Trabzon'un en önemli tarihi eserlerinden Ayasofya Müzesi'nin çevresinde ikamet eden vatandaşlar, müze çevresinin arkeolojik SİT alanı olarak belirlenmesi sebebiyle yaşadıkları mağduriyeti İngilizce yazılı ilginç pankartlarla dile getirdi.

Trabzon merkezde bulunan ve kentin en önemli tarihi eserlerinden biri olan Ayasofya Müzesi'nin çevresinde yaşayan vatandaşlar, koruma kurulu kararı ile müze çevresinde yapılaşmaya izin verilmemesine, Türkçe 'Tarihi Ayasofya Müzesi harabelerine hoş geldiniz' anlamına gelen 'Wellcome to historical remains of St. Sophia Museum' ve yine Türkçe 'Yabancılar için satılık' anlamına gelen 'Real estate sales for foreing' yazılı İngilizce pankartlarla tepki gösterdi. Ayasofya Müzesi çevresinin Koruma Kurulu kararıyla arkeolojik SİT alanı olarak belirlenmesi sebebiyle müze çevresinde ikamet eden vatandaşlar, kendi mal ve mülklerinde haksızlığa uğrayarak mağdur edildiklerini ileri sürdü. Oturdukları yerlerin SİT alanı içinde olması sebebiyle yeni inşaat veya mevcut evlerinde tadilat yapamadıklarını söyleyen mahalle sakinleri, kendi malları üzerinde hiçbir hak talep edemediklerini, bu konudaki yetkili mercilerin de kendilerine yardımcı olmadığını iddia etti.

Bulundukları alanın kentin, yerli ve yabancı turistler tarafından en çok ziyaret edilen yeri olduğunu belirten mahalle sakinleri, "Bizim oturduğumuz alanların da kentsel dönüşüm projelerine dahil edilmesini istiyoruz. Bu şekilde bizler de yaşanılabilir bir çevrede yaşamak istiyoruz. Burada ikinci sınıf vatandaş muamelesi görüyoruz. Ev yapmaya kalksak yapamıyoruz, yıkmaya kalksak yıktırmıyorlar. Eski evlerin içinde adeta çöpün ve rutubetin içinde yaşıyoruz" diye tepkilerini dile getirdi.

Mahalle sakinlerinden Ali Usta, Ayasofya Müzesi'nin restorasyonunda kendilerinin de emeği bulunduğu belirterek, "Burada müze varsa bunda bizim de emeğimiz vardır. Bu mahallenin sakinleri müzenin restorasyonunda çalışarak müzeyi bu hale getirdi. Ama kendi sonumuzu hazırladığımızı nereden bilebilirdik. Evin damı akıtıyor onu bile tamir edemiyoruz. Onarmaya kalktık 350 YTL ceza kestiler. Bu haksızlığa daha ne kadar dayanabiliriz, bilmiyorum" diye konuştu. Aynı yerde ikamet eden Hüseyin Gören ise 30 yıldır mücadele ettiklerini, ama bir sonuca ulaşamadıklarını dile getirerek, "Bize 'Para yok, ödenek çıkartamayız' diyorlar. Ama başka yerlere gelince parayı nereden buluyorlar, bilmiyorum. Bize takas teklif ediyorlar ama çok az bir para veriyorlar. Artık kendi malımız üzerinde söz söyleme yetkimiz kalmadı. Hakkımızı nerede arayacağımızı düşünüyoruz" dedi. Alican Usta adlı başka bir mahalle sakini ise yetkili merci ve kişilere ulaşamamaktan şikayet ederek, şunları söyledi:

"Valiyle görüşmek istedik ama kendisine ulaşamadık. Başbakanlığa derdimizi anlattık bize valiliği adres gösterdi. Sayın Valimizin bizi duymasını istiyoruz. 'Dağda bir kurt bir kuzuyu parçalasa bu Hazret-i Ömer'den sorulur, ondan haberi olur' derler. Ama valimizin bizden haberi yok. Trabzonlu olan bakanımız da bir kere buraya gelip sorunlarımızı dinlemedi. Biz isterdik ki buraya gelip yaşadığımız sıkıntıları görsün. Kültür ve Turizm Bakanlığı bize takas önerdi ama bu işlemler sırasında belediyeyle bir ihtilaf çıktığı için o da çözülemedi. Yerimizi elimizden yok pahasına almaya çalışıyorlar. Artık bu saatten sonra da takası kabul edemeyiz. Tek çaresi bakanlığın burayı istimlak ederek bize bedelini ödemesidir. Ya da Zağanos'taki gibi TOKİ ile işbirliği yapılarak kentsel dönüşüm projesiyle bu alanların dönüştürülmesi gerekir."

 "Biz burada doğduk, burası bizim toprağımız" diyen Alican Usta, "Burası Zağanos'tan, Atapark'tan daha önemli ve acil olmalıydı. Çünkü burası Trabzon'un en çok ziyaret edilen yeridir. Trabzon'a gelen turistler ya buraya gelirler, ya da Sümele'ya giderler. Burada 8 dönüm alan var ve burada toplam 18 aile yaşıyor. Küçücük bir alana sıkışıp kaldık" şeklinde konuştu.

Mahalle Muhtarı Zeki Batar da 4 dönemdir muhtarlık yaptığını, bu süre zarfında hangi yetkili mercie ve kuruma başvuru yapılmışsa bir sonuç alınamadığını söyledi. Problemin çözümü için ümitli olmadığını anlatan Batar, "Burası SİT alanı olarak görüldüğü için mahalle sakinleri ne evlerini yıkıp yenisini yapabiliyor ne de eski evini onarabiliyor. Diğer taraftan belediye tarafından istimlak edilip de yıkıldığı zaman da hiçbir hak talep edemeyecekler. Vatandaşlar da bizler de ümidimizi kaybettik" dedi.

 Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre, müze çevresinin koruma kurulu kararıyla arkeolojik SİT alanı olarak belirlendiği belirtilerek, alanda oturan vatandaşların evlerinde yapacağı bakım ve tamirat işlemlerinin ancak kurul kararıyla geçekleşebileceği kaydedildi. Kamulaştırma ödeneği olmadığı için takas yoluna gidildiğini kaydeden yetkililer, hazine arazileriyle takası öngören projenin Türkiye'deki 23 takas programından biri olduğunu belirtti.

Yaklaşık 7 bin metrekarelik alanla ilgili işlemlerin tamamlandığını belirten yetkililer, bazı yerlerin hisseli olması sebebiyle takas işlemlerinde sorunlar yaşandığını, yoldan kaynaklanan problemin de Trabzon Belediyesi tarafından çözülmesi gerektiğini vurgulayarak, belediyeyi bu konuda adım atmamakla suçladı.

 Trabzon Belediyesi yetkilileri ise müze çevresinde yaşanan problemlerle ilgili olarak belediyeden kaynaklanan herhangi bir problemin olmadığını kaydetti. Söz konusu alanın koruma altında olması sebebiyle ilgili bakanlığa bir dosya sunulduğu belirten belediye yetkilileri, yaklaşık 9 bin 500 metrekarelik alanda belediye olarak 2006 yılında yapılan çalışmalarla çıkarılan kamulaştırma bedelinin yaklaşık 12 trilyon liraya tekabül ettiğini, ancak ödenek sıkıntısı sebebiyle bu sorunun çözülemediğini kaydetti.

Takas işleminin gerçekleşmesi için Trabzon Belediyesi'nin yapması gereken bir değişikliğin bulunmadığını ileri süren yetkililer, sorunun sadece ödenek konusunda olduğunu ifade etti. Yetkililer, mevcut yasalar gereği vatandaşların binaya ilave yapamayacağını sadece ruhsatlı mevcut binanın korunması için bakım ve onarım imkanı bulunduğunu dile getirdi.