Fındık sektöründe kısa, orta ve uzun vadede uygulanabilecek destekler ve sistem konusunda, konseyimiz yönetim kurulunda yer alan, her kesimden temsilcilerin yaptıkları araştırmalar ve yapılan toplantılar sonucu aşağıdaki kararlar alınmıştır.

Rapordan da anlaşılabileceği gibi, orta ve uzun vadeli alınabilecek tedbirlerle ilgili çalışmalarımız devam etmektedir.

Sebahattin Arslantürk

ULUSAL FINDIK KONSEYİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI

YÖNETİM KURULU (Asil Üyeler)
1-Sebahattin ARSLANTÜRK –Trabzon Ticaret Borsası Y.K Başkanı
2-Nurettin KARSLIOĞLU – Düzce Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı
3-Özer AKBAŞ – Giresun Ziraat Odası Başkanı
4-Mustafa POYRAZ- Poyraz Karlıbel Fındık Entegre San. Tic. A.Ş
5-Mehmet SARGIN – Fiskobirlik Genel Müdür Vekili
6- Ali Haydar GÖREN – Nuteks Zirai Ürünler Gıda Paz. San. Ve Tic. A.Ş
7-Nejdet BUZBAŞ – Türkiye Gıda İşverenleri Sendikası Genel Başkanı
8- Onur Şahin – Üretici Temsilcisi
9- Dursun Oğuz GÜRSOY – Karadeniz İhracatçı Birlikleri Başkan Yrd.

DESTEKLEMELER:
1- Üretici bazında destekleme, Çiftçi Kayıt Sistemi temel alınarak yapılmalıdır.
2- Desteklemede, üretim artışı, kaliteli üretimi ve gıda güvenliğini öne çıkararak, bölgelere göre fındıkta dekar başına üretim miktarları ve maliyetlerinin farklı olması nedeniyle, yasalarda kayıtlı bulunan 1 ve 2. Standart Üretim Bölgeleri için iller bazında ayrı ayrı yapılmalıdır.
3- Her yıl fındık rekoltesi ve maliyet hesaplarının daha gerçekçi olabilmesi için tespitler Haziran ayının sonunda yapılmalıdır.
4- Fındık fiyatı genel anlamda serbest piyasa koşullarına bırakılmalıdır. Ancak sistem koşulları içinde bir kurumunun piyasada varlığı ve dengeleyiciliği her zaman korunmalıdır.
5- Maliyet fiyatları üzerinden yapılacak desteklemelerde verim ve kaliteyi arttırmak için ilave olarak özendirici destekler uygulanmalıdır.
Buna göre;
A- Genel destekleme oranı maliyetin yüzde 10'u,
B- Organik ve İyi Tarım yapanlara ilave yüzde 5,
C- Dünyada var olan, yüksek verim ve kaliteyi teşvik için dikimde sistem değişikliği ile bahçe yenilemesi yapanlara ilave yüzde 5,
D- Sözleşmeli tarım yaparak olumsuz kalıntı bırakmayan ve uygun tarımsal girdi kullananlar ile çevreyi ve toprak erozyonunu koruyanlara artı yüzde 3 ilave destek verilmelidir.

GEREKÇE:
Fındıkta tek ürünün yetiştirilebildiği başka da alternatifinin olmadığı 1. Standart Bölge'deki eğilimli arazilerde optimum araç ve gereç kullanımına uygun yol ve diğer şartlar müsait olamadığından tüm iş ve işlemler insan gücü ile yapılmaktadır.
Bu nedenle de, üretimde verim düşük, maliyetler yüksek olmaktadır.
Bunun için 1.ve 2. standart bölgede üretilen fındıkta maliyet unsurları coğrafi şartlara bağlı olarak eşit olmadığından, desteklerin ve fındık fiyatlarının tespitinde sosyal devlet anlayışına da uygun olarak standart bölgelerdeki bu farklılıklar dikkate alınıp yapılması daha doğru olacaktır.
Tarımda verim ve kaliteyi arttırmak, gıda güvenliğini sağlamak için teşviklerin doğru zamanda ve doğru kişilere gerçek değerler üzerinden uygulanması şarttır.
Bu nedenle kontrolü Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yapılmak kaydıyla, söz konusu ilave desteklerin etkili olacağına inanıyoruz.

REKOLTE ve MALİYET TESPİTİ
1- Rekoltenin kesin olarak tespiti Haziran ayı içinde, UFK' nın da yer alacağı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın oluşturacağı komite tarafından bilimsel esaslara dayalı olarak yapılarak kamuoyuna açıklanmalıdır.
2- Dekar başına üretilen ürüne göre yapılacak desteklemenin sağlıklı olabilmesi için 1 ve 2. standart bölgedeki maliyetler yine UFK' nın yer alacağı komisyon tarafından Haziran ayı sonu veya Temmuz ayı başında yapılmalıdır.

GEREKÇE:
Bugüne kadar rekolte tespitleri, fındığın olumlu veya olumsuz etkilenebileceği dönemler geride bırakılmadan yapıldığı için, sağlıklı sonuçlara ulaşılamamıştır.
Bu nedenle, rekolte ile birlikte maliyet tespitinin de, ürünün en net görüldüğü, dökümlerinin sona erdiği Haziran sonuna doğru yapılması gerekir.

KISA VADE DE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
-BİRİNCİ ÖNERİ
Devlet müdahalesi olmaksızın, lisanslı depoculuk sistemi devreye girinceye kadar, sezon başında yaşanan arz baskısını azalmak ve mevcut emanetçilik sisteminin olumsuzluklarını ortadan kaldırmak gerekecektir.
Üreticileri yeni uygulanacak bu sisteme yönlendirmek amacıyla, 3 sezonla sınırla olmak kaydıyla TMO'nun depolarına ÇKS'ye kayıtlı olanlardan, teslim ettikleri ürün karşılığında kendilerine verilecek makbuz senedine istinaden, Tarım Kanunu Tarımsal Destekleme Araçları'nı kapsayan 19. maddenin “f” bendine göre avans verilebilir.
Örneğin bu avans, 1. standart bölge için kilo başına 1.75 YTL, 2. standart bölge için 1.25 YTL olabilir.
Tarım Kanunu'nun 19. Maddesinin “g” bendindeki özel depolama yardımı ve piyasa düzenlemeleri ve tarım havzaları desteklerine dayanılarak,verilebilecek bu avanslar için gereken finansman ile bütün genel giderler Hazine tarafından karşılanmalıdır.
ÇKS'ye kayıtlı olanlar dışında teslim yapanlar, sadece genel giderlerden muaf olacaklardır. ÇKS dışı ürün teslimatlarına Hazine destekli avans ödenmeyecektir.
2008 fındık sezonunun yakın olması nedeniyle, uygulamada gerekecek finansmanın kaynağı, bu sezon ürünü için Tarım Kanunu'nun 21. Maddesine dayanılarak Hazine tarafından sağlanmalıdır. Takip edecek dönemler için bütçe desteğine ilave olarak halen TMO'nun stoklarında bulunan fındıkların değerlendirilmesinden elde edilebilecek gelirler kullanılabilir.
Bu öneriler, lisanslı depoculuk sistemi ve fındık ihtisas borsasının alt yapısının oluşmasına büyük katkı sağlayacaktır.
Sistemin başarılı olabilmesi için:
TMO'nun mevcut depo imkanları'nın devreye sokulup aktif hale getirilmesi, sistem finansmanın kaynağı, sezon öncesinde Hazine tarafından aktif hale getirilmesi gerekir.
Önerilen bu sistem, Tarım Kanunu'nun Tarımsal Destekleme Amacı ve İlkelerini içeren 18'inci maddesi ile uyuşmaktadır.

-İKİNCİ ÖNERİ
Mevcut sezon için birinci öneri uygulamaya konulamadığı takdirde, ve de arz fazlası oluşması halinde, piyasada regülasyon görevini üstlenecek bir kurumun bu günkü koşullarda devreye sokulması gereklidir.
Bunun için Fiskobirlik ve TMO gibi üretici kuruluşları, devlet görevlendirebilir.
Böyle bir kuruluşun piyasaya müdahalesi, alım ve satımlar için alış ve satış (taban ve tavan) fiyatlarının önceden açıklanması şekli ile yapılmalıdır.
Uygulamada alım taban fiyatı için maliyetler baz alınıp, üzerine refah payı ilave edilmelidir.
Satış için ise, Türkiye üretiminin tamamının pazarlanmasına imkân teşkil edecek bir fiyat baz alınmalıdır.

ORTA VE UZUN VADELE TEDBİRLER
1- Mevcut fındık alanları korunurken, yeni alanların artmaması için yasalar tavizsiz bir şekilde uygulanmalıdır.
Mevcut alanların kesin olarak tespit edilmesinin ardından uygulanacak cezalar ağırlaştırılmalı ve takibi için de sistem oluşturulmalıdır.
2- Uzun vadede arz talep dengesini oluşturmak için, tıpkı yaş çay yaprağı üretimindeki budama sistemine benzer şekilde yıllara göre belirli oranlarla bahçe yenileme sistemi getirilmelidir.
3- Fındık üretiminde, en büyük sorunlardan birini oluşturan arazi bölünmesinin ortadan kaldırılması için, arazi toplulaştırılması tavizsiz olarak uygulanmalıdır.
4- Üretici bazında teşvikler yapılarak, modern tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması için gereken tedbirler acil olarak alınmalıdır.
Orta ve uzun vadeli olarak alınması gereken tedbirler ve yapılması gerekenlerle ilgili olarak detaylı raporlar daha sonra sunulacaktır.