İş bulmak ne kadar önemliyse, iş bulduktan sonra veya ayrılırken haklarını bilmek ve korumak da o kadar önemli. İşte bilinmesi gereken haklarınız.rnrnrnrnTürkiye'de 32 milyon kişi çalışabilecek durumda. Ancak bunlardan 28.5 milyonu çalışıyor. Çalışan milyonlarca kişinin bilmesi gerekenler çoğu kez unutulan veya boşverilen yasal haklar var. İşe başlarken imzalanan sözleşmeniz nasıl olmalı? Sigorta girişiniz yoksa ne yapmalısınız? Fazla mesai ve işe iade gibi pek çok konuda neler yapmalısınız? Merak edilen tüm konuları sizin için derledik.
İşte çalışanın tüm hakları
İş bulmak ne kadar önemliyse, iş bulduktan sonra veya ayrılırken haklarını bilmek ve korumak da o kadar önemli.
18
28
BRÜT YA DA NET MAAŞrn rnSözleşmede ücretinizin gerçeğe uygun olarak yazılmış olması ve yazılı olan tutarın net ya da brüt ücret olarak belirtilmesi şart. Net ya da brüt olarak belirtilmeyen tutar ileride çelişkiye neden olabilir. Sözleşme tarihi ve işe başlama tarihine dikkat edin. Fazla mesai yaptırılacaksa sözleşmede olmalı. Maaş asgari ücretin üstündeyse ve sözleşmede fazla mesainin aylık ücrete dahil olduğu yazıyorsa yıllık 270 saate kadar yapılan fazla mesai için ücret talep edilemez.
38
FAZLA MESAiNiN iSPATI Fazla mesai yapıldığını iddia eden işçi bunu ispatlamak zorunda. İşçi, işyerinde işe giriş ve çıkışlarda imza attırılıyorsa ya da kart okutma, parmak izi alma gibi sistemler varsa dava aşamasında mahkemeden bu kayıtların celbi talep edebilir. Fazla mesai yapıldığına dair e-mail gibi işyeri iç yazışmaları varsa bunları delil olarak sunabilir. Mesai arkadaşları şahitlik yapabilir. Bordroda fazla mesai ücretinin yazıp yazmadığına da dikkat edilmeli.
48
KIDEM VE İHBAR TAZMİNATIrn rnBirçok çalışan haklarının tamamının ödendiğini düşünüyor. Oysa kıdem tazminatı alıp, ihbar tazminatı almayanlar olduğu gibi; tazminat hesaplamalarının aldığı gerçek ücret üzerinden değil de daha düşük ücret üzerinden yapılmasına sıkça karşılaşılıyor. Bunun için alacakların hesaplanması, iş akdi sona ererken işveren tarafından imzalatılan protokol, ibraname, feragatname gibi belgelerin içeriği konusunda avukatlardan yardım alın.
58
iŞE iADE DAVASIrn rn30 ve üzerinde işçi çalışan işyerlerinde çalışanlar, haksız olarak işten çıkarıldıklarını düşünüyorlarsa, işten çıkarılma tarihinden itibaren en geç 1 ay içerisinde iş mahkemesinde işe iade davası açmaları gerekiyor. İşten çıkarılmaya ilişkin yazılı bir belge varsa bir aylık süre bu belgenin çalışana tebliğinden itibaren başlıyor.
68
PARANIZ ÖDENMEZSErn rnİş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunlu. Çalışanların, ücretlerinin ödenmediği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde haklarını talep etmek için dava açmaları gerekir. 5 yıl geçtikten sonra ücret alacağı zamanaşımına uğruyor.
78
İZİN ÜCRETİ ALACAĞIrn rnKullanılmayan yıllık izin süreleri iş sözleşmesinin feshinden itibaren izin ücreti alacağına dönüşüyor. Bu izin ücretine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona ermesiyle başlıyor. 1 Temmuz 2012'den önce doğan yıllık ücretli izin alacakları için zamanaşımı 5 yıl. 1 Temmuz 2012'den sonra doğan alacaklar için işçi 10 yıl içinde arabulucuya, anlaşma olmazsa mahkemeye başvurabilir. İşveren bunu ödemek zorunda. Ayrıca yıllık izin ücretine yasal faiz de işletiliyor.
88
SİGORTA GİRİŞİ YAPILMAMIŞSArn rnSigorta girişi ya da prim ödemesi yapılmayan işçi öncelikle çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi'ne yazılı olarak müracaat etmeli. Müracaat sonrası SGK kontrol memuru işyerinde denetim yaparak işçinin işyerinde fiilen çalıştığını, o gün itibarıyla tespit ediyor. Böylece geriye dönük olarak 1 yıla kadar çalışılan günlerin sigortası yatırılıyor. İşten çıktıktan sonra 5 yıl içinde de hizmet tespit davası açılabiliyor.rnrnPosta
Haberlerde yapılan yorumlarda Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan yorumlar onaylanmamaktadır.