Referandumun sonucu, İngiltere kadar dünyada ayrılıkçı hareketlerin yaşandığı onlarca ülke tarafından da yakından izleniyor. İskoçya'da yaşayan ve 16 yaş üzerindeki İskoçlara yarın "İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusu yöneltilecek.

 

Yaklaşık 4 milyon İskoç'un bugün sandık başına gitmesi bekleniyor. Oy verme işlemi sabah yerel saatle 07.00'de (TSİ 09.00) başlayacak ve akşam yerel saatle 22.00'ye (TSİ 00.00) kadar sürecek. Sonucun cuma sabahından önce belli olması beklenmiyor.

 

Kamuoyu araştırmaları, "Hayır" oylarının az farkla önde olduğunu gösteriyor. Anketler, "Hayır" oyu vereceklerin oranının yaklaşık yüzde 52, "Evet"çilerin oranının ise yaklaşık yüzde 48 olduğunu ortaya koydu.

 

Ancak yine anketler İskoçların yaklaşık yüzde 8'inin ‘kararsız' olduğunu gösteriyor. Bu yüzden bugünkü referandumda "Evet" sonucunun çıkması sürpriz sayılmayacak. Sonuç ne olursa olsun İskoçya Bölgesel Hükümeti Başbakanı ve ayrılıkçı İskoç Ulusal Partisi'nin (SNP) lideri Alex Salmond, referandumun şimdiden galibi olarak görülüyor.

 

Zira Salmond, İskoçlara ‘bağımsızlık virüsünü' başarıyla enjekte etmişe benziyor. Bir devlet memurunun çocuğu olan Salmond, bağımsızlık reddedilse bile adanın en önemli siyasi figürlerinden biri olduğunu ispatlamış olacak.

 

Referandumda İskoçların yaklaşık yarısının desteğini aldığı takdirde Salmond'un orta vadede bağımsızlık isteğini yeniden gündeme getireceği tahmin ediliyor.

 

Salmond, BBC'de katıldığı bir tartışma programında "Hayır" oyları çıkarsa yeniden bağımsızlık referandumu peşinde koşup koşmayacağı sorulduğunda, İskoçya'da daha önce 1979 ve 1997'de anayasa değişikliği için referandum yapıldığını hatırlattı "Bence İskoçya'da her nesil bir fırsat yakalıyor. Bizimki de bu" yanıtını vererek açık kapı bıraktı.

 

İskoçya'da bugün gerçekleşen bağımsızlık referandumuna paralel olarak son 20 yılda Avrupa'da filizlenen otoriteden kurtulma ve bağımsızlık rüzgârları kendini daha da hissettirmeye başladı.

 

Avrupa genelindeki pek çok kültürel topluluk, bağlı oldukları devletlerin ayrımcılık politikalarından şikâyetçi. Avrupa Serbest İttifakı, Avrupa'nın genelinde 40'a yakın özerk bölgenin bağımsızlığına kavuşması halinde kıtanın alacağı hali gözler önüne sürüyor.

 

Böyle bir durumda Avrupa'nın Ortaçağ'daki haline geri dönebileceği söyleniyor. Örneğin İspanya'nın kuzeyindeki güçlü Bask milliyetçi hareketi ve İskoçya gibi bölgelerin İspanya'nın geri kalanından daha zengin olduğunu savunan, eski bir tarihe, kültüre ve kendine ait dile sahip Katalanlar, şiddetle bağımsızlık istiyor.

 

Fransa'nın güneyinde yer alan Savoy bölgesindeki Savoyan Birliği'nin yanı sıra Belçikalı Flamanlar da 1970'li yıllarda Valonların yoksullaşmasından ötürü ayrılmak istiyor.

 

Haritada 12.5 milyon nüfusa sahip ve 1871 yılında Almanya'ya bağlanmış olan Baverya'nın da milliyetçi özellikleri ile fenomen bir hale dönüştüğü anlatılıyor. 1100 yıllık Venedik Cumhuriyeti'nin İtalya'ya bağlandığı 1797 yılından beri de Venedik milliyetçileri vergiler, bürokrasi, işsizlik ve İtalyan hükümetlerinin politik ve ekonomik yetersizliklerini gerekçe göstererek bağımsızlık istiyor.

 

Tarihi boşanma pahalıya mal olacak

 

Birleşik Krallık'ın topraklarının 3'te 1'i azalacak ve nüfusu 5 milyon düşecek. Birleşik Krallık, uluslararası ilişkiler, savunma ve iç politikada belirsizliğe ve istikrarsızlığa neden olacak. Borsada keskin düşüşler yaşanacak.

 

İskoçya'nın AB'ye üye olup olmaması, olması halinde para biriminin hâlâ sterlin olarak kalıp kalmayacağı konuşulacak. İskoçya bağımsızlığında bile Birleşik Krallık savunma bütçesinden pay isteyecek.

 

İskoçya'nın bağımsızlığı halinde NATO üyeliğine yeniden başvurması gerekecek. Birleşik Krallık, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki (BMGK) daimi üyelik koltuğunu da kaybedebilecek.

 

Katalonya ve diğer bağımsızlık mücadelesi veren bölgeler için örnek teşkil edecek. İngiltere Başbakanı David Cameron'ın seçim öncesi eli zayıflayacak. Bağımsızlığa "Evet" diyenlere göre, ülkedeki zengin petrol yatakları ile İskoçya zenginleşecek, işsizlik düşecek.

 

Bahislerde 'evet' önde

 

İskoçya'daki bahisçilerin yüzde 70'i "Evet"e oynadı. Toplam bahis 50 milyon sterline ulaştı. İskoçya'da pub'lar bugün seçim sonrası alkol servisi için yetkililerden özel belge aldı. Böylelikle, sabaha kadar pub'lar açık olacak ve içki dağıtılacak.

 

Yetkililer "Evet" ve "Hayır"cılar arasında kavga ve çatışmaların çıkacak olmasından endişe duyuyor. İskoçya polisi aşırı alkol alıp taşkınlık yapacak kişiler için devreye girecek. "Hayır, teşekkürler" posterlerinin bulunduğu evlerin camlarına çürük yumurta atıldı.

 

Özellikle "Hayır" posterleri asan mahalle ve evlerin önünde polisler nöbet tutacak. Çünkü olası sonuca göre "Birleşik Krallık'tan ayrılmaya hayır" çıkması durumunda, pub'lardan çıkan "Evet"çilerin arbede çıkarıp evleri taş yağmuruna tutmalarından endişe ediliyor. Polis, sonuca göre tam tersi durumu da göz önüne alıyor.

 

İskoçya ayrılırsa, Birleşik Krallık bayrağı da olmak üzere Birleşik Krallık'a bağlı 13 ülkenin daha bayrağının değişmesi gerekiyor. Çiftçiler, kendilerine "Evet" demeleri konusunda baskı telefonları geldiğini söylüyor.

 

Referandumda, 16 yaş ve üzerindeki, İskoçya'da yaşayan İskoçlar oy kullanabilecek.