Çaykur Genel Müdürü Ekrem Yüce, toprakla bağını kesen üreticinin bir daha toprağa döndürülmesinin çok zor olduğunu, bu nedenle 2003 yılında başlayan destekleme primi uygulamasının artarak devam etmesi gerektiğini söyledi.

Yüce, Rize Ziraat Mühendisleri Odası ile Rize Ticaret Borsası'nın (RTB) birlikte düzenlediği ve RTB binasında yapılan ''Çay Çalıştayı''nın açılışında yaptığı konuşmada, çay sektöründe bugün yapılması gerekenin, ''sektörde nasıl iyileştirme yapılabileceğinin, bu yapılırken hangi normların esas alınması gerektiğinin'' belirlenmesi olduğunu ifade etti.

Çayın Doğu Karadeniz ve Rize'ye niçin getirildiğinin çok iyi tahlil edilmemesi durumunda, bugünkü ve gelecekteki çalışmaların sonuçsuz kalabileceğini vurgulayan Yüce, ''Çay, yöre insanının burada yerleşik düzene geçebilmesi için getirilmiştir. Yörede 1897 yılında çeşitli ürünler üzerinde başlayan çalışmalar sonucunda, en iyi çayın yetişebileceği belirlenmiş, bunun üzerine çayla ilgili çalışmalara ağırlık verilmiştir. 1940 yılında da Çay Kanunu çıkarılmıştır. Ancak yörede çayın geniş alanlara yayılması, çayın teşvik edilmesinden sonra olmuştur'' dedi.

Yüce, Türk çayının uluslararası alanda rekabet edebilmesi için bazı kriterlere dikkat edilmesi gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi:

''Bunun için Çay Borsası geliştirilmeli ve fonksiyonel hale getirilmelidir. Çay Üreticileri Birliği geleceğin şartlarına göre yapılandırılmalıdır. İç piyasayı olumsuz etkileyen kayıt dışı çay ithalatı, hiçbir mazeret öne sürülmeden engellenmelidir. Çünkü ülkemizde üretim ile tüketim hemen hemen dengededir. Kayıt dışı çay ise bu dengeyi olumsuz yönde bozmaktadır.''

Toprakla bağını kesen üreticinin bir daha toprağa döndürülmesinin çok zor olduğunu vurgulayan Yüce, bu nedenle 2003 yılında başlayan destekleme primi uygulamasının artarak devam etmesi gerektiğini, bu uygulamanın aynı zamanda kayıt dışı çaylık alanların kayıt altına alınabilmesini de sağladığını kaydetti.

Yüce, dünya genelinde 3 milyon 400 bin ton kuru çay üretildiğini, Türkiye'nin üretiminin ise 220 bin ton civarında olduğunu dile getirerek, dünyadaki kuru çay üretiminin 330 bin tonunun Avrupa ülkelerine ihraç edildiğini, Avrupa ülkelerine ihraç edilen bu çaydan 87 bin tonunun buradan başka ülkelere ihraç edildiğini söyledi.

Avrupa Birliği ülkeleri içinde tek çay üreten ülke olma konumunun iyi değerlendirilmesi gerektiğine dikkati çeken Yüce, sektördeki olumsuzlukların iyi belirlenip üzerine gidilmesi ve sorunların çözümlenmesi gerektiğini ifade etti.

Samsun Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Zeki Acar ise çayın bölge ekonomisinde büyük öneminin bulunduğunu dile getirerek, ''Çay, bölge ekonomisinin temel direğidir. Çay olmasaydı bölge göçle anılmak zorunda kalırdı'' dedi.

Acar, tarıma sadece serbest piyasa mantığı ile bakmanın doğru olmadığını, tarıma ayrıca sosyal politika olarak bakılması gerektiğini, böyle yapılmazsa hata yapılacağını vurguladı.

RTB Başkanı Tahsin Sancak da çayın Türkiye için stratejik bir ürün olduğunu ifade ederek, ''Eğer ülkemizde çay üretilmeseydi, 50 milyon dolar civarında maddi kaynak aktarılan çayı 500 milyon dolar vererek ithal etmek zorunda kalacaktık. Bu nedenle çay, hem bölgemiz hem de ülke ekonomisi için yaşamsal önemi olan bir üründür'' diye konuştu.