ABD Savunma Müsteşarı Robert Hale’in 2012’de yaptığı bir açıklamaya göre, 1 Amerikan askerini Afganistan’da 1 yıl tutmanın orduya maliyeti yaklaşık 815 bin dolar. Başka bir analize göre ise bu rakam 1.4 milyon dolara çıkıyor. Maliyet hesapları farklı arayışlara kapı aralamak için gündeme getiriliyor. İnsansız hava araçlarına baktığımızda savunma sistemleri firması General Atomics’in MQ-9 Reaper uçağının birim maliyeti yaklaşık 55 milyon dolar. Uçağın yıllık işletme ücreti ve uçurmak için diğer gerekli sistemlerinin ücreti hakkında ise net bilgi yok. Ancak en eğitimli askerlerden oluşan kalabalık bir birliğin vuramadığı terörist mağarasını MQ-9 Reapar’ın zayiat vermeden vuracağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor...

Dünyada en çok hangi savaş uçağı var?

Bütün bu nedenlerden dolayı, son dönemde hava taarruz sistemlerine ayrılan bütçeler de giderek artıyor. Hatta dünyada en çok tercih edilen savaş uçağı F-16 gibi modeller de yakın bir sürede yerini yeni nesil insansız hava araçlarına bırakacak gibi görünüyor. Mesela 2012’de 33.3 milyar dolar bütçesi olan ABD Hava Kuvvetleri, 2014 için devletten 114.1milyar dolar bütçe talep etti. Çeşitli ülkeler de hava kuvvetleri filolarındaki uçak sayısını artırıyor.

Hangi ülkenin filosu ne kadar güçlü?

Türkiye’nin TAI’de hayata geçirmeye çalıştığı ANKA gibi insansız hava araçlarına ilgi ise büyük. Öyle ki, ABD donanması yeni nesil savaş uçağı F-35’in tamamen hazır olmasını beklemeden, Amerika’nın 6 büyük savunma ve havacılık firmasından yeni insansız savaş uçağı tasarımlarını istediğini açıkladı. Hatta bu açıklamanın üzerinden çok geçmeden Boeing ve Lockheed Martin donanmaya yeni konseptlerini de sundu. Dünyanın en güvenilir havacılık medya grubu arasında yer alan Flight Global’in, “Dünya Hava Kuvvetleri 2013” başlıklı raporunda ise ilginç detaylar var.

Türkiye kaçıncı sırada?

15 BİN 568 SAVAŞ UÇAĞI VAR

Dünya çapında 15 bin 568 adet savaş uçağı, 1.858 adet özel görev uçağı, 5 bin 145 adet nakliye ve tanker uçağı, 18 bin 686 adet savaş helikopteri, 10 bin 525 adet eğitim uçağı ve helikopteri olmak üzere toplamda 51 bin 782 adet askeri hava aracı bulunuyor. Bu dev filonun çoğu Amerika ve Asya Pasifik bölgesinde. İki bölgenin toplamı 20 bin 603. Hemen arkasından 6 bin 872 uçakla Avrupa, 3 bin 656 uçakla Rusya, 3 bin 78 uçakla Ortadoğu, 2 bin 864 uçakla Afrika ve son olarak 2 bin 322 uçakla Güney Amerika geliyor. Tehdit olmayan bölgelerde savaş uçağı sayısı yüksek, tehdit olan bölgelerdeyse az. Savaş uçağı sayıları aynı zamanda bölgelerin gelişmişliğiyle de doğru orantılı. Özetle tablo dünyamızın iyi bir geleceğe uçmadığını gösteriyor.

En büyük taarruz filosu kimde?

TSK DÜNYA 9’UNCUSU

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 1.146 adetlik aktif askeri hava aracı filosuyla dünya 9’uncusu konumunda. Listede, 13 bin 940 hava aracıyla ABD birinci, 2 bin 885 hava aracıyla Rusya ikinci, Çin ise

2 bin 731 hava aracıyla üçüncü sırada. Türk Hava Kuvvetleri, 331 adet savaş uçağıyla 10’uncu, 87 adet nakliye ve tanker uçağıyla 8’inci, 391 adet savaş helikopteriyle 9’uncu ve 329 adet eğitim uçağı ve helikopteriyle 7’nci sırada bulunurken, özel görev hava aracı listesinde ilk 10’a girememiş durumda. Filomuzdaki savaş uçaklarının 152 adedi F/RF-4E (F4), 179 adedi F-16C. F-4’ler 1960’ta, F-16’lar ise 1978’de hizmete girmiş.

ADET GÜÇ ÖLÇÜTÜ DEĞİL

Hava kuvvetleri filosundaki uçak sayısı, o filonun güçlü olduğu anlamına gelmiyor. Mesela Türkiye, 331 adet savaş uçağıyla 10’uncu sırada. Aynı listede yer alan Suriye ise 480 savaş uçağıyla 6’ncı. Suriye’nin filosu MiG-21,MiG-23, MiG-29, Su-22 ve Su-24 gibi Sovyet uçaklarından oluşuyor. Filodaki 217 adet 2’nci nesil MiG-21’ler oldukça eski. İkinci sıradaki 145 adetlik MiG-23 model 3’üncü nesil. 20 adetlik Su-24’ler de 2’nci nesil. Geriye kalan sadece 98 adet uçak, dördüncü nesil. Bunların da üretildikleri ülkeyle ilgisini, teknik donanım ve bakım gibi sıkıntılarını dikkate almak gerekiyor.

HELİKOPTERDE SIKORSKY NAKLİYEDE HERKÜL

Dünya’da en çok kullanılan helikopter Sikorsky S-70 ve varyantları UH-60 ile SH-60. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterinde 81 adet gözüken bu helikopterin çeşitli ülkelerin filolarındaki toplam sayısı 3 bin 342. Ordular tanker ve askeri nakliye uçağı olarak en çok Lockheed’in C-130’unu ve onun sivil tipi L-100 Herkül’ü tercih ediyor. Lockheed C–130/L–100 modelleri askeri kurumlar tarafından 1131 adetle en fazla kullanılanmodel durumunda.

EN İYİ AMENİTY KİT HANGİ HAVAYOLUNDA?

Havayolları özellikle uzun uçuşlarda yolcularına uçak içinde sundukları seyahat bakım çantalarıyla (amenity kit) rakiplerinin bir adım önüne geçmeyi arzu eder. Amenity kit’ler, yolculuk esnasında sadece ihtiyaçları giderecek malzemeleri içermez. Uçulan sınıfa göre de yolcuyu yeni ve farklı ürünlerle tanıştırmayı amaçlayan bir misyon da üstlenir. Bu sebeple uçak içinde yolcunun ihtiyaçlarını karşılayan bu mini el çantaları özenle hazırlanır.

Mesela kadın yolcuların dikkatini çeken özel tasarım çantalarda çok tanınmış markaların cilt bakım losyonu, dudak kremi, uyku gözlüğü, gece çorabı, diş fırçası, diş macunu, dikiş seti, kolonya, parfüm, deodorant, tarak, kulak tıkacı gibi ürünler yer alır. Bazı havayolları seyahat bakım çantalarını kadın ve erkeklerin ihtiyaçlarını dikkate alarak ayrı ayrı hazırlar. Erkek amenity kit’ine tıraş bıçağı, tıraş kremi ve losyonu gibi ilave ürünler konulur. Ve sadece “uçakta ihtiyaçlar giderilsin” diye değil, aynı zamanda keyifli bir uçuş anında o ürünle tanışılması için amenity kit hazırlanır.

Havayollarının yolcularına sunduğu bu özel çantalar, sadece uçak içinde değil farklı amaçlar için de kullanılmak üzere dizayn ediliyor. Hatta yolculuk sonrasında ve başka seyahatlerde de içindeki ürünlerle birlikte kullanılabiliyor. Örneğin THY’nin amenity kit’i, iPad kabı olarak da kullanılabiliyor. Peki, en iyi amenity kit’i hangi havayolu sunuyor?

Emirates Havayolları mini el çantalarına özellikle kadın yolcuları için özel ürünler koyarken, Qantas Havayolları ise erkek yolcularına daha özel ürünler sunuyor. Singapur Havayolları mini çantalarında çok özel marka ürünleri tercih ediyor. Yüzde 100 yumuşak havlu, kumaş terlik gibi ince ayrıntıları göz ardı etmeyen Singapur Havayolları, yolcuların da büyük beğenisini topluyor.

Dünya genelinde 24 saat içinde 38 bin first, 68 bin business class koltuk havalandığı tahmin edilirse, uçak içinde yolculara ikram edilen seyahat bakım çantalarının havacılık pazarındaki önemi daha iyi anlaşılacaktır.

THY 2 ÖDÜL ALDI

TravelPlusMedya tarafından verilen “Havayolu Seyahat Bakım Çantası Ödülleri” üçüncü kez sahiplerini buldu. Almanya Hamburg’da nisan ayı içinde düzenlenen ödül töreninde, havayolları ve tedarikçiler olmak üzere havacılığın 80 büyük firması 19 kategoride yarıştı. TravelPlusMedya’nın yaptığı araştırmaya göre, Türk Hava Yolları (THY) iPad kabına dönüşen uniseks modeliyle business class’ta en iyiler arasında girerken, en yenilikçi ödülü de hac çantası ile yine THY kazandı.

EN İYİ SEYAHAT BAKIM ÇANTALARI

First class kadın: Emirates (Bulgari kozmetik ürünler)

First class erkek: Etihad (La Prairie cilt bakım ürünleri, Harley Smith tarafından tasarlanan siyah deri kutu içinde)

First class uniseks: Singapur Havayolları (Kiehls kozmetik ürünleri)

Busines class kadın: Virgin Australia (Hans Hulsbosch cilt bakım ve diş bakım ürünleri)

Busines class erkek: Qantas (Malin+Goetz cilt bakım ürünleri)

Busines class uniseks: Türk Hava Yolları (Crabtree&Evelyn cilt bakım, diş bakım, çorap, uyku maskesi )

Premium ekonomi: Condor Havayolları (Ek çamaşır torbası, çorap, diş seti, kulak tıkacı ve ek kulaklık)

Ekonomi sınıfı: Virgin Atlantik (Kulaklık ve diş bakımı)

6 yaş altı çocuk: Qantas (Crayola aktivite paketi, renkli kalem, kalemtıraş ve çizim kâğıdı)

6 yaş üstü çocuk: Katar Havayolları (Sünger Bob öğle yemeği kutusu, taze gıda, meyve suyu ve bir tatlı)

En yenilikçi: Türk Hava Yolları (Mekke’ye seyahat eden hacılar için özel hac çantası, çorap, seccade, elektronik tespih)