Yeni yasa ile 2000’de 3 bin 228 belediye ile yönetilen Türkiye, 2014’ten itibaren bin 384 belediyeyle idare edilecek. Yani 2000’deki her 100 belediyeden 60’ı 2014 yılından itirkapanmış olacak.

 

MECLİS, 16 günlük zorlu mesainin sonunda, 2000’li yılların en kapsamlı yerel yönetim değişikliğini dün sabaha karşı kabul etti. 2000’de 3 bin 228 olan belediye sayısı, 2014’teki yerel seçimle bin 384’e düşecek. 100 belediyenin işini 40’ı yapacak. İçişleri Komisyonu’nda 14 Ekim’de gündeme alınıp 21 Ekim’de çıkarılan yasa, Genel Kurul’da da 7 gün görüşüldü. Meclis, son günde pazardan pazartesi sabahına kadar 16.5 saat kesintisiz çalıştı. Son iki gününe BDP’lilerin katılmadığı görüşmelerde, MHP ve CHP’liler, sık sık karar yeter sayısı, yoklama, kapalı oturum, usul tartışması talepleriyle yasayı engellemeye çalıştılar.

 

 

Yeni yasayla Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van büyükşehir oldu. Büyükşehir kurulması, ilçe belediyesi oluşturulması, belediyelerin parçalanması ve tasfiyesine ilişkin hükümler ilk yerel seçimden itibaren uygulanacak. Büyükşehir sınırının çizilmesinde geçmişte kilometre çapıyla hesaplanan pergel yöntemi terk edilerek “geniş ölçek” getirildi. İstanbul ve Kocaeli’de olduğu gibi 27 büyükşehirin sınırı da şehirlerin mülki sınırıyla aynı oldu. Nüfusu 750 binin altında kalan iller bundan sonra büyükşehir olamayacak. 750 bini geçenler de yasayla büyükşehire yükseltilecek.

 

 

Ak Parti, muhalefetin iki büyük kalesine neşter attı. İstanbul Şişli’nin Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Sarıyer’e, Ankara Yenimahalle’nin bazı mahalleleri Etimesgut ve Çankaya’ya bağlandı. Ankara operasyonuyla CHP’nin Yenimahalle’deki gücüne darbe vurulurken, en büyük semtlerden Çayyolu ilçe yapılmak yerine Çankaya’ya katıldı. Etimesgut’ta MHP üstünlüğüne müdahale edilirken, CHP’li Çankaya Belediyesi de şehrin en batı ucuna hizmet götürme zorunluluğuyla karşılaştı.

 

 

Son değişiklikle bin 591 belde belediyesi ile 16 bin 82 köyün tüzel kişiliği sona erecek. 29 şehirde il özel idaresi kapatılacak. Kapatılan beldelerden 559’u büyükşehir dışında, bin 32’si ise büyükşehirde bulunuyor. Beldeler mahalleleriyle, köyler ise mahalle olarak ilçe belediyelerine katılacak. Nüfusu 500’ün altında mahalle kurulamayacak. Kapatılan belediyelerdeki personel kamu kurumlarına dağıtılacak. İl özel idarelerinin yerine, büyükşehirlerdeki tüm yatırımları izleyip denetleyen Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kuruldu. Bu başkanlıklar valilere bağlı olacak, ancak bütçelerini Başbakan onaylayacak.

 

 

AK Parti yasanın görüşmelerinde bir önergeyle belediyelerin genişletilen yolun iki tarafında bulunan konut sahiplerinden yol harcamalarına katılma payı alabileceğine yönelik yaptığı düzenleme muhalefetten tepki gördü. Düzenlemenin objektif olmadığını savunan CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, “Doğrudan doğruya bir veya birden çok belediyeyi hedefleyerek onların sorunlarını çözmeye yönelik, belki soruşturma var ise bu soruşturmaları ortadan kaldırmaya yönelik bir düzenlemedir. Yol harcamalarına katılma payını belediyelerin takdir alanına bırakırken, kanalizasyon ve su harcamalarına katılma payını kanunda olduğu gibi muhafaza etmenin mantığını anlamış değilim” dedi. Hamzaçebi’nin ardından söz alan MHP Genel Başkan Yardımcısı Sadir Durmaz da “Ben de düzenlemenin objektif olmadığını, adrese teslim bir düzenleme yapıldığını ifade etmek istiyorum” diyerek şöyle devam etti: “Ben adresi de vereyim isterseniz. Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2001-2006 yılları arasında yol harcamalarına katılma payı olarak asfalt katılım paylarını tahakkuk ettirmiş ancak tahsilini beş yıllık zaman aşımına uğratmış, süresinde yapmayarak 25 trilyon lira kamunun zararına sebebiyet vermiştir. Hatta, bu soruşturma konusudur. Bir müfettişe rapor hazırlamış, Belediye Başkanı bu raporu henüz işleme koymamıştır.”

 

 

AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli de eleştirilere “Buradaki sıkıntı tamamen tahsilatla ilgili, başka bir şey değil. Yani harcamayı yapıyor belediye; ama bu kanuna göre harcamaya katılma, yol harcamalarına katılma payının bir kısmını tahsil edemiyor. Burada bir mağduriyet söz konusu. Belediye başkanları bütün yöntemleri deniyor ama tahsil edemiyor” yanıtını verdi.

 

 

Mahalleyi dönüşen köylerde, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılardaki işletmeler ile bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, pansiyonlar, büfeler işletme ruhsatı almış sayılacak. Buradaki vatandaşlar 5 yıl emlak vergisi, belediye gelir vergisi, harç ve katılım payı ödemeyecekler. Su ücreti de 5 yıl en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek.

 

 

Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri arasında ihtilaf çıkması halinde büyükşehir belediyesi yetkili olacak. Bu formülle, Ankara’da sık gündeme gelen Çankaya-Gökçek anlaşmazlığında Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in dediği olacak. Belediyelerin otopark gelirleri büyükşehire aktarılacak.

 

 

Vali ve büyükşehir başkanlarına diplomatik pasaport verildi. Belediyeler; sağlık, eğitim, kültür tesislerinin yanı sıra mabetlerin de yapım, bakım ve onarımını sağlayacak. Mahalli idarelerin taşıtlarına da vergi muafiyeti getirildi.

 

 

İstanbul ve Kocaeli dışında büyükşehirlerde yatırım bütçelerinin en az yüzde 10’u 10 yıl süreyle altyapı hizmetine ayrılacak. Belediyeler, amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapabilecek, üstün başarı gösteren veya derece alan sporcuların yanı sıra teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere ödül verebilecek. Belediyelerin kadın ve çocuklar için konukevi açma zorunluluğu ise 50 bin nüfus yerine 100 bin nüfus şartına çıkarıldı.

 

 

TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi’nde büyük kavgalara neden olan yeni belediye kanununda en çok tartışılan konulardan biri olan İstanbul’da Şişli, Ankara’da Yenimahalle’de yapılan sınır değişiklikleri üzerine iki ilçenin belediye başkanı Ankara’da bir araya geldi. Yenimahalle Belediye Başkanı Fethi Yaşar’ı dün makamında ziyaret eden Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, “Ayazağa, Maslak ve Huzur mahallelerinin Şişli’den ayrılmasıyla ilgili noter huzurunda 50 bin kişinin katılacağı bir referandum yapacağım. Anayasa Mahkemesi’ne de 20 bin kişinin bireysel başvuru yapmasını bekliyorum” dedi. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’la da görüşeceğini belirten Sarıgül, şunları söyledi:

 

 

“Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde görev yapan 15 idari hukuk profesörüyle görüştüm. Bir yerin sınır değişikliğinin yapılabilmesi için referandumun şart olduğunu sonucuna vardılar. Biz Şişli’de noter huzurunda 50 bin kişinin katılacağı bir referandum hedefliyoruz. Otobüs renkleri için İstanbul Büyükşehir Belediyesi referandum yapıyor, böylesi hayati bir konuda yapılmıyor. 20 bin kişinin de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapmasını bekliyorum. Bunu dışında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne de başvuracağız.Sarıgül’ün izlediği yola benzer bir yolun ilçesinde uygulanacağını söyleyen Yenimahalle Belediye Başkanı Yaşar ise, “Çayyolu, Ümitköy ve bazı köylerimizin ayrılmasıyla ilgili CHP’lisi, AKP’lisi, MHP’lisi kimse memnun değil. Semt dernekleri Anayasa Mahkemesi’ne başvuracak” dedi.