Fındık Deniz Yoluyla Gelmiş
Karadeniz'in en önemli geçim kaynaklarından birini oluşturan fındık üretiminin giderek yaygınlaştığı, geleneksel üretim bölgesi olan Ordu, Giresun ve Trabzon'un dışında, Samsun ile Düzce, Sakarya ve Bolu'ya uzandığı belirtildi.AA muhabirinin derlemesine g
Karadeniz'in en önemli geçim kaynaklarından birini oluşturan fındık üretiminin giderek yaygınlaştığı, geleneksel üretim bölgesi olan Ordu, Giresun ve Trabzon'un dışında, Samsun ile Düzce, Sakarya ve Bolu'ya uzandığı belirtildi.
AA muhabirinin derlemesine göre, ilk bilgilere Milattan Önce 2838 yılından kalma Çin belgelerinde rastlanan fındık, Giresun'a, M.Ö 4. asırda deniz yoluyla ulaştı.
Bugün ana üretim bölgesi olarak bilinen Ordu'nun Ünye ilçesi ile Trabzon'un Sürmene ilçesi arasında kalan bölümde, Osmanlı döneminden beri sürekli artış göstererek yayılan fındık üretimi, daha sonra ülkenin Karadeniz kıyı şeritlerinde yayılmaya devam etti.
Fındığın uluslararası düzeydeki yayılımı, tarih içinde devam etti. Bugün Türkiye'den başka, Yunanistan, Fransa, İtalya, İspanya, Gürcistan, Azerbaycan ve ABD de fındık üreticisi ülkeler arasında yer alıyor.
Fındık, kuzey yarım kürenin ılıman iklim kuşağını, Japonya'dan, Çin, Mançurya, Kafkasya, Türkiye, Avrupa ve Kuzey Amerika'ya kadar yabani formlar biçiminde kaplıyor. Fındığın kültüre alınma tarihi ise 2500 yıl öncesine kadar dayanıyor.
-FINDIK ÜRETİMİ-
Dünya fındık üretiminin büyük bölümünü Türkiye yapıyor. Resmi rakamlara göre, 550 bin hektar olarak gösterilen Türkiye'nin üretim alanlarının, gerçekte 700 bin hektarın üzerinde olduğu belirtiliyor.
Türkiye'den sonra sırasıyla İtalya, İspanya ve ABD başta olmak üzere diğer ülkelerde yaklaşık 200 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor.
Türkiye, üretim alanındaki büyüklüğünü, üretim miktarında da elinde bulunduruyor. Bazı yıllar azalma, bazı yıllar artış gösteren fındık üretiminin, son 10 yılın ortalaması alındığında, 600-650 bin ton kabuklu civarında olduğu görülüyor.
Bu arada, dünya fındık üretimi 900 bin ton civarına ulaştı. Üretim alanı bakımından büyüklüğü elinde bulunduran Türkiye'de verimin, diğer ülkelere göre oldukça düşük olduğu gözleniyor. ABD'de bir dekardan 225 kilo fındık alınırken, bu rakam İtalya'da 155 kilogram, Türkiye'nin dekarda veriminin ise ortalama 100 kilo civarında olduğu belirtiliyor. Doğu Karadeniz'in bazı kesimlerinde ise 60-70 kiloya kadar düşüyor.
-FINDIK ÜRETENLER, FINDIKTAN GEÇİNENLER-
Türkiye'de fındık üretimi, geleneksel üretim bölgesi olan Doğu Karadeniz'deki Ordu, Giresun ve Trabzon'un yanı sıra özellikle Samsun ile batıda Düzce, Sakarya ve Bolu'ya yayıldı. Bugün 33 ilde fındık tarımı yapıldığı biliniyor. Ancak ekonomik anlamda üretim ise 13 ilde yapılıyor.
Türkiye'de 25 yıl önce 420 bin hektar olan üretim alanı, bugün 700 bin hektarı aştı. Bu alanlarda yaklaşık 400 bin üretici fındık üretiyor.
-EN BÜYÜK TARIMSAL İHRAÇ ÜRÜNÜ-
Dünya fındık üretiminin büyük bölümünü elinde bulunduran Türkiye, aynı oranda ticaretini yapıyor. Dünya fındık ihracatının yaklaşık yüzde 80'inini Türkiye yapıyor.
Türkiye, 1773'ten beri dünyaya fındık ihraç ediyor ve ve bu ürünü her kıtada insanlara sunuyor. Türkiye, bugün en fazla fındığı, Almanya başta olmak üzere AB ülkelerine satıyor.
Türkiye'nin fındık sattığı 90'ı aşkın ülke arasında, Çin, Libya, Kanarya Adaları, Kolombiya, ABD, Panama, Özbekistan, Mısır, Kostarika, Pakistan, Japonya, Estonya, Kanada, Kazakistan ve Avustralya gibi dünyanın dört bir yanındaki ülkeler bulunuyor.
Fındık, çeyrek asır önce genel ihracat içinde yüzde 20'nin üzerinde bir paya sahipken, son yıllarda 500 bin tonu aşkın kabuklu ihracatı ve bundan sağlanan ortalama 700 milyon dolarlık dövizle yüzde 2 seviyelerine kadar indi. Buna rağmen tarım ürünlerinde ilk sıradaki yerini koruyor.
Türkiye, 300 bin ton iç, yani asgari 600 bin ton kabuklu fındığı ihraç etmeyi hedefliyor.
Ülkenin 1993 yılından itibaren yaptığı ihracat ve elde ettiği döviz miktarları şöyle:
YIL İHRACAT(TON-İÇ) DÖVİZ (DOLAR)
---- --------------- -------------
1993 197.751 568.474.286-
1994 186.401 712.146.000-
1995 242.632 771.356.919-
1996 198.366 612.999.000-
1997 202.909 925.651.050-
1998 201.883 866.313.561-
1999 190.088 720.993.000-
2000 177.653 588.452.000-
2001 258.124 739.970.130-
2002 252.779 605.040.840-
2003 220.938 661.871.172-
2004 217.651 1.220.695.000-
2005 209.364 1.928.378.000-
2006 247.186 1.467.017.317-
-FINDIKLA İLGİLİ BAZI BİLGİLER-
Osmanlılar ilk kabuklu fındık ihracatını 1773 yılında Rusya'ya yaptı.
Eski Yunan'da tanrıların habercisi Hermes'in asası, Roma devrinde de sihirbazların değnekleri fındık dalıydı.
Birinci Ulusal Fındık Kongresi, 10 Ekim 1935 tarihinde Ankara'da toplandı.
Fındıkla ilgili en geniş araştırmalar ve yayınlar uzun yıllar Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçıları Birliği Umumi Katibi Kemal Peker tarafından yapıldı.
En kaliteli fındık, Giresun ile Trabzon'un Vakfıkebir ilçeleri arasındaki kesimde yetiştiriliyor.
-FINDIK VE SAĞLIK-
Fındık, içerdiği besin ögelerinin kompozisyonu ve miktarı nedeniyle insan sağlığı ve beslenmesi açısından son derece önemli bir ürün.
Başta oleik asit olmak üzere fındıkta bulunan yağlar, amino asit kompozisyonu açısından proteinler, vitamin ve mineraller onu beslenme açısından benzersiz gıdalar sınıfına sokuyor.
Yüz gram fındıktan elde edilen enerji, günlük enerji ihtiyacının sağlıklı bir şekilde karşılanması için önerilen miktarının yüzde 30'unu karşılıyor.
Başta TÜBİTAK olmak üzere yurt içi ve yurt dışından çeşitli üniversitelerce yapılan araştırmalarda ortaya konulan bilgiler doğrultusunda kalp ve damar sağlığı açısından en yararlı gıdaların ilk sıralarında gösteriliyor.
Kolesterol üzerinde çok olumlu etkileri bulunduğu belirlenen fındık, zengin bir E vitami kaynağı olması nedeniyle de çeşitli kanserlerin oluşmasına engel teşkil edici görülüyor.
-İÇ FINDIĞIN KULLANIM ALANLARI-
Dünyada fındığın yüzde 80'ini çikolata sanayinde (kıyılmış, dilinmiş, öğütülmüş ve un) bisküvi, şekerleme, pasta ve dondurma yapımında kullanılıyor. Geri kalan bölüm ise yağ yapımı ve çerez olarak tüketiliyor.
-FINDIK TÜRLERİ-
Amerika ve İspanya'nın büyük bölümünde tek gövde üzerinde üretilen fındık, Türkiye'de ocak denilen sistemle daha küçük boyuttaki ağaçlarda yetiştiriliyor.
Türkiye'de yetiştiriciliği yapılan 16 çeşit fındık bulunuyor. Bunlar tombul, palaz, foşa, mincane, çakıldak, kalınkara, cavcava, uzunmusa, kargalak, kan, sivri, incekara, kuş, acı, yassı badem ve yuvarlak badem adları ile anılıyor.
Merkezi Giresun'da bulunan Fındık Araştırma Enstitüsü, ticari olarak üretilebilecek 7 çeşit üzerinde geliştirme çalışmalarını sürdürüyor.