En fazla HES Trabzon'da var
Trabzon’un eski Milletvekillerinden Nail Çelebi Çaykara ile Of ilçeleri arasındaki vadinin doğal güzelliklerinin kaybolmaya yüz tutuğunu ifade etti. Çelebi, “Solaklı vadisine doğru ilerlerken önümüze ilk çıkan çevre problemi; taş, kum, mıcır ocakları ve o
Trabzon’un eski Milletvekillerinden Nail Çelebi Çaykara ile Of ilçeleri arasındaki vadinin doğal güzelliklerinin kaybolmaya yüz tutuğunu ifade etti. Çelebi, “Solaklı vadisine doğru ilerlerken önümüze ilk çıkan çevre problemi; taş, kum, mıcır ocakları ve onların tesisleridir. Taş ocaklarının çıkardığı toz bulutu ve patlayıcı kimyasalların çevreye yayılması sadece insanları değil, yöredeki asırlık ağaçları da hasta etmektedir. Ayrıca taş ocaklarındaki patlamalar vadide heyelana ve su kaynaklarının büyük ölçüde yok olmasına da sebep olmaktadır. Ayrıca, dereler üzerinde taş ocakları tarafından kurulan setler balıkların üreme dönemlerinde denizden yukarıya doğru hareket eden alabalığın göç yolunu kapatmaktadır. Alabalıklar tabii şelalelerden rahatlıkla çıkabildiği halde şirketlerin yaptığı suni setlerden balıklar çıkamamaktadırlar.”dedi.
Çelebi firmalar taş ocaklarını işletirken elde ettiği yamaçta ”basamaklı ayna oluşturacağız” diyerek devletten yüksek hak ediş de almalarına rağmen ocakların büyük bir bölümü rehabilite edilmeden terk edilerek vadinin iki yanını 300–400 metre yüksekliğinde neredeyse 90 derece sarp kayalıklarla kaplı hale getirilmesine sebep olmuşlardır söyledi.
Çelebi, “2004 yılına kadar taş, mıcır, kum gibi madenler Maden kanunu kapsamında değildi. İlgili izinleri valilikler ve il özel idareleri veriyordu. Santral yapan firmalara ait kamyonların derelere hafriyat boşaltmalarının cezası sadece 80.00-100.00 TL civarında olduğundan çıkan hafriyatın uygun yerlere taşınması ve dökülmesi halinde firmalara kesilen ceza mükafat olmaktaydı. 2004 yılından itibaren düzelmesi beklenen bu sorunun zaman zaman yasal boşluklar bulunarak tekrarlandığı da görülmektedir.”şeklinde konuştu.
Günümüzde en çok konuşulan ve tartışılan projelerden biride dere tipi Hidroelektrik Santral Projelerinin olduğunu ifade den Celebi,” Türkiye genelinde dere tipi hidroelektrik santral proje sayısı DSİ’nin verilerine göre 1490 adet kurulu güç ise yaklaşık 30.000 megavat olarak planlanmıştır. Bu çatışmaların tipik örneklerinden biride solaklı vadisinin yan kolları üzerinde kurulan hidroelektrik santralinin inşası sırasında meydana gelmiştir.Solaklı vadisindeki çalışmalar sahilden 49 km’lik bir alanda yoğun bir şekilde sürmektedir. Vadi üzerinde DSİ’nin verilerine göre planlanmış sırası ile 16 Megavat, 35 Megavat, 45 Megavat, 27 Megavat, 12 Megavat, 8 Megavat, 12 Megavat ve 20 Megavat olmak üzere toplam 175 Megavatlık dere tipi hidroelektrik santraller inşa edilmektedir.”ifadelerine yer verdi.
Doğu Karadeniz’de Türkiye’nin en fazla HES lisansı verilen şehrin Trabzon olduğunu ifade eden Çelebi, “Kent için Su Kullanım Anlaşması çerçevesinde 100’ün üzerinde HES lisansı verilmiş durumdadır. Trabzon’un eşsiz doğa harikasından biri olan ve dünyanın önemli turizm merkezlerinden biri olan Uzungöl’e uzanan Solaklı Vadisi’de yapılmak üzere HES lisansı almış 35 proje mevcuttur. Suya müdahale eden bu tür hidroelektrik santraller projelendirilirken hesaplanan ve inşa edilirken sonra en çok gözetlenen husus akarsuya ne kadar su miktarı bırakılacağıdır. Bunun için uygulanan yöntem Tennant (Montana) Metodudur. Bu metotta dere yatağına bırakılan su miktarına göre koruma dereceleri şöyle sınıflandırılmaktadır.”dedi.