Avrupa Adalet Divanı, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 23 Kasım 1970 tarihinde imzalanan Katma Protokolün 42. maddesi uyarınca Türkiye'de kurulu işletmelerde çalışanlardan, hizmet sunmak için AB'ye girişlerinde vize talep edilemeyeceğine hükmetti. Avrupa Adalet Divanı, iş için Avrupa'ya gidecek Türklerden vize istenemeyeceğine hükmetti.

Mahkeme, TIR şoförü Mehmet Soysal'ın 2007 yılında Berlin Eyalet Mahkemesine başvurarak vize uygulamasının iptalini istemesiyle ilgili olarak Alman yargısına gönderdiği kararda, Türkiye ve Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan "23 Kasım 1970 tarihli Katma Protokolün 41'inci maddesi, yürürlüğe girdiği tarihte vize yükümlülüğü olmadığı için, Türkiye'de kurulu şirketlerde çalışan Türk vatandaşlarına hizmet sunumu için AB üyesi ülkelere girişlerinde vize şartı getirilemeyeceği şeklinde yorumlanmalıdır" görüşünü benimsedi. Berlin mahkemesi, Avrupa Adalet Divanından, Katma Protokolün 41'inci maddesinin, uluslararası bir şirkette TIR sürücüsü olarak çalışan Türk vatandaşlarından Alman makamlarının Schengen vizesi talep edilmesiyle bağdaşıp bağdaşmadığı konusunda görüş istemişti.

Alman yargısı, ayrıca Lüksemburg'daki AB mahkemesinden, bu ilk soruda "vize şartı aranmaz" görüşünü benimsemesi halinde, bunun Türk vatandaşlarının Almanya'ya girişlerinde vize muafiyeti anlamına gelip gelmeyeceğini açıklığa kavuşturmasını talep etmişti.

AB KOMİSYONU KARARI İNCELİYOR

AB Komisyonu, Avrupa Adalet Divanı'nın iş için AB ülkelerine gidecek Türk vatandaşlarından vize talep edilmemesi yönündeki kararını incelediğini bildirdi.

AB Komisyonu sözcüsü, detaylı inceleme gerektiren kararla ilgili şu aşamada değerlendirme yapamayacağını söyledi.

Lüksemburg'daki AB mahkemesi Avrupa Adalet Divanı, TIR şoförü Mehmet Soysal'ın Berlin Eyalet Mahkemesine başvurarak vize uygulamasının iptalini istemesiyle ilgili görüşü sorulması üzerine, Türkiye ve Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan "23 Kasım 1970 tarihli Katma Protokol'ün 41'inci maddesi, yürürlüğe girdiği tarihte vize yükümlülüğü olmadığı için, Türkiye'de kurulu şirketlerde çalışan Türk vatandaşlarına hizmet sunumu için AB üyesi ülkelere girişlerinde vize şartı getirilemeyeceği şeklinde yorumlanmalıdır" kararını almıştı.

27 AB üyesini bağlayan Avrupa Adalet Divanı'nın görüşü, hukuki açıdan "salt bir yorumdan daha çok karar ve emir" niteliği taşıyor.

Tarafların karara itiraz hakkı bulunuyor. Ancak AB hukuku uzmanları, söz konusu kararın hukukun temel prensiplerine dayandırılması ve net ifadelerle kaleme alınması nedeniyle bu ihtimali düşük görüyor.

Hukukçular, Türkiye'ye çok önemli kazanımlar getiren kararın hiçbir şekilde tüm Türk vatandaşlarına vizesiz Avrupa yolunun açıldığı şeklinde algılanmamasını gereği üzerinde duruyor.

Kaynaklar, kararın Türk iş adamlarına ya da şirket çalışanlarına, iş amacıyla AB'ye yapacakları seyahatlerde vizeden muafiyet getirdiğini fakat AB üyesi ülkelerin "vize başvurusu" yerine muhtemelen "vizeden muafiyet başvurusu" uygulamasına geçebileceğine dikkati çekiyor.

AB hukuku uzmanları, Berlin mahkemesinin Avrupa Adalet Divanı'nın görüşüne uygun vereceği kararın metninin bu ülkedeki uygulama açısından önem taşıdığını belirtiyor.

Avrupa Adalet Divanı'nın kararının resmi gazetede yayımlanarak kesinleşmesiyle Türkiye'nin üye ülkeler arasında uygulama birliği sağlanması açısından AB Komisyonu'nu inisiyatif almaya zorlaması bekleniyor.

KARAR İHRACATÇILARI SEVİNDİRDİ

Avrupa Adalet Divanı'nın Türkiye'de kurulu işletmelerde çalışanlardan hizmet sunmak için AB'ye girişlerinde vize talep edilemeyeceği yönündeki kararı, ihracatçılarda memnuniyet yarattı.

Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 23 Kasım 1970 tarihinde imzalanan Katma Protokolün 42. maddesi uyarınca Türkiye'de kurulu işletmelerde çalışanlardan, hizmet sunmak için AB'ye girişlerinde vize talep edilemeyeceğine hükmeden Avrupa Adalet Divanı kararını değerlendiren Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, bu kararla, Türk işadamı ve ihracatçısının önünün açıldığını ifade etti.

Büyükekşi, kararı şöyle değerlendirdi:

"İhracatçılar olarak bu konuda uzun zamandan beri sıkıntı yaşıyorduk. 01.01. 1996 tarihinde imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasıyla AB ülkelerine mallarımız serbest dolaşıma girmişken, bu malların üreticisi ve satıcısı olan bizlerin vize sıkıntısıyla uğraşması bir problemdi. Gerek fuarlarda gerekse de pazarlama faaliyetleri için yaptığımız ziyaretlerde karşımıza çıkan büyük bir engelin ortadan kalkmasının yolu açıldı. Dış ticaret işlemlerinde esas olan ülkelere yapılan ziyaretlerdir. Söz konusu kararın uygulanmasıyla bu ziyaretlerde de iş adamlarımız ve ihracatçıların önü açıldı. Kararı memnuniyetle karşılıyoruz."

"TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİNİN YAPACAĞI ÇOK ÖNEMLİ GÖREVLER VAR"

Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD), Avrupa Topluluğu Adalet Divanının aldığı vize kararına ilişkin olarak, şu andan itibaren AB'nin değil Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin yapacağı çok önemli görevler olduğunu bildirdi.

TÜGİAD'tan yapılan yazılı açıklamada, derneğin 2003 yılından bu yana aralıksız olarak "Vizesiz Avrupa" sloganıyla Türk ve yabancı kamuoyunu bilgilendirmeye, bilinçlendirmeye gayret ettiği belirtildi.

1963 yılında imzalanan Ankara Antlaşması ve 1973 yılında ardından eklenen Katma Protokolün, anlaşmaya imza koyan tarafların hakların geriye doğru kötüleştirilemeyeceği ilkesinde mutabık kaldıklarına yer verilen açıklamada, "Oysa ki 1980 yılında Avrupa Topluluğuna bağlı ülkeler 'vize' uygulamasına geçmişlerdir" denildi.

"Tamamen keyfi" olan bu uygulamanın, uluslararası anlaşmalara ve hukukun üstünlüğü prensibine aykırı olduğundan, dernekçe kınandığı ifade edilerek, bugün Mehmet Soysal tarafından kazanılan davanın, ilk olmadığı ancak emsal niteliği taşıdığı vurgulandı.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ancak TÜGİAD olarak her zaman dile getirdiğimiz gibi, vize sadece iş dünyası veya sadece hizmet erbabı için değil, eşitlik ilkesi ve uluslar üstü anlaşmalarda kazanılan haklarımız gereğince, tüm Türk vatandaşları için kaldırılmalıdır.

Şu andan itibaren AB'nin değil, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin yapacağı çok önemli görevler vardır. Artık top Türkiye Cumhuriyeti Hükümetindedir. Hükümetimizin, bu dava sonucundan feyiz alarak tüm imkanlarıyla 'Vizesiz Avrupa' için gayret göstereceğine dair inancımız tamdır.”