraller bakımından tükenmesini gösteren grafik. Mineral tükenme oranı milyonda olarak verilmiştir.
Şekil 3: 1953 yılında yetişen bir tabak ıspanağın demir içeriği 1997 yılında 43 tabağa eşittir.
Bu özellik toprağın mineraller bakımından ne kadar tüketildiğini göstergesidir.
BİYODİNAMİK TARIMLA TÜKENMİŞ TOPRAĞA YENİDEN HAYAT VEREBİLİERİZ
Mineral bakımından tükenmiş verimsiz toprağa yeniden hayat vermek için organik tarıma geçmek şarttır.
Türkiye organik tarıma geçmiş olsa bile organik gübre politikasını henüz tam olarak oluşturamamıştır. Özellikle organik çay da arayışlar devam etmektedir.
Ancak çoğu Dünya ülkesi organik tarımı toprağa yeniden hayat veren Kompost ve 60’a yakın mineral içeren volkanik bazalt kayası tozunu birlikte kullanarak sürdürmektedir.
Bu yöntemle toprağın kaybolan yapısını ve mineral dengesini zamanla yeniden kazanmak mümkündür.
Kompost nedir?
Kompost organik atıkların zamanla ayrışarak gübre şekline dönüşmesidir. Toprağın yapısını iyileştirir. Toprağın boşluk hacmini artırır, havalanmasını sağlar, işlenmesini kolaylaştırır.
60’a yakın mineral içeren kaya tozunu toprağa serpmek ise, toprak oluşum döngüsünü taklit eden en doğal yöntemdir.
Kompost ve kaya tozu karışımı ticari amaçlı, 20kg paketler halinde dış piyasalarda yaygın olarak satışa sunulmaktadır.
Şekil 4: Biyodinamik organik tarımın en önemli unsuru kompost ve kaya tozu karışımı Dünya piyasalarında paketler halinde satılmaktadır.
İLİN ORGANİK ATIKLARINI KOMPOST OLARAK KULLANABİLİRİZ
Çöp günümüzde gereksiz bir atık değildir. Çöp depolama tesislerinden gaz ve elektrik enerjisi elde ettiğimiz gibi organik atıklardan da kompost oluşturabiliriz.
Yemek artıkları, kemik, balık kılçıkları, yapraklar, otlar, kullanılmış çay, meyve ve sebze atıkları çöplerden ayrı toplanarak kompost üretiminde kullanılmaktadır.
Amerika da New York Belediyesi cam ve plastik atıklardan farklı olarak evlerdeki ve sokaklardaki organik çöpleri ayrı olarak turuncu bidonlarda ve özel poşetlerde toplamaktadır.
Oteller, lokantalar, statlar, sebze halleri ve yaklaşık 300 firma yemek artıklarını ve sebzeleri yasa gereği biriktirmek ve paketlemek zorundadır.
Şekil 5: Amerika da New York Belediyesi sebze atıklarını toplayarak organik tarım için kompost gübresi oluşturmaktadır.
Şekil 6: Amerika da New York Belediyesi organik atıkları evlerden ve sokaklardan ayrı özel poşetlerde toplayarak organik tarım için kompost gübresi oluşturmaktadır.
VERİMSİZ TOPRAKTAKİ ÇAY VE FINDIK SORUN YARATIYOR
Doğu Karadeniz Bölgesindeki verimsiz, tükenmiş toprak, kaliteli çay ve fındık üretiminde de sorun yaratmaktadır.
Kaliteli ve dünya piyasalarında söz sahibi olabilecek çay üretimi için organik tarıma geçilmiştir. Ancak organik gübre için arayışlar ve araştırmalar halen devam etmektedir.
Kompostun çay bitkisinin köklerini güçlendirerek derinlere ulaşmasını sağladığı bilinmektedir. Bu özellik çay bahçelerindeki heyelanların önlenmesinde önemli bir rol oynar.
Öte yandan randımansız, içi boş, düşük fiyatlı fındık üretici için büyük bir sorundur.
Gerek kalitesiz çay, gerekse randımansız fındığın ana nedeni toprağın minerallerce aşarı şekilde tüketilmesinden kaynaklanmaktadır.
Yerel imkânlarla da olsa çay ve fındık bahçelerinde kullanılacak olan kompost- kaya tozu karışımı biyo-dinamik organik tarım toprağın dengesini sağlayarak ürünün çok daha kaliteli ve sağlıklı olmasına neden olabilecektir.
Ancak düşük fiyat neni ile üretici çay ve fındık bahçelerine gerekli bakımı yapamadığı gibi istenilen nitelikte ve nicelikte organik gübrelemeyi de de gerçekleştirememektedir.
Bu da kısır bir döngüye neden olup kalitesiz çay ve fındık taban fiyatlarının daha da aşağılara düşmesine neden olmaktadır.
YARI ORGANİK VEYA ORGANİK TARIM
Son günlerde yarı organik tarım basında gündem oluşturmaktadır. Organik veya yarı organik tarımı karşılaştırırsak aşağıdaki özellikleri sıralamak mümkündür.
Yarı organik tarım ( kompost- kimyasal gübre karışımı )
- Kimyasal gübre zamanla toprağın dengesini bozar.
- Tam organik tarım sayılmaz.
- Dışa bağımlı olup, maliyet daha yüksektir.
- Verim daha az sağlıklı fakat daha fazladır.
Tam organik tarım ( kompost- bazalt kayası karışımı)
- Toprağın dengesini sürekli olarak korur.
- Tam organik tarım. Daha sağlıklı toprak, daha sağlıklı bitki.
- Dışa bağımlı olmayıp, maliyet daha düşüktür.
- Verim daha fazla sağlıklı fakat daha az.
Özetle, insanlık tarihinden bu yana toprağı ve içerisindeki mineralleri sürekli olarak sömürdük.
Zayıflamış ve tükenmiş toprağı biyodinamik yöntemle (kaya tozu-kompost karışımı) eski sağlıklı haline getirmeden sağlıklı bir toplum oluşturmak mümkün değildir.