Gümüşhane'de çevre yolundan ayrılan kavşak üzerindeki yamaçtan düşen kayalara karşı çelik ağ örüldü. Ancak kayalar ağı aşıp, su borusunu patlatarak yola düştü. Gümüşhane Üniversitesi'nden Dr. Fatih Işık, "Kayanın ağırlığına ya da boyutuna bağlı olarak yeni koruma önlemleri almak gerekiyor. Sprey (püskürtme) betonlamanın yapılması ya da kaya sundurmaları ve tünellerin oluşturulması gerektiği kanaatindeyim" dedi.
Gümüşhane'de 2018 yılında tamamlanan Çevre Yolu Projesi'nin Eskibağlar Mahallesi Yoncalık mevkisine ayrılan kavşağın üzerindeki yamaçlarda kaya düşmesine karşı çelik ağ ve istinat duvarıyla önlem alındı. Ancak yamaçtan kopan kayalar, ağı aşıp, su borusunu patlatarak yola düştü.
'ÇELİK AĞLAR GÜÇLENDİRİLMELİ'
Gümüşhane Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Fatih Işık, çelik ağların güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, "Demek ki; çelik ağ oradaki kaya kütlesini tutacak bir yapı değil. Onun ağırlığını taşıyabilecek boyutta olmadığını görebiliyoruz. Bu nedenle oradaki kayanın ağırlığına ya da boyutuna bağlı olarak yeni koruma önlemleri almak gerekiyor. Orada yer alan su, baktığımız zaman aslında mevsimlik bir akarsu ve ilkbahar mevsiminde aktif olabilmektedir. Oradan akan suların bir yıkım tehlikesi arz edebilir. Çünkü o istinat duvarının arkasına, o suyla birlikte bir yük binecektir" dedi.
'SPREY BETONLAMA' ÖNERİSİ
Kaya düşme riski bulunan yamaçlar için önerilerde bulunan Işık, "Günümüzde en yaygın kullanılan yöntemlerden biri; kaya bloklarını patlatma veya kontrollü şekilde kopararak düşürmektir. Bu yöntemlerle tehlikeler ortadan kaldırılmaktadır. Ayrıca bunun yanında perdeli ağ yöntemi yapılmaktadır. Modern anlamında yapılan yöntemlere gelirsek, sabit ankor sistemleri var. Sabit ankor sistemleriyle de kopacak blok ya da kopmaya yakın bloklar ana kayaya montaj edilebiliyor. Sprey betonlama ya da fileleme yöntemleri de bulunmaktadır. Bir de son yıllarda da gelişme gösteren izleme-uyarı sistemleri var. Böyle kaya bloklarının kopmasının muhtemel olan yerlerde izlemeler yapılıyor. Herhangi bir hareket esnasında sensörler algılıyor ve ilgili birime uyarıda bulunabiliyor ve orada da gerekli önlemler alınabiliyor. Gümüşhane'de gördüğümüz bu yerde de aslında sprey betonlamanın yapılması ya da kaya sundurmaları ve tünellerin oluşturulması gerektiği kanaatindeyim" diye konuştu.
'KAYALAR YOLA DÜŞÜYOR'
Eskibağlar Mahallesi muhtarı Musa Gündüz de "Yağmurlar her gün şiddetini artırıyor. Yağmurdan sonra güneş açıyor. Bu da kayanın hareket etmesine neden oluyor. Kayalar yola düşüyor. Buradan günde binlerce araç geçiyor. İl dışına giden ve il dışından gelen ambulanslar bu yolu kullanıyor. Kayaların düşmesini engellemek için çelik halat örüldü ama halat kayalara engel olmadı. Gerekli başvurumuzu yaptık, sonuçlanmasını bekliyoruz" dedi.
Mahallede oturan Şakir Alp ise "Evimin karşısında yamaçtan kopan küçük ve büyük kayaları görüyorum. Bazen gece büyük bir ses duyuyorum. Sabah olduğunda, kayaların yola düştüğünü görüyorum. Korku ve endişe içerisindeyiz" diye konuştu.
SPREY BETONLAMA
Sprey betonlama sistemi, kaya düşmesi riski olan bölgelerde kullanılan aktif kaya düşmesi önleme yöntemlerinden biridir. Bu yöntemde, düşme eğilimindeki kaya parçalarının üzerine püskürtme beton uygulanır ve ardından özel filelerle yamaca takviye edilir. Bu şekilde, kaya kütlesi güçlendirilerek düşme riski azaltılıp, insanların ve yapıların güvenliği sağlanır. Yüksek mukavemetli ve dayanıklı bir uygulama olan sprey betonlama, yüzeyini yapıştığı kayayı güçlendirir ve kopmalara karşı direncini artırır. Uygulama; kaya düşmesi potansiyeline sahip bölgelerde mühendisler, jeologlar ve uzmanlar tarafından alan değerlendirmesi sonrası uygulanır. Profesyonel mühendislik ekibi tarafından yapılan sprey betonlama sistemi; kaya düşmesi riski olan yamaçlarda, otoyol kenarlarındaki kayalık bölgelerde, baraj çevrelerinde ve diğer kritik bölgelerde sıkça kullanılan bir yöntemdir.
Kaynak:
