Trabzon Adliyesi'nin Kaşüstü'nde bulunan yeni binasına taşınması sonrasında eski binanın yenilenerek Bölge Adliye Mahkemesi olarak hizmet vermesi beklenirken alınan kararla Trabzon'un, Samsun Bölge Adliye Mahkemesine bağlanması tartışmalara neden olmuştu. 

Bunun sonrasında Bölge Adliye Mahkemelerinin 20 Temmuz'da göreve başlayacağı belirtilirken, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi, Trabzon, Giresun, Ordu, Rize, Amasya, Artvin, Çorum, Samsun, Sinop, Tokat'tan gelen davalara bakacak.

Kamuoyunda istinaf mahkemeleri olarak bilinen bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri 20 Temmuz'da çalışmaya başlayacak.

Yargıda yeni bir dönemin başlangıcı olacak istinaf mahkemeleri, "ikinci derece mahkemeler" olarak görev yapacak. Bu kapsamda, ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabilecek.

İstinaf mahkemelerinin 20 Temmuz'dan itibaren devreye girmesiyle, 5 yıla kadar hapis cezaları ve belli bir miktara kadar para cezalarının verildiği hukuk davaları, tarafların başvurusu halinde bölge adliye mahkemelerine gidecek.

Ancak, 15 yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, bölge adliye mahkemesince resen incelenecek. Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yolu öngörülmemiş mahkeme kararlarına karşı da hükümle birlikte istinafa gidilebilecek.

Buna karşın, hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç olmak üzere, sonuç olarak belirlenen 3 bin Türk lirası dahil adli para cezasına mahkumiyet hükümlerine, üst sınırı 500 günü geçmeyen adli para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine, kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulamayacak.

7 GÜN İÇİNDE BAŞVURULACAK

İstinaf istemi, hükmün açıklanmasından itibaren 7 gün içinde hükmü veren mahkemeye bir dilekçe verilmesi veya zabıt katibine bir beyanda bulunulması suretiyle yapılacak. Beyan tutanağa geçirilecek ve tutanak hakime onaylattırılacak.

Hükmün, istinaf yoluna başvurma hakkı olanların yokluğunda açıklanması halinde, başvuru süresi, süre tebliğ tarihinden başlayacak.

Ağır ceza mahkemelerinde bulunan cumhuriyet savcıları, mahkemelerinin yargı çevresi içerisindeki asliye mahkemelerinin hükümlerine karşı, kararın o yer Cumhuriyet Başsavcılığına geliş tarihinden itibaren 7 gün içinde istinaf yoluna başvurabilecek. Süresi içinde yapılan istinaf başvurusu, hükmün kesinleşmesini engelleyecek.

İstinaf mahkemesi, önüne gelen bir davada Cumhuriyet başsavcılığının tebliğnamesini, dosyayı ve dosyayla sunulan delilleri inceledikten sonra ilk derece mahkemesinin kararında hukuka aykırılık, eksiklik bulunmadığını saptaması halinde istinaf başvurusunun esastan reddine hükmedecek.

İstinaf mahkemesince, ilk derece mahkemesi hükmünde hukuka aykırılığın tespiti halinde ise hükmün bozulmasına karar verilerek, dosya yeniden incelenmek üzere ilk derece mahkemesine veya kendi yargı çevresinde uygun görülen diğer bir ilk derece mahkemesine gönderilebilecek.

Bazı durumlarda ise istinaf mahkemesi duruşma yaparak ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırıp yeniden hüküm kuracak.

Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin bozma dışında kalan hükümleri temyiz edilebilecek. Bazı kararlar ise temyize götürülemeyecek. 

"TEMYİZ MAHKEMESİ" OLMAYACAK
 
Yargıdaki iş yükünü azaltmak amacıyla kurulan ve 2004'te yasası çıkarıldıktan sonra faaliyete geçmesi için çalışma yürütülen istinaf mahkemeleri "temyiz mahkemesi" olmayacak.

İlk derece mahkemelerinin verdiği kararlar doğrudan istinafa gelecek. İstinaf mahkemeleri "ikinci derece yargılama yapan mahkeme" niteliği taşıyacak. 

İstinaf mahkemeleri, Ankara, Antalya, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir ve Samsun'da 93 ceza dairesi, 120 hukuk dairesi şeklinde çalışacak.

Böylelikle toplam 7 ilde 93 ceza dairesi başkanı, 120 hukuk dairesi başkanı, 279 ceza dairesi üyesi, 360 hukuk dairesi üyesi olmak üzere 859 hakim ve 186 savcı görev yapacak.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde, Ankara, Aksaray, Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat ve Zonguldak olacak. Ankara'da 17 ceza, 27 hukuk dairesi şeklinde çalışacak.

Antalya Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde ise Antalya, Afyonkarahisar, Burdur, Denizli, Isparta ve Mersin yer alacak. Antalya'da 11 ceza, 12 hukuk dairesi olacak.

5 ceza ve 6 hukuk dairesinden oluşacak Erzurum Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde de Erzurum, Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Erzincan, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Tunceli ve Van bulunacak.

Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde, Gaziantep, Adana, Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Mardin, Osmaniye, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak olacak. Gaziantep'te 17 ceza, 17 hukuk dairesi görev yapacak. 

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde, İstanbul, Bilecik, Bursa, Edirne, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova yer alacak. İstanbul'da 23 ceza, 37 hukuk dairesi hizmet verecek. 

15 ceza, 17 hukuk dairesinin kurulduğu İzmir Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinde, İzmir, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Kütahya, Manisa, Muğla ve Uşak bununacak.

Samsun Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde de Samsun, Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Rize, Sinop, Tokat ve Trabzonolacak. Bu mahkemede de 6 ceza, 7 hukuk dairesi hizmet verecek.

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ

Bölge İdare Mahkemeleri de Ankara, İstanbul, İzmir, Konya, Gaziantep, Erzurum ve Samsun'da 88 daire halinde faaliyette olacak.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresi, Ankara, Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir, Sivas, Yozgat, Zonguldak illerinden oluşacak.

Erzurum Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Ardahan, Ağrı, Bayburt, Bitlis, Bingöl, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Tunceli, Van illerini kapsayacak.

Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Mardin, Osmaniye, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak illerini içine alacak.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Bilecik, Bursa, Edirne, İstanbul, Kocaeli, Kırklareli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova bulunacak.

İzmir Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak olacak.

Konya Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Adana, Afyonkarahisar, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman, Konya, Mersin, Niğde yer alacak.

Samsun Bölge İdare Mahkemesi yargı çevresinde, Amasya, Artvin, Çorum, Giresun, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon bulunacak.