Ulaştırma Bakanlığına bağlı Kara Ulaştırması Genel Müdürü Talat Aydın, Tüvtürk araç muayene istasyonlarında muayenesi yapılan 206 bin 693 araçtan 93 bin 210'unun muayenesinin ilk seferinde onaylanmadığını, 11 bin 612 aracın ise “emniyetsiz” bulunduğunu belirtti.
Aydın, bu yılın başından itibaren Türkiye genelinde Tüvtürk'e ait 42 ilde 97 sabit ve 40 seyyar muayene istasyonunun hizmete girdiğini söyledi. İşleticilerin tüm illerde 189 araç muayene istasyonunun en geç Şubat 2009'da hizmete açması gerektiğini ifade eden Aydın, projenin bu yılın Kasım ayında tamamlanmasını planladıklarını anlattı.

Eski sistemde muayeneler gözle yapılırken, şimdi tüm testlerin cihazlar ile gerçekleştirildiğini vurgulayarak, şunları söyledi:

“Eskiden araçlarda bulunan kusurlara ilişkin bir kayıt tutulmazken, şimdi tüm araçlarda tespit edilen kusurlar kayıt altına alınmakta ve elektronik ortamda Ulaştırma Bakanlığına aktarılmaktadır. Böylece, birkaç yıl sonra ülkemizdeki araçların modellerine, cinslerini, kullanım amaçlarına göre teknik olarak değerlendirmesinin yapılabileceği büyük bir veritabanı oluşacaktır. Bu veriler araç imalatçıları için de kaynak oluşturabilecektir. Eskiden vatandaşın sadece ruhsatına bir kaşe basılmak ve zaman zaman da plakaya muayene etiketi yapıştırılmak sureti ile muayene onaylanırken, bugün vatandaşa detaylı bilgiler içeren bir muayene raporu sunulmaktadır. Bu raporda, araçla ilgili tüm bilgiler ve muayene sonuçları yer almaktadır.”

10 TÜR KONTROL

Yapılan muayeneler sırasında, kaportadaki trafikteki can ve mal güvenliğini tehdit etmeyecek ve ilgili yönetmeliklerle çelişmeyecek kadar küçük çizik ve göçüklerin incelenmediğini dile getiren Aydın, “Muayene istasyonlarında yapılan kontrolleri fren tertibatı, direksiyon sistemi, görüş şartları, aydınlatma sistemi, aks-jant-lastik ve süspansiyon sistemi, şase ve şase bağlantı parçaları, gürültü kirliliği için gerekli kontroller, yolcu taşıyan araçlar için gerekli ek kontroller, araç tanımları ile ilgili kontroller ve diğer donanımlar olmak üzere 10 bölümden oluşuyor” dedi.

“YÜZDE 45'İ İLK MUAYENEDE ONAYLANMADI”

Bugüne kadar hizmete açılan Tüvtürk araç muayene istasyonlarında yapılan muayenelere ilişkin bilgi veren Aydın şunları kaydetti:

“Tüvtürk araç muayene istasyonlarında muayenesi yapılan 206 bin 693 araçtan yaklaşık yüzde 45'inin yani 93 bin 210'unun muayenesi ilk seferinde onaylanmadı. Muayenesi yapılan araçlardan 16 bin 418'inde kusur tespit edilmezken, 130 bin 792 araçta hafif kusur, 101 bin 871 araçta ağır kusur tespit edildi. Muayenelerde 11 bin 612 araç 'emniyetsiz' bulundu.

“Araç muayenelerinde en sık tespit edilen kusur kısa farların ayarınını çok yüksek, düşük ya da yönünün hatalı olmasıyla ilgili” diyen Aydın'ın verdiği bilgilere göre araçlarda saptanan kusur türleri şöyle:

HAFİF KUSUR

Kısa hüzmeli far ayarı çok yüksek/düşük, yönü hatalı 232877
Motor yağ kaçakları 86166
Şanzıman yağ kaçakları 53938
Plaka aydınlatma lambaları fonksiyonunu yerine getirmiyor/montaj pozisyonu hatalı 46886
Akü bağlantısı artı kutup başı üzerinde koruma kapağı yok 34405
İlk yardım çantası hasarlı/içindekiler eksik 32696
Sis farı ayar/yön 31006
Görüş oldukça sınırlı/aksesuar var/etiketler/yapıştırma etiketler/folyolar vb. var 24875
El freni tek taraflı 24674

AĞIR KUSUR

Uzun hüzmeli far ayarı çok yüksek/düşük, yönü hatalı 39452
Arka servis freni fren etkisi farkı kabul edilebilir düzeyde değil (%30'dan daha büyük) 23903
Yangın söndürme tüpü yok/eksik 17550
Sol/sağ ön fren hortumları hasarlı 17066
Fren lambaları kısmen yanmıyor/pozisyonu hatalı 13137
İlk yardım çantası yok 12838
El freni frenleme etkisi yeterli değil 11832
Park lambaları yok/bazıları yanmıyor 11231
Cam yıkama sistemi çalışmıyor 9271

EMNİYETSİZ

Araç şasi numarası yanlış/tam değil 8479
Araç şasi numarası orijinal değil/yok/okunmuyor 1046
Fren asgari frenlemeye ulaşılamıyor 451
Ön fren kampanaları/diskleri ovallik var/yanal kalınlık çok az/salgılı, aşınma sınırına ulaşmış/kırılma/kırılma tehlikesi 156
Arka fren kampanaları/diskleri ovallik var/yanal kalınlık çok az/salgılı, aşınma sınırına ulaşmış/kırılma/kırılma tehlikesi 61
Arka aks salıncağı bükülmüş/çatlak/kırık/korozyona uğramış 39
Römork freni etkisi yok 6
Direksiyon tutukluk yapıyor 4
Çekici araçlarda kopma emniyeti yay kurmalı (el freni) kombi silindirin havası boşalıyor 2

Periyodik muayede aracın yolda seyir güvenliğine uygunluğunun incelendiğini anlatan Aydın, araçların alındığı tarihten itibaren düzenli bakım görmeleri durumunda çok uzun yıllar seyir güvenliğine tehdit oluşturmayacaklarını belirtti. Aydın, “İstasyonlarda ilk muayenede kusursuz raporu alan 1952 model aracın yanı sıra, 1970'li yıllara ait bir çok araç kusursuz olarak geçmiştir” dedi.

İstasyonlarda yapılan muayenelerin AB standartlarına uygun olduğunu ifade eden Aydın vatandaşların araç muayenelerini sadece yasal zorunluluk olduğu için değil, trafikte seyreden herkesin can güvenliği için yaptırmaları gerektiğini de kaydetti.

KUZEY GÜNEY AYRIMI

Tüvtürk ile imzalanan imtiyaz sözleşmesine göre kuzey illerde yaşayan bir vatandaşın araç muayenesini güney illerinde yaptıramadığının anlatan Aydın, aracın muayenisini trafik tescilinin yapıldığı bölgede yaptırma zorunluluğunun kaldırılması için yeni düzenlemeler yaptıklarını söyledi. Aydın, “İstanbul plakalı bir araç kullanan ve örneğin Urfa'da görev yapan bir memurun, araç muayenesini yaptırmak için kuzey illere gitmesi gerekiyordu. Çok büyük sıkıntılar yaşanıyordu. taraflar olarak bir araya geldik ve imtiyaz sözleşmesinde düzenlemeyi yaptık. Düzenlemenin Danıştay'ın onayının ardından Ekim ayı içinde hayata geçirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.