Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının Yüce Divan’da yargılanmasının yolunu açan tasarı Meclis’e sunuldu. Tasarı, askere alma yaşını da 21’e yükseltiyor.

 

Milli Savunma Bakanlığı’nca hazırlanan “Askerlik Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası ile TBMM’ye gönderildi. Tasarıya göre, Genelkurmay Başkanı Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanacak. Bu suçlardan dolayı soruşturma açılmasına, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutam hakkında İçişleri Bakanı karar verecek.

 

25/10/1963 tarihli ve 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununa 15 inci maddesinden sonra gelmek üzere 15/A maddesi eklendi. Eklenen Madde 15/A şöyle: "Genelkurmay Başkam, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlan ile Jandarma Genel Komutam, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.

 

Bu suçlardan dolayı soruşturma açılmasına, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı karar verir.

 

Bu suçlara ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde, Genelkurmay Başkam, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutam hakkında İçişleri Bakam, araştırma, gerekiyorsa ön inceleme yaptırarak soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Soruşturma izni verilmiş bulunanlar izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmanın emniyeti ve sıhhatli olarak devam etmesi amacıyla geçici süre ile görevden uzaklaştırılabilir. Anılan kararlara karşı ilgililer on gün içinde Cumhurbaşkanlığına itiraz edebilirler. İtiraz üzerine Cumhurbaşkanı tarafından verilen karar kesindir.

 

İsimsiz, imzasız, adressiz yahut takma adla yapıldığı anlaşılan ya da belli bir olayı ve nedeni içermeyen, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikayetler işleme konulmaz.

 

Araştırma veya ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği denetim elemanları eliyle de yaptırılabilir. Bu şekilde görevlendirilen kişiler, 4483 sayılı Kanunda ön inceleme ile görevlendirilen kişilere tanınan yetkilere sahiptir.

 

Soruşturma izni verilmemesi karan hakkında ilgililer tarafından yapılan itirazın Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmesi veya soruşturma izni verilmesi kararına karşı süresi içinde itiraz edilmemesi ya da bu itirazın Cumhurbaşkanı tarafından reddedilmesi üzerine, izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmayı yapmak üzere denetim elemanlarından üç kişilik bir soruşturma kurulu oluşturulur. Kurul, soruşturma sırasında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Cumhuriyet savcısına tanıdığı bütün yetkilere sahip olup, soruşturma sırasında hakim karan alınması gereken hususlarda yetkili mahkemelere başvurur.

 

Kurul, yaptığı soruşturma sonucunu bir rapor ile tespit ederek izin vermeye yetkili mercie sunar. İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görmezse kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verir. Bu karar kesindir.

 

İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görürse, soruşturma dosyasım Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapmak üzere Anayasa Mahkemesine gönderir”.

 

Tasarının gerekçesinde, tasarı ile Anayasanın 148. Maddesinde yapılan değişiklik ve TSK’nın bazı güncel ihtiyaçlarının giderilmesi maksadıyla çeşitli kanunlarda değişikliğe gidildiği bildirildi. Tasarıda 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile 5237 sayılı TCK ile getirilen müesseseler dikkate alınarak askere alınmadan önce veya askerlik hizmeti sırasında askeri yargının görev alanına giren suçların dışındaki suçları işleyen yükümlülerin kesinleşmiş cezalarının infazına ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlendi.

 

 

Tasarının gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:

 

“5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununda yapılan değişiklik ile Millî İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle bekçilerine her ay ödenmekte olan 100 TL’nin, makam tazminatı almayan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş emeklilerine de ödenmesi sağlanmıştır.

 

3- 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda yapılan değişikliklerle; a) Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin kişisel verileri ile nüfus, iletişim ve askeri bilgilerinin personel bilgi sistemlerine kayıt edilmesi benimsenmiş; erbaş ve erler ile askeri öğrencilere gelen posta gönderilerinin emniyet ve istihbarat açısından amirlerince denetlenebilmesine imkan tanınmış,

 

b) Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin amatör askeri spor kulüpleri kurabilmesine ilişkin esaslar güncel mevzuatla uyumlu hale getirilmiş ve harp/vazife malulü ve gaziler tarafından rehabilitasyon amacıyla kurulan spor kulüplerinin Türk Silahlı Kuvvetleri spor tesislerinden istifadesine imkan tanınmış,

 

c) Orduevi, askeri gazino, vardiya yatak hanesi, askeri müzeler gibi sosyal tesislerin kurulması Genelkurmay Başkanlığının iznine tabi kılınmış, ç) Bu tesislerin gelirlerine işletme ve kira gelirleri ile üye aidatları dışında sergi, fuar, promosyon, reklam gelirleri de eklenmiş ve tesisler arasında gelir ve sermaye aktarımına imkân tanınmış, d) Rehabilitasyon merkezleri, gazi uyum evleri ve refakatçi misafirhaneleri kurulmasına ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiş, e) Orduevi, askeri gazino, vardiya yatakhanesi ve askeri kantinler gibi sosyal tesislerde özel ihtisas gerektiren bazı hizmetlerin hizmet alımı veya kiralama yoluyla karşılanmasına imkan tanınmış ve bu tesislerin aylık gayri safi hasılatının yüzde 1 ’inin bütçeye aktarılması kaydıyla vergiden muaf tutulması uygulamasına devam edilmiştir.

 

4- 237 sayılı Taşıt Kanununda yapılan değişiklik ile; bu Kanun kapsamında edinilecek taşıtların menşei, silindir hacimleri ve diğer niteliklerini belirleme ve sınırlamalar getirme konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.

 

5- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yapılan değişiklik ile Milli Savunma Bakanlığı gibi Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıkları kadrolarında kariyer grubu personel istihdamına olanak sağlanmıştır.

 

6- 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda yapılan değişiklikler ile a) Fiziki yeterlilik değerlendirme testi sonucunda alman puanların sicil sistemine dahil edilmesi uygulaması getirilmiş,

 

b) Yüksek Askeri Şuraya general ve amiral yıllık kontenjanlarında değişiklik yapabilme yetkisi verilmiş,

 

c) Subaylığa nasıp işlemlerinde kararname esası kaldırılmış, ç) Albaylar ile general ve amirallerin bir üst rütbeye terfileri hariç rütbe terfilerinin üçlü kararname ile yapılması uygulamasına son verilmiş,

 

d) Korgeneral ve koramiral rütbe kontenjanlarında Yüksek Askeri Şûra karan ile değişiklik yapılmasına imkan tanınmış, e) Kuvvet Komutanlarının görev sürelerinin birer yıllık sürelerle yaş haddine kadar uzatılabilmesi öngörülmüş, f) Teğmen rütbesi hariç meslek hayatı boyunca en az dört farklı sicil üstü tarafından üç kez sicil tam notunun yüzde 60’ından daha düşük sicil alan personel hakkında yetersizlik nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayırma işlemi başlatılmasına imkan tanınmış, g) Rütbe bekleme süresini doldurmaya bir yıl kalanların Yüksek Askerî Şûrada değerlendirmeye alınması sağlanmış,

 

ğ) Pilotaj eğitimini bitirenlerin mecburi hizmet süresi, bu eğitimlerde geçen sürenin iki katından üç katma çıkartılmış, h) Atamaya tabi tutulan personelden izinli, raporlu, tutuklu, açıkta, firarda veya izin tecavüzünde olanlar ile hastanede yatanların ilişkilerinin birliklerince evrak üzerinden yokluklarında kesilebilmesine imkan tanınmış, ı) Bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamı onbeş günü aşan personelin, yan ödeme puanından kaynaklanan zam ve tazminatlarından kesinti yapılması uygulaması getirilmiş,

 

i) Milli Savunma ve İçişleri Bakanlarına subay ve astsubayların emeklilik ve istifa işlemlerine ilişkin onay yetkisini devretme imkanı tanınmış, j) Devlet memurlarında olduğu gibi, askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılan subay ve astsubaylardan beraat edenlerin, vekalet verdikleri avukata Avukatlık Asgari Ücret Tarifesindeki miktar kadar kurumlarınca ödeme yapılması sağlanmıştır. 7- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda yapılan değişiklik ile; orduevleri, askerî gazinolar, kışla gazinolar, vardiya yatakhaneleri, özel, yerel ve kış eğitim merkezleri, askerî kantinler ve askerî müzelerin kuruluş amaçlarına uygun olarak yaptıkları teslim ve hizmetler askerî fabrika, tersane ve atölyeler gibi istisna kapsamına alınmıştır.

 

8- 3212 sayılı Silahlı Kuvvetler İhtiyaç Fazlası Mal ve Hizmetlerinin Satış, Hibe, Devir ve Elden Çıkarılması; Diğer Devletler Adına Yurt Dışı ve Yurt İçi Alımların Yapılması ve Eğitim Görecek Yabancı Personel Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler ile; a) Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından üretilen veya çeşitli yollarla temin edilen yahut ihtiyaç fazlası bulunan mal ve hizmetlerin; Türkiye’deki kamu veya özel kurum ve kuruluşlara bedelli veya bedelsiz olarak tahsisine imkan tanınmış, b) Türkiye’deki kamu veya özel kurum ve kuruluşlar ile dost veya müttefik devletlerde bulunan kamu kurum ve kuruluşlarıyla mal ve hizmet mübadelesine imkan tanınmış, c) Taşınır ve taşınmazların, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları kapsamında yürütülen savunma ve güvenlikle ilgili proje veya ön çalışmalarda tahsisi imkanı getirilmiş, ç) Bunlardan kullanım yeri bulunmayan veya ihtiyaç fazlası olanların, gerçek kişilere satışı yanında hibe ve mübadelesine imkan tanınmış, d) Kamu veya özel nitelikteki kuruluş ve şahıslar ile dost ve müttefik devletlerin, Türk Silahlı Kuvvetlerinin patlayıcı madde imhası ile zamanla kazanmış olduğu teknik destek ve geliştirme kabiliyetinden yararlanmasına imkan tanımış, e) Dost ve müttefik ülkelere yapılan yardım faaliyetleri ile ilgili anlaşmaların yürürlüğe girme süreci kısaltılmıştır.

 

9- 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununda yapılan değişiklikler ile; a) Diğer kamu personeli gibi uzman erbaşların askerlik hizmetinde geçen sürelerinin memuriyet hizmetinden sayılması sağlanmış, b) Eğitim durumlarına göre 2200 rakamım geçememek üzere astsubaylar için belirlenmiş olan ek göstergelerin 2/3’ünün uygulanması benimsenmiş, c) Askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılanlardan beraat edenlerin, vekalet verdikleri avukata Avukatlık Asgari Ücret Tarifesindeki miktar kadar ödeme yapılması sağlanmış, ç) Bir tam yıldan eksik kalan hizmet süreleri ikramiyelerinin tespitinde dikkate alınmış, d) Geçici görevlendirilmelerine imkan tanınmıştır.

 

10- 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununda yapılan değişiklikler ile; a) İşlem sürecinin kısaltılması maksadıyla uzman jandarmaların terfileri, Jandarma Genel Komutam yerine Kurmay Başkanının onayına bırakılmış, b) Askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılanlardan beraat edenlerin, vekalet verdikleri avukata Avukatlık Asgari Ücret Tarifesindeki miktar kadar ödeme yapılması sağlanmıştır.

 

11- 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ve 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler ile; korumaya alınmış emekli personelin yararlanacağı konutları belirleme görevi Başbakanlığa verilmiştir.

 

12- 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler ile; a) Subaylığa nasıp işlemlerinde kararname esası kaldırılmış, b) Bir tam yıldan eksik kalan hizmet süresinin tazminatlarının tespitinde dikkate alınması yönünde düzenleme yapılmıştır.

 

13- 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununda yapılan değişiklik ile; askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılanlardan beraat edenlerin, vekalet verdikleri avukata Avukatlık Asgari Ücret Tarifesindeki miktar kadar ödeme yapılması sağlanmıştır.

 

14- 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununda yapılan değişiklik ile; Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanının, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanma usulü düzenlenmiştir.

 

15- 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede yapılan değişiklik ile; uzman erbaşlara derecelerine göre ödenecek ek tazminat ile yeni astsubay rütbeleri ilgili yerine işlenmiştir.”