Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Komisyonu Daimi Sekretaryası, 11 Kasım'da Karadeniz'de yaşanan şiddetli lodos nedeniyle batan gemiler ve oluşan petrol kirliliği hakkında rapor hazırladı.

''Karadeniz'de Batan Gemiler ve Karadeniz'e Etkileri'' başlıklı raporda, 11 Kasım'da Türkiye bandıralı 2, Ukrayna bandıralı 1 ve Rusya bandıralı 3 kuru yük gemisinin karaya oturduğu belirtildi. Gürcistan bandıralı, çelik yüklü geminin, Sivastopol yakınlarında battığı vurgulanan açıklamada, 2'si Kerch Boğazı'nda batan Rusya bandıralı 3 geminin de yaklaşık 6 bin 500 ton sülfür yükü bulunduğu kaydedildi. Batan gemilerin mürettebatlarından 10 kişinin kaybolduğu bildirildi.

Raporda, Rusya'nın İzleme ve Değerlendirme Merkezi EMERCOM'a göre, sülfür sızıntısının çevreye etkisinin önemli olmadığı, ancak Rus gazetelerine göre çevrede Salı günü itibariyle keskin bir sülfür kokusu oluştuğu vurgulandı. Kirliliğe yol açan gemilerden, ortalama 4 bin 77 ton fuel oil taşıyan Rusya bandıralı ''VOLGONEFT-139'' gemisinin ikiye ayrıldığı kaydedilen raporda, yaklaşık bin 200 ton fuel oilin 1 kilometre uzunluk ve 200 metre genişliğindeki alana sızdığı ifade edildi. Raporda, Rusya bandıralı ''VOLGONEFT-123'' gemisinin ise gövdesinde kırık oluştuğu, ancak bu gemiden şu ana kadar herhangi bir fuel oil sızıntısı olmadığı belirtildi.

-ÇEVREYE ETKİLERİ-

Yaşanan kazaların çevreye etkilerine işaret edilen raporda, 19 Kasım'a kadar, Ilyich kentinin kıyı çizgisinde 8 bin metre karelik alanın petrol sızıntısından etkilendiği kaydedilerek, çevreye şu ana kadar yayılan 1200-1300 ton kadar fuel oilin bir kısmının, koruma alanı olan Rusya ve Ukrayna kıyılarında çevre felaketine yol açtığı ifade edildi.

Raporda, EMERCOM'a göre, petrol kirliliğinin Rusya'da Chushka Koyu ve Ukrayna'da Kerch şehri, Zhukovka, Podmayachnaya, Geroevka ve Opasnaya kasabalarını da tehdit edeceği kaydedildi. Sızan fuel oilin özelliklerinin henüz bilinmediği, ancak kaza alanından gelen bilgilerden, bu fuel oilin ''ağır'' özellikte olduğu ve böylece kazanın olduğu bölgede kısmen de suyun soğukluğu nedeniyle deniz tabanına çöktüğü ifade edildi.

-UKRAYNA VE RUSYA'DAN ORTAK ÇALIŞMA-

Raporda, Karadeniz'e kıyısı olan Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya Federasyonu, Türkiye ve Ukrayna'nın taraf olduğu Bükreş Sözleşmesine göre, 700 tondan büyük petrol kirliliğine yol açan kazalarda, kazanın gerçekleştiği ülkenin, hem diğer ülkeleri, hem de sözleşmenin yürütme organı olan Karadeniz Komisyonunu bilgilendirme zorunluluğu olduğu vurgulandı.

Karadeniz Komisyonunun, kazaların olduğu Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dan 12 Kasım'da resmi bilgi istediği ifade edilerek, o bölgedeki çevreye olan ilk hasar tespitlerini anlamak için, bu ülkedeki uzmanların bölgeye sevk edildiği belirtildi. Raporda, Ukrayna ve Rusya'nın bu konuda ortak çalıştığı belirtilerek, Kavkaz Limanında bir koordinasyon merkezi kurulduğu ifade edildi.

Kerch Boğazı'nın, Azak Denizi ile Karadeniz arasında bir biyolojik koridor olarak görev yaptığı ve deniz canlılarının geçişlerini sağladığı belirtilen raporda, Rusya Balıkçılık Komitesinin, boğazda kirlilikten dolayı denizde 9 bin balığın ve kıyıda da 30 bin kuşun öldüğünü bildirdiği kaydedildi. Kazadan sonra Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Komisyonuna gelen son raporlardan, Ukrayna ve Rusya hükümetlerinin ortaklaşa yürüttüğü çalışmalarda 15 gemi ve bin 650 personelin görev aldığının öğrenildiği belirtildi.

Çalışmalarda, 16 Kasım itibariyle 7 bin metre küp petrol ile kontamine olmuş toprak toplandığı ifade edilerek, ayrıca gemiler yardımıyla denizden bin 200 kilogram petrol ve 108 metre küp sulu petrol toplandığı kaydedildi. ''VOLGANEFT 139'' tankerinden 913 ton petrol pompalandığı vurgulanarak, iki adet 200 metrelik yüzen bariyerle mevcut kirliliğin Tuzla Adası'ndan Taman Körfezi'ne yayılmasının engellendiği bildirildi.

Raporda, 19-20 Kasım'da düzenlenen Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Komisyonu 17. Olağan Toplantısında, Kerch Boğazı'nda yaşanan felaketin gündeme getirildiği hatırlatılarak, tüm kıyıdaş ülkelerin 1992'de imzaladığı Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması (Bükreş) Sözleşmesi ve onun yasal dokümanları kapsamında sadece Bulgaristan, Romanya ve Türkiye tarafından imzalanmış olan Acil Müdahale Planının diğer ülkeler tarafından da imzalanması gerektiği vurgulandı.