Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Doktora Öğrencisi Ayşegül Balta’nın 2019 yılında başladığı doktora tezi çalışmasıyla, fındık üretiminde devrim niteliğinde bir adım atılıyor. Bin 500 fındık türü arasında yapılan detaylı araştırma sonucu, dip sürgünü vermeyen 9 anaç tür belirlendi. Bu türlerden biri anaç olarak seçilecek ve Karadeniz'deki fındık bahçelerine dikilecek.
Anaç Fındık Türü 9'a İndirildi
2019 yılında başlatılan çalışmada, Kastamonu Orman Fidanlığı’ndan getirilen bin 500 çöğür bitki üzerinde kapsamlı bir eleme süreci gerçekleştirildi. Bu süreçte zayıf gelişen bitkiler elendi ve dip sürgünü az olan veya hiç olmayan türlere odaklanıldı.
Çalışma hakkında bilgi veren Ayşegül Balta, şunları söyledi:
“2019’da başladığımız çalışmada ilk olarak bin 500 bitkiyi eledik ve 500 bitkiyle araştırmayı sürdürdük. Bu bitkiler Bafra’daki aşı parsellerine dikildi. Başarıyla aşılanan 52 bitki arasından 2024 yılında yaptığımız ölçümler sonucunda 9 anaç tür belirledik. Bu türler üzerinde 2025 yılında yapılacak değerlendirmelerle, dip sürgünü vermeyen ve çakıldak fındığına uygun anaçlar seçilecek.”
Amaç: Dip Sürgünü Vermeyen Fındık Çeşidi
Dip sürgünsüz, çalı formunda olmayan ve bakım maliyetlerini azaltan bir fındık çeşidi üretmek, çalışmanın temel hedefini oluşturuyor. Balta, bu kapsamda şunları ekledi:
“Dip sürgünü temizliği, fındık yetiştiriciliğinde en yüksek maliyet kalemlerinden biri. Bu projeyle amacımız, dip sürgünü vermeyen ve makineli hasada uygun bir yetiştiricilik sistemi geliştirmek. Tek gövde üzerinde yetiştirilecek fındık, hem bakım masraflarını azaltacak hem de toplama işlemlerini kolaylaştıracak.”
Karadeniz'de Çalı Formunda Fındık Yerine Ağaç Formu Geçişi
Dünyada fındık üretiminde ağaç formunda yetiştirilen türler tercih edilirken, Karadeniz Bölgesi’nde çalı formundaki türler yaygın. Bu türler, bakım ve toplama süreçlerinde yüksek maliyet ve zorluk yaratıyor. Balta, bu konuda şu bilgileri paylaştı:
“Dünyada Türk fındığı olarak bilinen 'Corylus colurna' türü, ağaç formunda ve dip sürgünü vermiyor. Ülkemizde yoğunlukla Batı Karadeniz’de yetişiyor ve bu tür, Avrupa ve Amerika’da standart anaç olarak kullanılıyor. Bu çalışmayla benzer bir uygulamayı Karadeniz’de gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.”
Türk Fındığı ile Yeni Bir Dönem Başlıyor
Ali Nihat Gökyiğit Araştırma İstasyonu’na getirilen 9 fındık türünden biri, çalışma sonunda anaç olarak seçilecek ve üretime başlanacak. Proje tamamlandığında, Karadeniz’de çalı tipi yerine ağaç formunda fındık üretimine geçilmesiyle verimlilik artışı ve maliyet düşüşü sağlanması bekleniyor.
Kaynak:
