Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadele tedbirleri kapsamında Türkiye genelinde 21 Aralık Pazartesi saat 05.00'te sona erecek sokağa çıkma kısıtlaması başladı.

Kovid-19 ile mücadeleye ilişkin önlemler doğrultusunda saat 21.00'de başlayan hafta sonu uygulanacak sokağa çıkma kısıtlaması, Pazartesi günü saat 05.00'te sona erecek.

Sokağa çıkma kısıtlamasındaki sürelere uymak için istisna getirilenler dışındaki tüm iş yerleri de saat 20.00'de kapandı.

Kısıtlamanın olduğu cumartesi ve pazar günleri market, bakkal, manav, kasap ve kuru yemişçiler 10.00-17.00 saatlerinde faaliyet gösterebilecek.

Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap, kuru yemişçiler ve çevrim içi sipariş firmaları evlere/adrese servis şeklinde satış yapabilecek.

Cumartesi ve pazar günleri ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri açık olacak.

Vatandaşlar (65 yaş ve üzeri ile 20 yaş altında bulunanlar hariç) zorunlu ihtiyaçları ile ekmek ve unlu mamul ihtiyaçlarını karşılamak için araç kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlar hariç) ikametlerine en yakın market, bakkal, manav, kasap, kuru yemişçi ve fırına gidip gelebilecek.

Fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine ait ekmek dağıtım araçlarıyla sadece market ve bakkallara ekmek servisi yapılabilecek, ekmek dağıtım araçlarıyla sokak aralarında kesinlikle satış yapılmayacak.

Lokanta, restoran, pastane ve tatlıcı tarzı iş yerleri, bugünle, cumartesi ve pazar günleri 10.00-24.00 saatlerinde paket servis faaliyetlerini sürdürebilecek.

Zorunlu hallerde şehirler arası seyahatlere izin verilecek

Sokağa çıkma kısıtlamasının uygulanacağı gün ve saatlerde zorunluluğu bulunan kişilerin şehirler arası seyahat etmelerine izin verilecek.

İçişleri Bakanlığının genelgesinde belirtilen zorunlu haller şöyle:

"Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan.

Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak için veya cenaze nakil işlemine refakat edecek olan (en fazla 4 kişi).

Bulunduğu şehre son 5 gün içinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen (5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, geldiği araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge, bilgi ile ibraz edenler).

ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacaklar ve refakatçileri. Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyenler. Özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olanlar. Ceza infaz kurumlarından salıverilenler."

Vatandaşlar, genelgede belirtilen durumların varlığı halinde, toplu ulaşım araçları veya İçişleri Bakanlığının "e-Başvuru" ve "Alo 199" sistemleri üzerinden ya da valilik/kaymakamlıklara doğrudan başvuru yoluyla seyahat izin kurullarından izin almak şartıyla özel araçlarıyla seyahat edebilecek.

Belirtilen mazeretleri taşımayan kişilerin, şehirler arası seyahatleri ise ancak toplu ulaşım araçlarını (uçak, otobüs, tren, gemi) kullanmalarıyla mümkün olacak.

İşiyle ilgili nedenini belgeleyen toplu ulaşım araçlarının görevlileri ile şehirler arası seyahat edeceğini bilet ve rezervasyon koduyla ibraz eden kişiler, sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacak.

Sokağa çıkma kısıtlaması getirilen gün ve saatlerde 65 ve üzeri yaşlardaki vatandaşların temel ihtiyaçları vefa sosyal destek birimleri aracılığıyla karşılanacak.

Kısıtlamadan muaf tutulacak kişiler ve yerler

İstisna kapsamında olduğunu belgelemek şartıyla şu kişi ve yerler, sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulacak:

"TBMM üye ve çalışanları, kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar (özel güvenlik görevlileri dahil), zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (havalimanı, liman, sınır kapısı, gümrük, kara yolu, huzurevi, yaşlı bakım evi, rehabilitasyon merkezi, PTT) ve çalışanları ile ibadethanelerdeki din görevlileri, acil çağrı merkezleri, vefa sosyal destek birimleri, il/ilçe salgın denetim merkezleri, Göç İdaresi, Türk Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetler ile buralarda görevli olanlar ve gönüllü olarak görev verilenler, kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda çalışanlar, hekimler ve veteriner hekimler, zorunlu sağlık randevusu olanlar (Türk Kızılaya yapılacak kan ve plazma bağışları dahil), ilaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yürüten iş yerleri ile buralarda çalışanlar, üretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde çalışanlar, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, sulaması, işlenmesi, ilaçlaması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar, yurt içi ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit geçişler dahil) ve lojistiğini yapan firmalar ve bunların çalışanları, ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt içi ve dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar, oteller ve konaklama yerleri ile buralarda çalışanlar, hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri ile bu yerlerin görevlileri ve gönüllü çalışanları, hayvan besleme grubu üyeleri ile sokak hayvanlarını besleyecek olanlar, ikametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkanlar, gazete, dergi, radyo ve televizyon kuruluşları, gazete basım matbaaları, bu yerlerde çalışanlar ile gazete dağıtıcıları, akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda çalışanlar, sebze/meyve ve su ürünleri toptancı halleri ile buralarda çalışanlar, ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri, üretilen ekmeğin dağıtımında görevli olan araçlar ile buralarda çalışanlar, cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar, doğal gaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet gösteren büyük tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğal gaz çevrim santralleri gibi) ile bu yerlerde çalışanlar, elektrik, su, doğal gaz, telekomünikasyon gibi kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar ile servis hizmeti vermek üzere görevde olduklarını belgelemek şartıyla teknik servis çalışanları, kargo, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri ve çalışanları, mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mücadele, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere çalışacak personeli, şehir içi toplu ulaşım araçlarının (metrobüs, metro, otobüs, dolmuş, taksi gibi) sürücü ve görevlileri, yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile iş yerlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan çalışanlar (iş yeri hekimi, güvenlik görevlisi, bekçi), otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi 'özel gereksinimi' olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri, mahkeme kararı çerçevesinde çocukları ile şahsi münasebet tesis edecekler (mahkeme kararını ibraz etmeleri şartıyla), seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor müsabakalarındaki sporcu, yönetici ve bu müsabakalardaki diğer görevliler, çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar (Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilir, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Çalışma sadece inşaat alanı ile sınırlıdır) bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile çalışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla), ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler (bu kişilerin yanlarında bulunan eş, kardeş, anne veya babadan bir refakatçi) ile sınav görevlileri, il/ilçe umumi hıfzıssıhha kurullarınca izin verilen şehirler arası kara yolları kenarında bulunan dinleme tesislerinde yer alan yeme-içme yerleri ve buralarda çalışanlar, yaklaşan yıl sonu işlemleri nedeniyle serbest muhasebeci, mali müşavir, yeminli mali müşavirler ve bu meslek mensuplarıyla birlikte çalışanlar."

İstisna kapsamının art niyetli kullanılması üzerine yeni genelge

İçişleri Bakanlığı, son dönemde sokağa çıkma kısıtlamasından muafiyetin bazı art niyetli kişilerce kötüye kullanılması üzerine 14 Aralık'ta 81 il valiliğine "Muafiyetlerin Kötüye Kullanımının Önlenmesi" konulu genelge gönderdi.

Genelgede, şu kararlara yer verildi:

"Bu kapsamda sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde kısıtlamadan muafiyet tanınacak yerler ve kişilerle ilgili istisnanın kapsamı sadece muafiyet nedeniyle sınırlı olacak. Bunun dışında genel muafiyet şeklinde bir durum kesinlikle söz konusu olmayacak.

Kişiler, muafiyete neden olan durum kapsamında ikametlerinden çıkabilecek olup bu süre içinde muafiyet nedenine dair zaman ve güzergah ile sınırlı kalacak. Zaman bakımından uygulamada kişinin istisna kapsamına dahil olan durumu ile dışarıda bulunduğu zaman diliminin uyumluluğuna dikkat edilecek."

Yeni yıla yönelik sokağa çıkma kısıtlaması

Bakanlığın 15 Aralık'ta hazırladığı ek genelgeye göre, sokağa çıkma kısıtlaması süresince balıkçı ve balık tezgahı şeklindeki iş yerleri 10.00-17.00 saatlerinde hizmet sunabilecek.

Ayrıca hafta sonları uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması kapsamında 1 Ocak'ın resmi tatil olması da göz önünde bulundurularak 31 Aralık 2020 Perşembe saat 21.00'den başlayacak, 1 Ocak Cuma, 2 Ocak Cumartesi, 3 Ocak Pazar günlerinin tamamını kapsayacak ve 4 Ocak 2021 Pazartesi saat 05.00'te tamamlanacak şekilde sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak.

Hafta sonları uygulanan sokağa çıkma kısıtlamalarına dair daha önce illere gönderilen genelge kapsamındaki usul ve esaslar 1, 2 ve 3 Ocak tarihlerinde de geçerli olacak.

Yeni bir karar alınıncaya kadar hafta sonları uygulanan sokağa kısıtlaması süresince balıkçı ve balık tezgahları iş yerleri de 10.00-17.00 saatlerinde hizmet sunabilecek.

Avukatlar ve noterler, kısıtlama sürecinde görev için dışarı çıkabilecek

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde müdafi, vekil, duruşma ve ifade gibi yargısal görevlerin icrasıyla sınırlı kalmak kaydıyla avukatlar ile yaklaşan yıl sonu işlemlerindeki yoğunluğun ticari hayatı olumsuz etkilememesi amacıyla noterler, görevlerine dair zaman ve güzergahla sınırlı olacak şekilde istisna kapsamındaki kişiler ve yerler arasına eklendi.

Yargısal görevlerin icrası gereği avukatların özel araçlarıyla şehirler arası seyahatlerine de izin verilecek.

Sendikaların etkinlikleri de 1 Mart 2021'e kadar ertelendi

Genel kurulları dahil olmak üzere, sendikaların yapacağı etkinlikler de 1 Mart 2021'e kadar ertelendi. Daha önce illere gönderilen genelgeyle bu tarihe kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatiflerde genel kurul ve etkinlikler ertelenmişti.

Şartlandırılmış havalandırma sistemi olmayan konaklama tesislerinde mekanik havalandırma ve klima sistemlerine UV filtre takılacak, bakımlarının düzenli ve sık yapılması sağlanacak.

Havalandırma ve klima sistemi bulunmayan konaklama tesislerinin kapalı genel mahallerinde, mahallin metreküpüne uygun sayıda ve güçte mobil HEPA filtreler kullanılacak. Bunların bakımları düzenli olarak yapılacak ve filtreleri sık sık değiştirilecek. 

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27’nci ve 72’nci maddeleri uyarınca İl ve İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurullarınca bu kararlar ivedilikle alınacak. 

Uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecek ve mağduriyete neden olunmayacak. Alınan kararlara uymayanlara Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun ilgili maddeleri gereğince idari işlem tesis edilecek. Konusu suç teşkil eden davranışlara ilişkin Türk Ceza Kanunu'nun 195’inci maddesi kapsamında adli işlemler başlatılacak.