Fezlekeyi son zamanlarda özellikle siyasi arenada sık sık duyar olduk. Fezleke günlük hayatımızda, toplumla sağlanan iletişimde karşımıza çıkan bir kavramdır.

Tarihimizde ilk defa geçtiğimiz senelerde devlette yüksek mevkide görev yapan bakanlar için fezleke hazırlanmış ve meclise gelmesine kadar söz konusu olmuştur. Fezlekede herhangi bir konu veya sorun hakkında kısaca bilgi verilmeye çalışılmaktadır.

Fezleke daha çok hukuk alanında karşımıza çıkmaktadır. Burada amaç istenilen şeyin en kısa ve özet şeklinde ama ayrıntılı bir biçimde anlatılmasıdır. Hukuki alanda fezleke genel olarak bir olayın sonucunu değil başlangıcını ifade etmektedir.

Çünkü fezleke olayların en başında gerçekleşen bir durumdur. Önce kanıtlar ve bilgiler toplanır, ifadeler alınır, daha sonra da fezleke hazırlanmaktadır.

Siyasi alandaki fezleke ise şu şekildedir; genelde bir siyasetçinin başka bir siyasetçi hakkında fezleke verdiğini duyarız. Burada, fezlekeyi veren kişi fezleke konusunda ismi geçen siyasetçi ile ilgili bir sorunun özetini yazmış demektir.

Fezleke Nedir?

Türk Dil Kurumu’nca verilen bilgiye göre bir konuda verilen kararın kısa bir özet halinde yazılmış şekline fezleke adı verilir. Halk olarak bu kelimeye sıklıkla televizyonda haber kanallarında, radyolarda, internette ya da gazetelerde sık sık görürüz. Günlük hayatın siyasi ve hukuki yönünde sürekli yer alan bir kelimedir. Ancak bizler hukuk alanından çok siyasi alanda geçen fezleke haberlerini duymaktayız.

Siyaset konulu haberleri izlerken dikkat etmişsinizdir: Bir siyasetçi, diğer bir siyasetçi hakkında fezleke verir. Burada fezlekeyi veren kişi, fezlekede adı geçen siyasetçi ile ilgili olarak meydana gelmiş bir olayın kısa özetini yazıya dökmüş demektir. Yine siyasetle ilgili bir durumda belirli bir konu ya da kanun yazılarının uzun halinin kısa bir özet haline getirilmiş haline de fezleke ismi verilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, siyasi partilerin disiplin kurumlarının sık sık fezleke hazırladığına şahit oluyoruz. Zaten en çok fezlekeyi de siyasi partilerin disiplin kurumları hazırlamaktadır.

Fezleke siyaset alanı dışında hukuk alanında da sık sık kullanılan bir terimdir. Bir mahkemede dava ya da karar ile ilgili metinlerin özetine de fezleke adı verilebilir. Teftişle görevli olan kurumlar ve makamlar da mahkemeler ve siyasi partiler gibi raporların özetlerini hazırlayabilirler. Bu özetlere de fezleke ismi verilir.

Hukuk Alanında Fezleke

Fezlekeler hukuki alanda kullanılırken aslında bir sonuçtan ziyade olayın başlangıcını ifade eder. Yani fezlekeler olayın başlangıç aşamasında hazırlanır. Hukuki açıdan bakıldığı zaman kanıtlar elde edildikten sonra, kişilerden ifadeler alınır ve sonrasında fezleke hazırlığı başlar. Elde edilen kanıtlar, polisin aldığı ifadeler, bilinen tüm bilgiler toparlanarak; savcının fezleke hazırlaması beklenir. Savcı hazırlayacağı fezleke raporunda; işlenen suçun ne olduğuna, suçu işleyen kişi ya da kişilerin şüpheli olarak tanımlanarak açıklamasına, suçun hangi tarihte ve saatte işlendiğine dair bilgileri detaylı olarak vermelidir. Sonrasında olayı hikâye yöntemi ile raporda anlatmalıdır.

Siyasi Alanda Fezleke

Siyasi alanda bir siyasetçi için fezleke hazırlanmışsa; fezleke meclise ulaşacaktır. Fezleke meclise geldikten sonra milletvekilleri tarafından soruşturulması gerekli olan bir durum ve cezalandırılması gerekli olan bir durum sonucuna varılırsa; ilk olarak milletvekilinin dokunulmazlığı kalkar. Dokunulmazlık kalktıktan sonra hakkında soruşturma açılan kişiler yargı önüne çıkarılır ve netice belirlenir.

Fezlekeyi Kimler Hazırlayabilir?

Fezleke hazırlayabilmek için hukukçu olmaya gerek yoktur ama belli bir makama ve resmi bir kuruluşa ihtiyaç vardır. Örneğin siyasi partilere ait disiplin kurumları bulunur. Bu kurumlar kendi partisinden biri için ya da diğer partilerin milletvekilleri için fezleke hazırlayabilmektedir. Bunun dışında hukuk alanında savcılar fezleke hazırlayabilirler.

Fezleke İçeriğinde Neler Bulunmalıdır?

Fezlekenin hazırlandığı durumda, eğer bir suç söz konusu ise fezleke üzerinde; suç unsuru, suçun işlendiği tarih, suçun işlendiği saat, suç mahali ve deliller eksiksiz olarak mutlaka yer almalıdır. Son olarak sonuç başlığı altında bir alan bulunmalı ve netice detaylıca açıklanmalıdır. Fezlekeyi okuyan kişinin kafasında hiçbir soru işareti kalmamalıdır. Suç ile ilgili şüphelinin ya da şüphelilerin kişisel bilgilerine, ailesine ait bilgilere, ikamet ettikleri adrese net ve eksiksiz biçimde yer verilmelidir. Fezleke hazırlanırken konu anlatılırken; okuyan kişinin gözünde olayı canlandırabilecek şekilde anlatılması gereklidir. Fezleke kimin hakkında hazırlanmışsa; bu kişi hakkında suç işlediği kararına varılıyorsa mutlaka cezalandırılmalıdır.