Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) oluşturduğu Gıda Standartları Komisyonu, bebek mamalarındaki kurşun oranının yarı yarıya azaltılarak 0,01 miligram/kilograma (mg/kg) çekilmesini, pirinçteki arsenik üst sınırının ise 0,2 mg/kg olarak belirlenmesini önerdi.

Komisyonun bu hafta gerçekleştirilen yıllık toplantısı, Avrupa Birliği ile 30 uluslararası ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşti. Bebek mamasındaki kurşunu en önemli gündem maddesi olarak ele alan Gıda Standartları Komisyonu, mamalardaki kurşun oranının en çok 0,01 mg/kg olmasını önerdi. Komisyon tarihinde ilk defa pirinçteki arsenik için de üst sınır belirlendi. Buna göre pirinç içerisindeki arsenik için 0,2 mg/kg üst sınır olarak tespit edildi.

Komisyon ayrıca ülkelerin gıdalardaki üst düzey bulaşıklığı önlemek ve iyi tarım üretim teknikleriyle tanışmalarını sağlamak için yeni bir düzenleme oluşturmaya karar verdi. Toplantıda et, süt, yumurta veya balın içeriğindeki ilaç kalıntılarını önlemek için belli başlı veteriner ilaçlarının kullanılmasının yasaklanması da önerildi.

Tarım ilacı kalıntıları, gıdalardaki katkı maddeleri ve mısırda oluşan küfün ürettiği "fumonisins" adıyla bilinen toksik maddenin üst sınırı konularında da kararların alındığı toplantıda, ülkeler ayrıca gelecekte kara biber, beyaz ve yeşil biber, kimyon, kekik, sarımsak için standartlar koymaya, çikolata ve kakao bazlı gıdaların içinde bulunan kadmiyumun üst sınırını belirlemeye karar verdi. UNICEF'ten gelen öneri üzerine hazır gıdaların standardının belirlenmesi gerekliliğini görüşen Komisyon, bu konunun Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar Komitesinde yeniden tartışılmasını da kararlaştırdı.

- "Bulaşık oranlarının azaltılması normal"

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Sedat Kuru, Türkiye'nin, Komisyonun aldığı kararları uygulama zorunluluğu bulunmadığını, ancak AB üyesi ülkelerin bunu dikkate alarak mevzuatlarını düzenlediğini, Türk Gıda Kodeksinin de bu yönde şekillendiğini ifade etti. Önerilen bu oranların, belirli bir süre sonra uygulamaya geçebileceğini dile getiren Kuru, Türkiye'de bebek mamaları ve devam formülleri için kurşun değerinin 0,02 miligram/kilogram olarak kabul edildiğini, pirinçte ise herhangi bir arsenik üst sınırı bulunmadığını bildirdi.

Dünya genelinde gıda sanayinde işletme standartlarının her geçen gün arttığını belirten Kuru, "Gıda işletmelerinde belirli bir teknik altyapı oluştuktan sonra bu oranlar aşağıya çekilebiliyor. Bulaşık oranlarının gelişen teknolojiye paralel azaltılması gayet normal" diye konuştu.

- Sağlığa etkileri

Bebekler ve küçük çocukların kurşunun toksik etkilerine karşı daha savunmasız olması, sinir sistemi ve beyin gelişimini etkiliyor ve öğrenme yetilerini azaltıyor.

Arseniğe uzun süre maruz kalmak ise kişilerde kanser ve cilt lezyonlarına, gelişim yetersizlikleri, kalp hastalıkları, diyabet, sinir sistemi ve beyni hasarları gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Arsenik dünyanın bazı bölgelerinde doğal halde yer altı sularında ve toprakta yüksek seviyelerde bulunuyor.

Pirinç diğer ekinlerle karşılaştırıldığında çok daha fazla arseniği bünyesine alıyor. Bu nedenle başlıca besin maddesi pirinç olan milyonlarca insanın önemli ölçüde arseniğe maruz kalabilme riski bulunuyor.