Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin hazırladığı Topraksız Sera Otomasyonu Projesi, üreticilere, kullanımda olan seraların sulama, aydınlatma ve havalandırma özelliğine ilave olarak ısıtma ve gölgelendirme yapabilme imkanını bir arada sunuyor.

Proje danışmanı Prof. Dr. Adem Sefa Akpınar gözetiminde son sınıf öğrencileri Aziz Büyükaksu, Hakan Bektaş, Bircan Şahin ve Ali Topal tarafından bitirme tezi olarak hazırlanan "Topraksız Sera Otomasyonu" projesi, topraksız tarım yapanlara birçok hizmet sağlıyor.

Büyükaksu, gelişen teknoloji ile modern tarım isminin sıkça anılmaya başladığını belirterek, "Sanayileşmiş tarım, seralarda mahsul verimini artırmak ve iş gücünü azaltmak adına üreticiye birçok kazanç sağlamaktadır. Sanayileşmiş tarım, klasik üretimlere göre 4-5 kat daha fazla verim anlamına gelmektedir" dedi.

Toprak yerine su, kaya yünü, kokopit ya da perlit gibi maddelerin kullanıldığı, bitkinin ihtiyaç duyduğu su ve minerallerin bilgisayar sistemi ile verildiği tarım faaliyetlerinin topraksız tarım olarak adlandırıldığını anlatan Büyükaksu, projedeki serada toprak yerine perlit kullandıklarını vurguladı.

BEŞ PARAMETRENİN BİR ARADA KULLANIMI ÜRETİCİYE AVANTAJ SAĞLIYOR

Büyükaksu, konunun elektrik elektronik mühendislerini ilgilendiren kısmının otomasyon olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:

"Topraksız tarım otomasyona oldukça uygundur. Ekolojinin tarım sektöründe kullanılmasıyla ürün kalitesi ve verim artmakta, işçilik maliyetleri en aza indirilmekte, otomatik ve kolay kontrollü, sürdürülebilir tarım işletmeleri kurulmaktadır. Buna paralel olarak bu tür işletmelerin sayısının artmasıyla mahsul miktarının ve kalitesinin artışı sağlanmaktadır. Oluşabilecek ihtiyaç fazlası ürünün ihracatıyla da ülke ekonomisine önemli miktarda katkı sağlanmaktadır."

Aziz Büyükaksu, "Bu çalışmada, PLC vasıtasıyla gerçekleştirilen sera otomasyonu ile bitkilerin toprağa dikiminden ürünün toplanma zamanına kadar olan süreçte, sera içinde oluşturulan mikroklimada iklimsel parametreler olan ortam nemi, ışık şiddeti, toprak nemi ve sıcaklık kontrol altına alınmıştır. Bu parametrelerden ortam nemini havalandırma fanı ile sera içindeki ışık miktarını aydınlatma aygıtı ve aynı zamanda ısı perdesi olarak da kullanılan gölgelendirme rayı ile sıcaklık infrared ısıtıcı ve ısı perdesi ile toprak nemi ise otomatik sulama yöntemiyle ayarlanmıştır" ifadelerini kullandı.

Piyasadaki mevcut topraksız seralarda kullanılan sistemlerde genellikle kontrol edilen iki ya da üç parametre bulunduğuna işaret eden Büyükaksu, şunları kaydetti:

"Projemizde kontrol edilen parametre sayısı fazla. Beş parametrenin bir arada kullanımı üreticiye avantaj sağlıyor. Işık fazla olduğu zaman sistem bunu algılıyor ve gölgelendirme rayını kapatarak bitkinin zarar görmesi engelleniyor. Sıcaklık sensörü sayesinde, sıcaklık 10 derecenin altına düştüğünde ısıtıcılar devreye giriyor. Gölgelendirme rayı aynı zamanda ısı perdesi olarak da kullanılıyor. İçerideki ısı 30 derecenin üzerine çıktığı zaman ise havalandırma fanları devreye girerek hava sirkülasyonu sağlanıyor. Toprak nemi sensörü sayesinde, nem yüzde 20'nin altında olduğu zaman sulama işlemi başlıyor ve yüzde 50-60'lara çıktığında işlem sona eriyor. Sera içindeki nem miktarı yüzde 60'lara ulaştığında havalandırma fanı çalışıyor ve üretilen bitki için gerekli referans doğrultusunda ayarlanabiliyor."