Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) İktisat Bölüm Başkanı ve Rektör Başdanışmanı Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu, Türkiye ekonomisinin Ekim 2009 tarihinden itibaren düzelme eğilimi göstereceğine inandığını söyledi.

Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası'nda (TTSO) Dayanıklı Tüketim Malları ve Diğer Ev Eşyaları Ticareti üyelerine yönelik olarak düzenlenen bilgilendirme toplantısında konuşan Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu, küresel ölçekte değerlendirdiği Türkiye ekonomisinin Ekim 2009 tarihinden itibaren düzelme eğilimi göstereceğine işaret etti.

Meslek komitesi üyelerini, alışıla gelmiş ticaretin yerine fark ve teknoloji oluşturan girişimlere eğilmesi konusunda tavsiyelerde bulunan Bocutoğlu, içinden geçmekte olduğumuz krizin, üreticileri, tüketicileri, tüketici aracılar ve toptancılar olmak üzere herkesi etkilediğini belirtti. Krizin en önemli özelliğinin önceden görülemeyişi olarak yorumlayarak, “Şayet kriz önceden görülebilseydi, önlem alınırdı” dedi.

Kriz dönemlerinde halkın ürktüğünü ve ilk vazgeçtiği şeyin harcama eğilimini kısmak olduğunu belirten Bocutoğlu, yiyecek- içecek ve kozmetik olmaz üzere bu iki sektörün krizlere karşı dayanıklı olduğunu ama konut, otomotiv ve beyaz eşya gibi dayanıklı tüketim harcamalarından kaçtığını vurguladı.

Bilimsel verilere göre insanların ihtiyaçlarının sıralamasında öncelik sırasının içecek, yiyecek, giyecek, barınma ve ısınma olarak eğilim gösterildiğini aktaran Bocutoğlu, “Bugün yaşanmakta olan krizi ABD'de en zeki insanlar, oturup nedenlerini bulmaya çalıştıklar ama bulamadılar. Ben bu krizi depreme benzetiyorum. Önceden tahmin etmem mümkün olmuyor. Depremi önceden haber verecek bir makine yok. Depremden sonra büyüklüğü ve etkisi konusunda bilgi edinebiliyoruz. Bunun için, insanoğlu depremi önceden görebilmek için doğayı incelemeye, bazı belirtileri takip etmeye ilişki kurmaya çalışıyor. Ekonomik krizlerin de önceden tespit edilebilmesi için bazı öncü göstergeler listesi oluşturuldu. Örneğin inşaat sektörü, konut ruhsatları, satışları takibe alındı. Ama bu da krizi önceden göstermiyor” şeklinde konuştu.

“Krizde motor ülke ABD oldu”
Krizin motor ülkeleri bulunduğunu ve bu ülkelerin başında ABD'nin geldiğini, daha sonra hızla Avrupa ülkeleri sıçradığını, ardında da dışa açık diğer ülkeleri etkisi altına aldığına işaret eden Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu “1929'dan bugüne oluşan krizlerde her zaman motor ülkelerin etkisi fazla olmuştur.

Bugün ABD'de krizin ne olduğunu kimse bilmiyor. Bir ürkme var. Malların satıldığı bir piyasada çalışıyorsunuz. Biri durursa, domino taşı gibi her şey etkileniyor ve duruyor” diye konuştu.

Amerika Birleşik Devletleri'nin kapitalizmden vazgeçip hızla sosyalizme yöneldiği görüşünde olduğunu ifade eden KTÜ Rektörü Başdanışmanı Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu, ”Kapitalist sistemde halkın zararlarını devlet karşılayacak diye bir şey yok. Bugün devlet müdahalesi bakımından en müdahaleci devlet ABD'dir.” dedi.

Bocutoğlu, 1983 yılından beri Türkiye'nin planlı bir şekilde dışa açık bir ekonomiyi benimsediğini hatırlatarak “Dünyanın en gelişmiş 20 ülkesi arasında Türk ekonomisi 17. sırada. Dünyadaki 200 ülke arasında Türkiye, 750 milyar dolar Gayri Safi Milli Hasıla ile önemli bir yere sahip. Türkiye bu geliri kafasını kullanarak yapıyor. Çünkü, elinde petrol yok. Hazırdan kazanmıyor. Birçok ülkeden mal alarak yeni ürünler ortaya çıkararak tekrar satarak kazanıyor” açıklamasını yaptı.

“AB'nin krize girmesi bizi olumsuz etkiledi”
Türkiye'nin 100 dolarlık dış ticaretinin 60 dolarını Avrupa ülkeleri ile yaptığını kaydeden Bocutoğlu, “AB'nin de krize girmesi bizi olumsuz etkiledi. Türkiye resmen bir sanayi ülkesi olmuştur. İhraç ettiğimiz ürünlerde sanayi sektörünün payı yüksektir. Kriz de ilk darbeyi Trabzon almadı. Daha çok sanayi üretiminin gerçekleştiği İstanbul ve Kocaeli etkilendi. Sonra bize geliyor. Trabzon'da en çok etkilenen otomotiv sektörüne yedek parça üreten sanayimiz olmuştur. Ardından parakende toptan satıcıları geliyor” şeklinde konuştu.

Turizm'de dünyanın en ucuz ülkesinin Türkiye olduğunu belirten Prof.Dr. Bocutoğlu, şöyle devam etti:“Bize ayak takımı geliyor Ama yine de sağ olsunlar, 20 milyar dolar gelir elde ediyoruz. Türk turizmi krizden en çok etkilenecek sektörlerin başında geliyor. Bu sezon seri iptaller var. Bu sektör yazın çalışır, kışın yer. Bu yaz para kazanamayan sektör Eylül ve Ekim aylarında sıkıntı geçirecektir” dedi.

Türkiye nüfusunun 70 milyon olduğunu belirten Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu, “Nüfusumuzu 5'e bölersek her birime 14 milyon insan karşılık gelir. Bu beş ayrı birim en üst, üst orta, orta, alt orta ve en alttakiler olarak adlandıralım. En alttakiler zaten analarından doğarken krizdeler. Türk halkı 'komşusu aç yatanlar bizden değildir' anlayışını çalıştırdığı için bu katmandakiler yaşamlarını sürdürüyor.

Ama yaşadığımız kriz ile ülkemizdeki sınıfların gelir düzeyleri hızla birer basamak aşağıya kayıyor. Bu nedenle Türkiye toplumsal barış ve huzur için sosyal devlet anlayışını yaymak zorundadır. Aşağıda kalan sınıfların içinde kalan insanların aç yatmalarının sorumluluğu üstlerdeki sınıfların sorumluluğundadır” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu, Türk özel sektörünün huzursuzluğunun, 2001 ve öncesi dönemde yüksek enflasyona rağmen yüksek kazançlar elde ettiği dönemlerin geride kalmasından kaynaklandığını belirtti.

Dar kazanç aralığında, zor rekabet koşullarının piyasaya hakim olduğunu ifade eden Bocutoğlu “Artık eskiyi unutun. Aklınızı sattığınız ürünlere, ya da faaliyette bulunduğunuz sektörde ne fark getirirseniz, daha çok satış yapabileceğinize yorun. Yani tavsiyem, yeni teknolojiler üretin. Bunun yollarını arayın”dedi.

“Eylül ayından itibaren ekonomi toparlanır”
Bocutoğlu, Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin çıkışını yükselterek, dünyanın 20 gelişmiş ülkesi sıralamasında 17.'likten, 15.'lige gireceğini belirtti. Türk bankacılık sisteminin dünyanın en kuvvetli ilk üç ülkesi arasında yer aldığını vurgulayan Bocutoğlu, “Sayın Başbakanımız Recep Tayip Erdoğan moral vermek için 'Kriz bize teğet geçti' diyor. Bunu söylemesi de normaldır. Büyük bir tahribat görmemize rağmen önümüzdeki okul sezonunun açılışı Eylül ayından itibaren ekonomimizde bir rahatlama görüyorum” şeklinde iddiada bulundu.