HPV (İnsan papilloma virüsü), ciltte ve mukoza zarında (ağız içi, penis ucu, vajina, anüs ve rahim) siğillere ve kansere neden olabilen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Kadınların %80'i yaşamlarının bir noktasında en az bir HPV türüne maruz kalır, ancak genellikle belirti göstermediği için fark edilmez.
HPV'nin tüm türleri tehlikeli değildir. Örneğin, HPV 16 ve HPV 18 türleri rahim ağzı kanserine sebep olurken, HPV 6 ve HPV 11 genital organlarda siğillere neden olur. HPV siğilleri genellikle el, ayak, ağız, boğaz ve genital bölgede görülür.
HPV'nin en yaygın belirtisi, genital bölge başta olmak üzere el, ayak, ağız ve boğazda ortaya çıkan siğillerdir.
HPV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HPV virüsü, insan cildinde canlı olarak bulunabildiği için en sık cilt teması ile bulaşır. Genital HPV'nin en yaygın bulaşma yolu cinsel temastır. HPV taşıyıcısı olan biriyle cinsel ilişki sonrasında virüs karşı tarafa bulaşır. HPV, cilt teması ile bulaşsa da dış ortamda belirli bir süre canlı kalabilir ve dezenfektanlara karşı da dayanıklıdır.
Cinsel temas dışında, sauna, hamam, umumi tuvaletler gibi ortak kullanım alanlarından da nadiren bulaşabilir. Genital organlara temas eden eşyaların ortak kullanımı sonucu da bulaşabilir. Ayrıca, aktif genital HPV enfeksiyonu olan annelerden bebeklerine normal doğum sırasında geçebilir, bu nedenle aktif enfeksiyonu olan gebelerde sezaryen doğum tercih edilebilir.
Genç kadınlarda HPV görülme sıklığı yaklaşık %20'dir ve genital siğil gelişmesi genellikle 3 hafta ile 8 ay arasında olur. Bazı kişilerde HPV yıllarca sessiz kalabilir, bu yüzden hastalığın ne zaman veya kimden bulaştığını bilmek zor olabilir.
HPV Belirtileri Nelerdir?
HPV virüsünün en yaygın belirtisi enfekte olan kişide ortaya çıkan siğillerdir. Bu siğiller genellikle vajina, penis ve anüs çevresinde ortaya çıkar. Genital bölgedeki siğiller düz lezyonlar ya da küçük karnabahar benzeri şişlikler, ellerde ve parmaklarda kabarık şişlikler, topuklarda veya ayak parmak uçlarında ise sert ve pürüzlü siğiller halinde görünebilir.
Ayrıca rahim ağzı kanserinin varlığı da HPV'ye işaret edebilir.
HPV Enfeksiyonun Yayılımını Artıran Faktörler Nelerdir?
HPV enfeksiyonu sonrası çoğu hastada enfeksiyon kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak bazı faktörler enfeksiyonun gerilemesini engelleyebilir ve yayılmasına neden olabilir:
Zayıf bağışıklık sistemi
Sigara kullanımı
Kanser tedavileri
Steroid türü ilaçların uzun süre kullanılması
Hamilelik
Yorgunluk
HPV dışında kalan ve sık tekrarlayan genital hastalıklar
HPV ile İlişkili Kanserler Nelerdir?
Yüksek riskli HPV tipleri, çeşitli kanser türlerine neden olabilir. HPV ile ilişkili kanserler şunlardır:
Rahim ağzı kanseri
Anal kanserler
Vajina kanseri
Dış genital bölge (vulva) kanseri
Ağız, dudak ve dil kökü kanserleri
Baş-boyun kanserleri
Erkeklerde penis kanseri
HPV Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?
HPV virüsünün tanısı HPV testi ile konulabilir. HPV testi, rahim ağzı kanseri tarama testinin bir parçasıdır ve 30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir yapılır. HPV testi, rahim ağzından özel bir çubuk ile örnek alınarak yapılır. HPV tanısı için kan testi yoktur. Taramanın amacı, rahim ağzı kanseri ile ilişkili yüksek riskli HPV tiplerini belirlemektir.
HPV Nasıl Tedavi Edilir?
HPV enfeksiyonunun kendisi değil, neden olduğu lezyonların tedavisi yapılır. Genital siğil çıkması durumunda kimyasal veya elektrokoterizasyon yöntemleri ve lokal ilaçlar uygulanabilir. Riskli vakalarda rahim ağzı daha ayrıntılı incelenir ve cerrahi yöntemler gerekebilir.
HPV Virüsünden Nasıl Korunulur?
HPV virüsünden korunmak için uygulanması gereken bazı adımlar şunlardır:
Tek eşlilik
Cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak
HPV aşısı olmak
HPV aşısı en uygun dönem 9-12 yaş arasıdır ve hem kız hem de erkek çocuklara uygulanabilir. Aşı, serviks kanseri, vajinal kanser, vulva kanseri, genital siğiller, anal kanserler, ağız kanserleri, baş ve boyun kanserlerini önler.
HPV Aşısını Kimler Yaptırmamalıdır?
HPV aşısının gebelik veya gebelik şüphesi olan kadınlarda kullanılması önerilmez. Gebelik sırasında fark edilmeden yapılan aşıların anomali artışına neden olduğu saptanmamıştır. Gebelik sırasında aşılanan kadınların gebelikleri ve bebekleri takip edildiğinde olumsuz etkiler görülmemiştir.
HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
HPV aşılarının yan etkileri, diğer çocukluk çağı aşılarından farklı değildir. Dünya Sağlık Örgütü, HPV aşılarının fayda-zarar oranının fayda lehine olduğunu duyurmuştur. HPV aşıları, yaklaşık 15 yıldır kullanımdadır ve tüm güvenlik testlerinden başarı ile geçmiştir.
HPV nasıl bir virüstür?
HPV, deri ve nemli yüzeyler başta olmak üzere, rahim ağzı, vajina, vulva, penis, anüs, ağız ve boğaz gibi bazı organların ve vücut boşluklarının iç astarındaki hücreleri enfekte eden bir virüstür. Rahim ağzı kanserinin en yaygın nedenidir.
HPV'e ne neden olur?
HPV, HPV virüsü ile enfekte bir kişi ile cinsel cilt teması sonucu kolayca yayılır. Bu virüs ile enfekte olan bir kişinin vajina, rahim ağzı, penis veya anüsünün bir başkasının cinsel organı ya da ağzı ile temas etmesi HPV'e neden olur.
HPV bulaşıcı mıdır?
HPV virüsü, dış genital bölge (vulva), vajina, rahim ağzı, penis veya anüs gibi temas noktalarınıni bir başkasının cinsel organı ile teması sırasında yani cinsel ilişki ile bulaşır.
HPV iltihap yapar mı?
Genital siğile neden olan HPV (HPV 6, HPV 11) enfeksiyona neden olabilir. Bu vücut bağışıklığı ve prezervatif kullanmadan cinsel ilişki ile ilgilidir. Bağışıklık sistemi yeterli değilse ve prezervatif kullanılmazsa ilişki ile enfeksiyon ve akıntı riski artar. Genital siğillerin vajinal akıntı ile doğrudan ilişkisi yoktur ancak genital siğili olan kişilerde vajinal akıntı görülebilir.
HPV virüsü el ile bulaşır mı?
Virüs ile temas için tam cinsel birleşme gerekmez. Cinsel birleşme öncesi yapılan yakın temas ile de bulaşma olabilir. Ayrıca HPV genital bölge dışındaki deride ve tırnak aralarında da bulunur ve bu bölgelerle olan temas ile bulaşabilir.
HPV’nin görülme sıklığı nedir?
Düşük riskli tipleri (HPV Tip 1,2,4 gibi) el ve ayaklarda siğillere, yine düşük riskli diğer tipleri (HPV tip 6 ve 11) genital bölgede siğillere neden olurken yüksek riskli tipleri (HPV 16, 18, 31, 33, 35 gibi) rahim ağzında preinvaziv lezyonlara ve rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir.
Tüm dünyada HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında ilk sıradadır. Batı toplumlarında cinsel aktif kadınların yaklaşık yüzde 70’inin hayatlarının bir döneminde HPV ile en az bir kez karşılaştığı tahmin edilmektedir. Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi HPV enfeksiyonu da 18-30 yaşlar arasında pik yapar. Partner sayısı arttıkça HPV enfeksiyonu görülme ihtimali de artmaktadır.
HPV’nin kansere dönüşme oranı nedir?
Rahim ağzı kanserinin %90’ı HPV nedeniyle oluşur. HPV kadınların %80’inde hayatlarının bir döneminde belirti vermeden geçer. Ancak HPV virüsü, vücutta çoğalır ve rahim ağzında hücrelerin değişmesine neden olur. Bu değişiklikler, yıllar içinde kanser öncüsü lezyonlara ve kansere dönüşebilir.
HPV rahim kalınlaşması yapar mı?
HPV enfeksiyonları ile rahim içi kanser arasında doğrudan ilişki yoktur. Rahim içi kanserler genellikle menopoz sonrası kadınlarda hormon değişikliklerine bağlı olarak rahim içi tabakanın kalınlaşması sonucu oluşur.
HPV ne kadar sürede kansere döner?
Kansere dönüşen HPV enfeksiyonları yaklaşık 10-15 yıl gibi uzun bir sürede kanserleşir. Genç yaşlarda enfeksiyon geçiren kadınların 20-30 yıl sonra kansere yakalanma olasılığı yüksektir. Bu yüzden 30 yaş altındaki kadınlarda HPV taraması rutin olarak yapılmaz. Kadınlar 30 yaşından sonra düzenli olarak smear testi yaptırmalı ve HPV enfeksiyonu açısından takip edilmelidir.
HPV kanser belirtisi verir mi?
HPV, rahim ağzında belirgin belirtiler vermeden enfeksiyona ve kansere yol açabilir. İleri evre rahim ağzı kanserlerinde ise vajinal kanama, anormal akıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi belirtiler görülebilir. Smear testi ve HPV testi, HPV enfeksiyonu ve rahim ağzı kanserini erken evrede tespit edebilir.
HPV kadınlarda akıntı yapar mı?
HPV virüsünün kendisi vajinal akıntıya neden olmaz. Ancak HPV virüsü ile enfekte olan bölgede siğil veya prekanseröz lezyonlar oluşabilir ve bu da akıntıya neden olabilir.
HPV cinsel isteksizlik yapar mı?
HPV virüsü, doğrudan cinsel isteksizliğe neden olmaz. Ancak HPV enfeksiyonu olan bireylerde, siğillerin varlığı, ağrı, kaşıntı ve rahatsızlık hissi cinsel isteği azaltabilir.
HPV siğilleri kaşınır mı?
HPV siğilleri genellikle ağrısızdır ve belirti vermez. Ancak bazı durumlarda kaşıntı, yanma, ağrı ve rahatsızlık hissi olabilir. Özellikle genital bölgede bulunan siğiller, cinsel ilişki sırasında ağrıya ve kanamaya neden olabilir.
HPV virüsü tekrar eder mi?
HPV virüsü, vücutta sessiz kalabilir ve bağışıklık sistemi zayıfladığında tekrar aktif hale gelebilir. Bu yüzden HPV enfeksiyonu geçiren bireyler düzenli takip edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.
HPV virüsü erkeklerde nasıl belirtiler verir?
HPV virüsü erkeklerde de genital siğillere ve penis kanserine neden olabilir. Genital siğiller, penis, testis, anüs ve kasık bölgesinde görülebilir. Ayrıca baş ve boyun bölgesinde de siğiller ve kanserler oluşabilir.
HPV aşısı ne zaman yapılmalıdır?
HPV aşısı, 9-12 yaş arası çocuklara uygulanmalıdır. Aşı, 26 yaşına kadar yapılabilir. 26 yaşından sonra yapılan aşılar da koruma sağlar ancak bağışıklık yanıtı daha düşük olabilir. Aşı, 2 veya 3 doz şeklinde uygulanır.
HPV aşısı kimlere yapılmalıdır?
HPV aşısı, hem kız hem de erkek çocuklara yapılmalıdır. Aşı, cinsel aktif olmayan bireylerde daha etkilidir. Cinsel aktif olan bireyler de aşı yaptırabilir ancak aşının koruyuculuğu daha düşük olabilir.
HPV aşısı nerede yapılır?
HPV aşısı, aile hekimliklerinde, hastanelerde ve özel sağlık kuruluşlarında yapılabilir. Aşı, ücretsiz olarak yapılabilir.
HPV aşısı koruyucu mudur?
HPV aşısı, HPV virüsüne karşı yüksek oranda koruyucudur. Aşı, rahim ağzı kanseri, genital siğiller, anal kanserler ve baş-boyun kanserlerine karşı korur. Aşı, 10-15 yıl boyunca koruyucudur. Aşının etkisi zamanla azalabilir ancak tekrar dozları ile koruyuculuk sağlanabilir.
HPV aşısı yan etki yapar mı?
HPV aşısı, diğer aşılar gibi yan etkilere neden olabilir. En sık görülen yan etkiler, enjeksiyon bölgesinde ağrı, şişlik, kızarıklık ve hafif ateştir. Nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar görülebilir. Aşının yan etkileri genellikle hafif ve kısa sürelidir.
HPV aşısı kanser yapar mı?
HPV aşısı, kanser yapmaz. Aksine, rahim ağzı kanseri, anal kanserler ve baş-boyun kanserlerine karşı korur. Aşı, yaklaşık 15 yıldır kullanılmaktadır ve tüm güvenlik testlerinden başarı ile geçmiştir.
HPV aşısı bağışıklık sistemi zayıflatır mı?
HPV aşısı, bağışıklık sistemini zayıflatmaz. Aksine, bağışıklık sistemini HPV virüsüne karşı güçlendirir. Aşı, vücudun HPV virüsüne karşı antikor üretmesini sağlar ve enfeksiyona karşı korur.
HPV aşısı hamilelikte yapılabilir mi?
HPV aşısı, hamilelikte yapılması önerilmez. Ancak, hamilelik sırasında fark edilmeden yapılan aşıların anomali artışına neden olduğu saptanmamıştır. Gebelik sırasında aşılanan kadınların gebelikleri ve bebekleri takip edildiğinde olumsuz etkiler görülmemiştir.
HPV aşısı emzirirken yapılabilir mi?
HPV aşısı, emzirme döneminde yapılabilir. Aşının emziren kadınlarda ve bebeklerinde olumsuz etkileri yoktur. Emzirme döneminde yapılan aşılar, anne sütü ile bebeğe geçmez ve bebeği olumsuz etkilemez.
Kaynak:
