Gazeteci- yazar Ziyad Nemli, yıllar önce Cumhuriyet tarihinin ilk banka soygununun, Trabzon’un Sürmene ilçesinde gerçekleştiğini ve soygunu da ünlü bir doktorun babasının yaptığını söylemişti.
Sayıl, ‘ Trabzon’a ışık tutan anılar’ adlı eserinde Sürmene’deki bu banka soygununa da yer verdi ve olayı şöyle anlattı;
‘Yıl 1932. Sürmene’de meydana gelen olay Trabzon’da patladı. Sürmene’de tanınmış bir ailenin oğlu, Ziraat Bankası veznedarını evine davet ediyor. Veznedarı sarhoş ettikten sonra bankanın kapısının ve kasasının anahtarını alıyor ve gece geç saatte bankayı açıyor, kasadan paraları alıyor. Veznedar uyanınca banka müdürünü, banka müdürü de emniyete olayı bildiriyor. Kısa bir süre sonra bankayı soyan yakalanıyor.
Olay, Ankara’ya yansıyor. O zaman Halk Fırkası’nın baş ideologlarından biri olan Recep Peker, Trabzon’daki parti müfettişi Gümüşhane milletvekili Şevket Erdoğan’ı arar ve konuyu özel olarak tahkik etmesini ister. Stalin’in bir sözü var, ‘Devrim uğruna gerekirse banka bile soyulur’.. Recep Peker, bu söz doğrultusunda olaydan endişe duyar. Şevket Bey, amcam Trabzon milletvekili Arif Sayıl’ın çok yakın arkadaşı idi. Suçlu daha sakin bir yer olan Hacıkadızade Konağı’na getirilir. (Tabakhane camisinin kuzeyindeki iş merkezinin yerinde idi) Konak’ta bir gece süren sorgudan sonra, soygunun siyasi olmadığı anlaşılır.’
Sürmene’deki bu banka soygunu olayının siyasi bir bağlantısı bulunsaydı, soygunu yapan İstiklal Mahkemesinde yargılanacaktı.
Mustafa Kemal Sayıl, eserinde bu banka soygunu ile ilgili bilgi veriyor ancak olayın failinin kim olduğunu belirtmiyordu.
Ziyad Nemli bir sohbette, Sürmene’de banka soyan kişinin Prof. Dr. Hüseyin Kaya Çilingiroğlu’nun babası (Kaya Çilingiroğlu’nun dedesi) olduğunu söylemişti.
xxx
Trabzon Telekom eski müdürlerinden Osman Kanber, geçenlerde , ‘Maşatlıktaki Katolik İtalyan Mezarlığına en son definin ne zaman yapıldığını’ sordu.
Maşatlığa, Trabzonlu gayrimüslim olarak en son (11 Eylül 1956) Mimiko Kafato defnedildi. Mimiko’dan sonra Liman’da bir gemide ölen bir Hıristiyan ve yakın tarihte vefat eden Zehra Çolak.
Önümüzdeki günlerde Maşatlıktaki mezarlık ve Kafato ailesi ile ilgili yazıları bu köşede okuyabilirsiniz.