Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol, Kuzey Irak'la doğalgaz ticaretinin Türkiye'nin meşru hakkı olduğunu belirterek, "Ancak bu Irak Anayasası'nın çizdiği çerçeve içerisinde olmalıdır" dedi.

 

Birol, Kuzey Irak kaynaklarından doğalgaz elde etmenin Orta Asya sahalarından çok daha az maliyetli olduğunu vurguladı.

 

Birol, "Irak'ın yıllık 30 milyar metreküp ihracat potansiyeli var. Daha önemlisi sadece bu potansiyelin olması değil, maliyeti son derece düşük. Kuzey Irak doğalgazını, yıllardan beri tartıştığımız Orta Asya doğalgazı ile karşılaştırdığımızda maliyeti yaklaşık yüzde 50 daha düşük. Arada muazzam bir fark var'' diye konuştu.

 

Enerji haritasını çeşitlendirmek ve Rusya'nın enerji kaynaklarına olan bağımlılığını azaltmak için alternatif enerji kaynaklarına yönelen Avrupa'nın da gözünün Irak'ın zengin enerji kaynaklarında olduğuna dikkati çeken Birol, "Avrupa'da Irak'ın doğal kaynaklarına olan ilgi son derece kuvvetli. Türkiye şu anda Avrupa için kapının başında duran ülke" ifadelerini kullandı.

 

Yakın zamanda yabancı basında sıkça yeralan Türkiye ile Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi arasında anlaşma imzaladığı yönündeki iddialara ilişkin olarak ise Birol, "Ekonomik olarak Türkiye için son derece cazip bir gelişme. Türkiye, Kuzey Irak'tan petrol ve doğalgazı Türkiye'ye getirirse ve Türkiye üzerinden taşınmasını sağlarsa, bu Türkiye'nin ekonomisi için son derece önemli olur. Zaten hali hazırda Türk şirketleri Kuzey Irak'ta son derece başarılı çalışmalar yapıyorlar. Bu yapılan anlaşmaların Irak anayasasının çizdiği çerçeve içerisinde olması son derece önemli. Türkiye'nin de meşru hakkıdır. Ancak Irak Anayasası'nın çizdiği çerçeve içerisinde olmalıdır" şeklinde konuştu.

 

EKONOMİK TARİHİ DEĞİŞTİREBİLİR

Türkiye, Irak ve İsrail arasındaki siyasi sorunların giderilmesi halinde Türkiye'nin bölgesel bir enerji transfer noktası haline gelebileceğini vurgulayan Birol, şunları söyledi:

"Hem Kuzey Irak'tan hem de İsrail ve Doğu Akdeniz'den doğalgaz getirilip, Bakü-Tiflis-Ceyhan'da varolan boru hattıyla birlikte Türkiye'nin güneyinde çok önemli bir enerji üssü kurulabilir. Ama bunun için şu anda devam etmekte olan siyasi sorunların çözülmesi gerekir. Hem Kuzey Irak hem de İsrail ve Doğu Akdeniz'deki o havzalardan günün birinde Türkiye'ye doğalgaz gelirse, bu Türkiye'nin ekonomik tarihini değiştirebilecek bir gelişme olur."

 

PETROL FİYATLARININ SEYRİ

''Benim korkum petrol ve doğalgaz fiyatlarının bu şekilde gitmesi halinde 2013 yılında Türkiye'nin enerji ithalat faturasının 70 milyar dolara dayanması'' değerlendirmesini yapan Birol, Böyle bir olasılığın olduğunu dile getirdi.

Türkiye'nin enerji ithalatının bu senaryoya uygun bir şekilde gerçekleşmesi halinde, cari açık cephesinde bazı zorlukların yaşanabileceğini vurgulayan Birol, ''Bu durum cari açık üzerinde ciddi bir baskı oluşturacaktır. Bu rakam bizim tüm turizm gelirlerimizin tam üç misli demek oluyor. Enerji fiyatları böyle devam ederse Türkiye'nin cari açığını çok ciddi anlamda baskı altına alabilir'' uyarısında bulundu.

 

"KAYA GAZI BÜYÜK SÜRPRİZ OLUR"

Çeşitli araştırmalara göre Türkiye'nin toplam kayagazı (shalegas) rezervinin 20 milyar metreküp civarında olduğunun tahmin edildiğini belirten Birol, ''Bu rakamların ne kadarının ekonomik olarak kullanılıp kullanılamayacağı çok önemli bir konu. Bu Türkiye için ciddi bir umut. Türkiye'nin kaya gazında ciddi rezervleri var ve bunların üretime dönüştürülmesi yararlı olur. Türkiye bir kaya gazı üreticisi ülke haline dönüşürse, bunun çok önemli bir süpriz olacağını düşünüyorum'' dedi.

Enerji talebi ekonomik büyümesi ile doğru orantılı bir şekilde hızla artan Türkiye için kayagazı teknolojisinin son derece önemli olduğunu vurgulayan Birol, ''Kayagazının bulunması ve kullanımının yaygınlaşması sonrasında dünyadaki enerji dengeleri yerinden oynadı. ABD, Kanada ve Avustralya kaya gazı kullanımında ciddi mesafe kaydetti. İlk kez geçen yıl ABD cari açığını ciddi bir şekilde azalttı. ABD'de kayagazı endüstrisi 800 bin kişilik bir istihdam yarattı. Bunlar dikkate değer veriler'' ifadelerini kaydetti.

 

DOĞALGAZDA FİYAT OYUNU

Kayagazının kullanımının yaygınlaşmasıyla küresel enerji haritasında köklü değişiklerin meydana geleceğine dikkati çeken Birol, ''Özellikle doğalgaz ihracatçısı durumunda olan ülkeler için de durum dramatik bir şekilde değişecek. Kayagazı üretimi öncesiyle karşılaştırdığımızda, ihraç edecekleri gazın miktarında ciddi bir düşüş olacak. Doğalgaz ihraç edilen ülkeler kendileri artık üretiyor olacaklar. Artık kaya gazı üreticisi ülkeler geleneksel doğalgaz üreticisi ülkelere rakip olarak ortaya çıkacak'' dedi.

Kaya gazının doğalgaz fiyatlarını da küresel ölçekte aşağıya çekeceği öngörüsünde bulunan Birol, ''Artık geleneksel doğalgaz ihracatçıları, Türkiye gibi tüketicilere istedikleri gaz fiyatlarını dayatma konusunda elleri zayıflayacak'' tahmininde bulundu.

Türkiye'nin, yeni doğalgaz anlaşmalarında da bu alternatifleri elinde koz olarak kullanıp daha iyi koşullarda anlaşma yapmasının yollarının açılacağını belirten Birol, Türkiye'de kaya gazı bulunmasa bile başka ülkelerde kaya gazı bulunmuş olmasının, Türkiye'nin elini rahatlatacak olan bir gelişme olduğunu da sözlerine ekledi.