Haber61 – Haber Servisi – Trabzon’da KTÜ’de oluşturulan Koronavirüst testlerinin yapıldığı laboratuvar ilk kez Haber61 tarafından görüntülendi.
Dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs salgını ile ilgili Türkiye’de tedbirler ardı ardına alınıyor.
Hastalığın bulaşmasını önlemek için vatandaşlara evde kalın çağrısı yapılırken belirti gösteren kişiler ve temas halinde oldukları çevreleri gözlem altına alınıyor. Test sayılarının artırılması salgının kontrol altına alınmasında büyük önem taşırken Sağlık bakanlığı tarafından test yapılan merkezlerin sayısı da her geçen gün artırılıyor.
TRABZON’DA TESTLER 7-24 DEVAM EDİYOR
Bu kapsamda Trabzon’da Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi’nde Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın’ın koordinesinde oluşturulan koronavirüs laboratuvarı çalışmalarını sürdürüyor.
Oluşturulan laboratuvar ile Trabzon, Gümüşhane ve Bayburt’a hizmet verdiklerini belirten KTÜ Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın Haber61’e laboratuvar ile ilgili önemli bilgiler verdi.
Prof. Dr. Faruk Aydın şunları söyledi;
35-40 KİŞİLİK BİR EKİP
Laboratuvarımızda 35-40 kişilik bir ekiple çalışıyoruz. Bu ekipte 5 öğretim üyesi hoca, ben, Prof. Dr. İlknur Tosun, Doç.Dr. Kurtuluş Buruk, Doç. Dr. Irmak Baran, Dr. Öğretim üyesi Esra Özkaya. Biz işin bilimsel tarafını, içerde de 3 ekip halinde çalışan analist arkadaşlarımız, kimyager, biyolog ve tıbbi laboratuvar mezunu arkadaşlarımız var. 11 Kişi çalışıyoruz ama geride kalan 35 kişi bize lojistik destek veriyor. Gelen örneklerin kaydedilmesi, sisteme girilmesi, barkodlanması ve takip edilmesi ciddi derecede zaman alıcı bir şey. Sonuçların hızlı çıkarılarak ilgili hastanelere ve Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilmesi gerekiyor. Şüpheli hastalar pozitif çıkarsa izole edilecek, negatif çıkarsa o ortamdan uzaklaştırılacak. Dolayısıyla titizlik gerektiren bir çalışma. Bütün ekip arkadaşlarım gönüllü olarak çalışmaları kabul ettikleri için kendilerine, idaremize, bakanlığımıza teşekkür ediyorum. Bizde karınca kararınca ülkenin bu yarasının onarılmasına destek vermeye çalışıyoruz.
KORONAVİRÜS TESTİ NASIL YAPILIYOR?
Türkiye’de testler 6 merkezde yapılmaya başlandı. Bakanlık test sayılarını artırmayı öngördü. Bize de bu testi çalışabilir misiniz diye soruldu. Bizde bunun üzerinde çalışabileceğimizi söyledim. 1996 yılında korona değil ama o yöntemi kullanmaya Türkiye’de ilk kullanmaya başlayan merkezlerden biriyiz. Bu PCR Laboratuvarı. Bu hastalıkta önce hekimler muayene ederek şüpheleniyor. Ona yardımcı olmak için laboratuvar testler yapılıyor, birde radyoloji çok ciddi şekilde yardım ediyor. İnsanların boğaz ve burunlarının arka kısmında bulunan bölgelerden örnekler alınıyor. Bu örneklerde hücreler bulunuyor. Bu hücrelerdeki virüslerin merkezinde bulunan Nükleik asitlerini izole ediyoruz ve onlara spesifik bir dizi var, bu dizileri göstermeye çalışıyoruz. PCR testi dediğimiz bu. Bunu çoğalttığımızda cihazlarla okuyabilir hale geliyoruz. Belli bir düzeye gelince pozitif veya negatif karar veriyoruz. Bide hızlı antijen testi var. Onda da virüsün proteinlerinin olup olmadığına bakılıyor. Sağlık Bakanlığı bu testi ülkemize getirdi, ancak duyarlılığının düşük olmasından dolayı vazgeçildi. Bakanlık yeni bir test daha getirdi. Bu da antikor testi. Antikor testi parmak ucundan alınan kanla bakılan bir test. Onda virüsün her hangi bir şeyini aramıyoruz, orada virüs insana bulaştıktan sonra insanın bağışıklık sisteminin o virüse karşı verdiği cevabı ölçüyoruz. Antikor değdiğimiz bir protein oluşuyor kanımızda ve bu proteini ölçüyoruz. Bu proteinler iki çeşit. Biri M diğeri G. M ilk hafta sonunda enfekte olan kişinin kanında oluşmaya başlıyor. G ise birkaç hafta sonra oluşmaya başlıyor. M belli bir süre içinde kayboluyor ama G devam ediyor. Biz araştırma yaptığımızda M saptıyorsak hastalığın başlangıç aşamasında olduğumuzu düşünüyoruz. G’yi saptadığımızda ise kişi bu hastalığı geçirmiştir, hasta olmadığına göre de her hangi bir sorunun kalmamıştır. Sağlık Bakanlığı bunların nasıl kullanılacağının şemalarını da test merkezlerine gönderiyor. Biz sadece PCR testi yapıyoruz, diğerlerine henüz başlamadık.
TRABZON, GÜMÜŞHANE VE BAYBURT…
Bizim laboratuvarımızda Trabzon, Bayburt ve Gümüşhane’den gelen testler yapılıyor. Başta Giresun’da vardı ama onlar kendi merkezlerini kurdular. Laboratuvarımızda 3 ekip kurduk. Her ekipte 2 arkadaşımız var. 8 saatlik vardiyalarla 24 çalışılıyor. Bu virüsün bulaş riski yüksel olduğu için laboratuvarımızı negatif basınçlı bir laboratuvar. Ortamdaki havayı alttan emen, mikroorganizmaların ortamda dolanmasını engelleyen bir sistemle alınıp, süzülüp, atmosfere atılıyor. O odada bulaş riskini neredeyse sıfıra indirmiş olduk. Dolayısıyla çalışanlarımız güven içinde çalışıyor. Günlük ortalama 125 örnekle ilerliyoruz. Bazı günlerde artıyor bazı günlerde azalıyor.
HER TÜRLÜ İHTİYACIMIZ KARŞILANIYOR
İlk başlarken Sağlık Bakanlığı bize kitleri gönderdi. Geriye kalan sarf malzeme ve giyim kuşam gibi malzemeleri bizim yönetimimiz karşıladı. Ardından Sağlık Bakanlığı’ndan Sağlık Müdürlüğü vasıtasıyla her türlü ihtiyacımızın karşılanacağı sözünü aldık. Ve lojistik başladı, her türlü isteğimiz Sağlık Müdürlüğü tarafından karşılanıyor. Bakan yardımcıları da direk telefonla bizle temas içindeler. Her sorunumuzu onlara iletebiliyoruz. Pandemi sırasında her an bir sorun yaşanabiliyor ve her sorun kolayca cevap bulabiliyor.
LABORATUVAR NASIL ÇALIŞIYOR?
3’lü taşıma kutuları ile örnekler bize geliyor. Sağlık Bakanlığı bulaşıcı hastalıklar kurulu tarafından organize ediliyor. Gelen evraklar barkodlanarak hazır hale getiriliyor. Bu mikroorganizmanın bilimsel adı Sars-Cov-2. Laboratuvar da dışardaki atmosferden daha düşük bir atmosfer içerde var. Dolayısıyla hiçbir şey yukarıya gitmez, aşağıdan emilerek hava alınıyor. İçerde bir cihazımız var. Biyogüvenlik düzeyi 2B tarzında. O kabinin içinde güvenle çalışabilirsiniz. İçerdeki havayı kendisi orada dolandırıp, bacalı ve filtreli sistemle toplayıp atıyor. Burada nükleik asidi izole ediyoruz. İzoleyi tamamlayınca bulaşıcılık bitiyor. Güvenle bizde tüpleri buradan alıyoruz ve başka bir laboratuvarımızda onu çoğaltma aşamasına geçiyoruz. Çoğaltıp 1.5, 2 saatlik süre sonunda pozitif negatif kararını veriyoruz.
40 DAKİKAYA KADAR DÜŞEBİLİYOR
Bu PCR yöntemi çok hassas bir iş ama farklı kitler yardımıyla 1.5 saatten 40 dakikaya yarım saate kadar indirilebilir. Dünya bu pandemi için ciddi bir araştırmaya girişti. En kolay, en basit ve hızlı adımlarla buna yetişmeye çalıştı. Sağlık Bakanlığı’nın PCR’ın daha hızlı olan bir testini getirdiği ve merkezlere dağıtacağının bilgisini aldık.
İNSANLAR İÇİN 24 SAAT ÇALIŞIYORUZ, ONLARDA BİZİM İÇİN EVDE DURSUNLAR
Dünyayı etkileyen bir pandemi ile karşı karşıyayız. Bilim İnsanları, Hekimlerimiz, Sağlık çalışanlarımız ve yöneticilerimiz Ciddi, insanüstü bir efor sarfediyor. Bunu boşa çıkarmamak için bu hastalıkla ilgili önerilerek insanlarımızın uymasını istiyoruz. Bu insanlar için 24 saat çalışıyoruz, onlarda bizim için evde dursunlar. Bu kurallara uyarsak dünyada başarılı çıkan ülkeler içinde olacak. Hep beraber kurallara uyalım.
